ناقوس BELL

در موسیقی، سازکوبی، به شکل جامی فلزی، که یک زباله فلزی درون آن آویخته است، و به‌وسیله این زبانه از داخل، یا به‌وسیله کوبه‌ای که از خارج به آن نواخته می‌شود، به صدا در می‌آید. …

در موسیقی، سازکوبی، به شکل جامی فلزی، که یک زباله فلزی درون آن آویخته است، و به‌وسیله این زبانه از داخل، یا به‌وسیله کوبه‌ای که از خارج به آن نواخته می‌شود، به صدا در می‌آید. در ناقوس‌های زبانه‌ای وقتی که زبانه به بدنه آنها می‌خورد یک صدای موسیقی تولید می‌شود. [۳]

بزرگ‌ترین ناقوس جهان:

در طول تاریخ نتوانستند ناقوس عظیمی مانند ناقوسی که در روسیه است بسازند. این ناقوس به وزن دو هزار پود که در سال ۱۵۹۹ به دستور بوریس گدونف Godonow به‌وسیله ریخته‌گر معروف آندره چخوف ANDRO TCHOGOW ساخته، آغاز شد. آندره چخوف توپ بزرگی ساخت. این ناقوس در برج چوبی نزدیک برج ناقوس له‌جستاایچلیک LESTAITCHNIK که امروز به نام ایوان کبیر نامیده می‌شود آویخته شد.

در یکی از آتش‌سوزی‌های کرملین ناقوس بزرگ افتاد و شکست. در سال ۱۶۵۱ تزار آلکسی میخائیلویچ به فکر افتاد که آن را مجدد بریزد. ریخته‌گر معروف دانیلوف DANILOW در سال ۱۶۵۴ ناقوس جدیدی طی یک‌سال ریخت. شکسته‌های سابق ناقوس به‌کار برده شد. ناقوس را در برج چوبی محل قبلی آویخته، این ناقوس فقط چند ماه کار کرد و در همان سال در اثر ضربه شدید شکست. در آن تاریخ دانیلف DANILOW در صدد جستجوی ریخته‌گری برآمد که بتواند ناقوس نامبرده را بریزد. جوان گمنامی که بعدها هنرمند بزرگی شد بنام گریگوریف Grigoriew داوطلب انجام این کار شد، گریگوریف مدت ده ماه گرفتار ریخته‌گری بود. سرانجام در اکتبر سال ۱۶۵۵ ناقوس ساخته شد. درباره آویزان کردن روایات مختلف است بعضی آویختن آن را در ماه دسامبر همان سال می‌دانند. عده‌ای ۱۳ سال بعد درباره وزن آن هم نیز نظریه مختلفی وجود دارد. بنا به گفته ریخته‌گر آن گریگوریف وزن ناقوس ۱۲ هزار پود است ولی بسیاری از آگاهان وزن کمتری برای آن قائلند بین هشت هزار پود.

در سال ۱۷۰۱ ناقوس بزرگ دچار آتش‌سوزی کرمل گردید و تکه‌های آن مدتی در کرمل افتاده بود. در سال ۱۷۳۰ آننا ایوانونا Anna - Iwanowna دستور داد مجدداً آن را ریخته و ۲ هزار پود بر آن اضافه کنند که رویهم وزن ناقوس ده‌هزار پود شود.

کار را ریخته‌گر نامی موتورین Motorine به اتفاق فرزندش میخائیل از ژانویه ۱۷۳۳ تا نوامبر ۱۷۳۴ کارهای آمادگی را تهیه کرده پس ریخته‌گری شروع گردیده ولی در کوره‌های ریخته‌گری خرابی پدید آمد موتورین دوباره شروع به‌کار کرد ولی اجلش مهلتش نداد. سرانجام در سال ۱۷۳۵ ناقوس بزرگ توسط فرزندش ریخته شد و برای بیرون آوردن ناقوس از چاله الوارهائی تهیه گردید. در سال ۱۷۳۷ در مسکو آتش‌سوزی بزرگی به وقوع پیوست بیم آنکه مبادا ناقوس ذوب شود اهالی شروع به آب‌پاشی روی فلز گداخته کردند. به‌همین دلیل فلز گداخته شکست برداشت و قسمتی از آن به وزن ۷۳۰ پود فروریخت.

در سال ۱۸۲۱ چاله ریخته‌گری تمیز گردید و در سال ۱۸۳۶ ناقوس بزرگ روی پایه سنگی قرار گرفت که تا امروز به همان حالت باقیست. وزن آن ۵/۲۱۳ تن که تقریباً ۱۳۵۰۰ پود می‌شود. ارتفاع آن ۱۴/۶ متر ـ دهانه ناقوس ۶۰/۶ متر است. [نجفعلی انصاری]

۳ـ تاریخ صنعت و اختراع ـ ترجمه عبدالله ارگانی