یادی از آیت الله حاج میر سید علی موسوی بهبهانی

آیت الله حاج میر سید علی موسوی بهبهانی ـ قدس سره ـ بی گمان یکی از فقهای برجسته و مجتهدین عالی قدر عصر اخیر به شما ر می رفت

آیت‌الله حاج میر سید علی موسوی بهبهانی ـ قدس سره ـ بی‌گمان یکی از فقهای برجسته و مجتهدین عالی‌قدر عصر اخیر به شما‌ر می‌رفت. آن بزرگوار در سال ۱۳۰۲ یا ۱۳۰۳ هـ. ق در شهر بهبهان پا به عرصه هستی گذاشت. پدر وی«سید محمد»، با کشاورزی امرار معاش می‌کرد.

آن مرحوم دروس مقدماتی را در همان بهبهان تا سن هجده سالگی نزد علمای بزرگوار شهر همچون آقا محمد حسن بهبهانی‌، آقا شیخ عبدالرسول بهبهانی و آیت الله مرحوم محمد ناظم الشریعه بهبهانی فراگرفت.

از همان زمان که آغاز به تحصیل نمود‌، آثا‌ر نبوغ و استعداد در سیمایش آشکار بود‌، به گونه‌ای که بارها استادانش این موضوع را یادآور می‌شدند.

در اواخر سال ۱۳۲۲ هنگامی که برای ادامه تحصیل از بهبهان به نجف اشرف عازم می‌شد، مجتهدی متجزی بوده، به این معنا که با فراگرفتن ادبیات فارسی و عربی و سطح متوسطه فقه و اصول‌، قدرت این را داشته است که پاره‌ای از احکام دینی و قواعد را از روی ادله تفصیلی آنها استنباط کند.

وی در سن ۲۴ سالگی یک روحانی جوان فارغ التحصیل بوده و علوم اسلامی را از معقول و منقول به خوبی فراگرفته بود. این دانشمند نابغه جوان پس از بازگشت به بهبهان، تا چندی مشغول تدریس بوده است. غالب فضلای شهر در حوزه درسش حضور می‌یافتند و از خرمن علومی که اندوخته بود، خوشه‌ها می‌چیدند. درآن هنگام ازدواج می‌کند و در سال ۱۳۲۹ مجدداً به نجف اشرف عزیمت کرد که به واسطه عارضه کسالت و نامساعد بودن هوا، پس از یک سال توقف و تدریس، دوباره به بهبهان بازگشت و مدت هفت سال به درس و بحث پرداخت. این عالم ربانی چند بار دیگر در نجف‌، رامهرمز و اهواز، اصفهان، مشهد و تهران اقامت کردند.

● مبارزات

مرحوم آیت الله بهبهانی از آغاز نهضت روحانیان ایران با پیشگامی حضرت امام خمینی ـ رضوان الله علیه ـ ، در راستای قیام ایشان و دیگر مراجع عظام بودند.

بعد از واقعه پانزده خرداد و دستگیری امام در قم و بازداشت امام در تهران‌، آیت الله بهبهانی از جمله علمایی بودند که برای دفاع و حمایت از امام خمینی ـ رحمت‌الله علیه ـ به تهران هجرت کردند و چهار ماه در تهران ماندند و خواستار آزادی امام خمینی بودند.

در آن روزگار مرحوم آیت‌الله بهبهانی این اعلامیه را در اهواز به دفاع از ایشان صادر کردند:« ملت ایران! مردم خوزستان! مردم غیور مسلمان!

... مگر آیت الله خمینی چه عملی انجام داده‌؟ جز این‌که می‌خواسته است از حریم مقدس دین پشتیبانی نماید، دست استعمار را کوتاه کند، مانع نفوذ بیگانگان در کشور شود، ملت ایران را از خطری که به سوی آنها روی آورده آگاه سازد؟

دنیا بداند که هدف ایشان، هدف تمام روحانیت ایران؛ بلکه روحانیت شیعه و اسلام است و خواسته ایشان، خواسته تمام روحانیون است....عجبا وکلای بی‌موکل به روحانیت اسائه ادب نموده و با کمال بی شرمی در مجلس بیاناتی نموده‌اند که...، موجب خشم و تنفر ملل مسلمان گردیده است...بدیهی است ملت ایران در موقع مقتضی جواب این یاوه سرائی‌ها را خواهد داد...»

مرحوم بهبهانی سه سال بعد هم اعلامیه‌ای را در اصفهان بر ضد رژیم اشغالگر قدس که به شهرهای جنوبی لبنان تجاوز کرده بود و در عین حال با رژیم شاه هم رابطه سیاسی داشت‌، صادر کرد.

این عالم نستوه، سالی شش‌ماه بهار و تابستان را در اصفهان به سر می‌برد و شش‌ماه دیگر را به اهواز مراجعت می‌کرد. او که از مراجع عالی‌قدر عصر و دارای تألیفات ارزنده و دارای مقام شامخی در علم و تقوا بود؛ در قم، تهران، اصفهان و خوزستان به عنوان مرجعی بزرگوار شناخته می‌شد، با این وصف با انتشار این اعلامیه، به دستور سرهنگ تقوی ـ که امروز فراری است ـ بازجو و شکنجه‌گر معروف ساواک اصفهان‌، آن مرجع تقلید ۸۵ ساله را به ساواک احضار و به مدت شش ساعت مورد بازجویی قرار داد. سرانجام بر اثر فشارهای علما و مردم آزاده اصفهان آزاد شد.

● خدمات

۱) دارالعلم آیت‌الله بهبهانی در اهواز،

۲) کتابخانه دارالعلم آیت الله بهبهانی،

۳) مدرسه علمیه حضرت ولی عصر(عج) در رامهرمز،

۴) مدرسه علمیه و حسینیه آیت الله بهبهانی در منطقه کیان اهواز،

۵) ساختمان حدود چهل مسجد در فرمانداری کل کهکیلویه و بویر احمد،

۶) تأسیس مدرسه علمیه یاسوج در زمینی به مساحت پنج هزار متر مربع،

۷) ساختمان مسجد در جنب مدرسه علمیه یاسوج در همان زمین،

۸) ساختمان خانه برای امام جماعت و مدرسه علمیه یاسوج در همان زمین،

۹) ساختمان منازل برای اهل علم اهواز و کمک به کسانی که در سال ۱۳۸۱ هـ ق خانه های‌شان در اثر سیل ویران شده بود،

۱۰) طرح تأ سیس دبستان و دبیرستان دخترانه اسلامی اهواز ،

۱۱) مؤسسه تبلیغاتی آیت‌الله بهبهانی در سال ۱۳۵۳‌،

۱۲) منزل یا حسینیه آیت الله بهبهانی،

۱۳) مسجد الرضا در دروازه شیراز ـ اصفهان،

۱۴) مدرسه امامیه در خمینی شهر،

۱۵) مدرسه علمیه ریاضی(حاج شیخ ابراهیم ریاضی) در نجف آباد،

۱۶) مدرسه علمیه مشکاتیه در خمینی شهر،

۱۷) مسجد المهدی(عج) در هزار جریب ،

۱۸) مسجد شاهین شهر،

۱۹) مسجد و حمام در کنگاز از محلات خراسگان اصفهان،

۲۰) درمانگاه حجتیه در خیابان سروش اصفهان،

۲۱) رادیولوژی مهدیه در اصفهان،

۲۲) مسجد حجت –در قریه هاردنگ از قرای لنجان علیا‌(‌اصفهان)،

۲۳) کمک به ساختمان خانه‌های آسیب‌دیدگان سیل شن.

● آثار

۱) مصباح الهدایه فی اثبات الولایه،

۲) القواعد الکلیه،

۳) کشف الاستار،

۴) اساس النحو،

۵) حاشیه عروه الوثقی،

۶) حاشیه وسیله النجاه،

۷) جامعه المسائل به فارسی،

۸) رساله علمیه دیگر به فارسی،

۹) بیست پرسش و پاسخ آنها،

۱۰) سی پرسش و پاسخ آنها،

۱۱) التوحید الفئق فی معرفه الخالق،

۱۲)حاشیه توضیح المسائل،

۱۳) چهل پرسش و پاسخ،

۱۴) هدایه الحاج.

● مدفن آیت‌الله بهبهانی

وی در شب شنبه هجدهم ذی القعده سال ۱۳۹۵ هـ. ق برابر با اول آذر ۱۳۵۴ هـ ش در بیمارستان پارس اهواز ندای حق را لبیک گفت.

تعداد تشییع‌کنند‌گان را نزدیک به صد‌هزار نفر نقل کرده‌اند که شهر اهواز تا آن موقع چنین تشییعی به خود ندیده بود.

پیکر پاک این عالم وارسته ـ طبق وصیت خودشان ـ در حجره‌ای از حجره‌های دارالعلم‌شان در اهواز که به بیرون ساختمان هم راه داشت دفن شده است، اکنون نیز زیارتگاه مردم مؤمن، علما و طلاب است.

ز.آراسته