کودها

می‌توانند مقدار کل مواد غذائی موجود و در مواقع خاص مقدار مواد غذائی قابل استفاده در سیستم را افزایش دهند. در مطالعات بلند مدت بر روی باغ‌های میوه... تأثیرات ناشی از افزایش ۱۴۰ …

می‌توانند مقدار کل مواد غذائی موجود و در مواقع خاص مقدار مواد غذائی قابل استفاده در سیستم را افزایش دهند. در مطالعات بلند مدت بر روی باغ‌های میوه... تأثیرات ناشی از افزایش ۱۴۰ کیلوگرم ازت در یک هکتار و در مدت یکسال بر روی میزان ازت معدنی و در مدت سه سال تا ۱۸۰ کیلوگرم در سطح یک هکتار بالغ می‌شود. مرتبط بود و در زمین‌هائی با پوشش‌ علفی همان میزان کود افزوده شده به درختان مشابه با افزایش ازت که بالغ بر ۴۰ کیلوگرم در کمتر از یک هکتار بود ارتباط مستقیم داشت.

کودهای شیمیائی

وقتی گیاهان رشد می‌کنند مقداری زامواد شیمیائی زمین را جذب می‌کنند تعداد زیادی از این مواد شیمیائی در وهله اول یعنی در زمانی که هوا سنگ‌ها را خرد می‌کند تشکیل می‌یابد. اکثر مواد شیمیائی زمانی که گیاهان آنها را مصرف می‌کنند از خاک گرفته می‌شوند.

اگر انسان به گیاهان دست نزدند در همان جای خود که می‌رویند می‌میرند یا توسط حیوانات مصرف می‌گردند که آن‌هم به‌صورت مواد بهتر به خاک بر می‌گردد. این اصل خاک هیچ یک از مواد با ارزش خود را از دست نمی‌دهد وهمیشه پر کود می‌ماند.

وقتی انسان در زمین چیزی می‌کارد محصول خود را برداشته و از محل کشت دور می‌کند و با این محصول مواد شیمیائی با ارزش زمین نیز جابه‌جا گشته و در نتیجه تعادل طبیعی زمین بهم می‌خورد. اگر این وضع ادامه پیدا کند خاک مرغوبیت خود را از دست می‌دهد و دیگر مناسب کشت نیست. با وجود اینکه طبیعت تعدادزیادی از مواد شیمیائی را جبران می‌کند ۳ نوع مواد شیمیائی با سرعت مصف گشته و موجب این می‌شوند که خاک این زمین همیشه فاقد این سه ماده باشد. این سه ماده عبارتند از نیتروژن، فسفر و پتاسیم.

انسان برای اینکه خاک همیشه حاصلخیز بماند اجباراً باید موادی به خاک اضافه کند که جایگزین مواد مصرفی گردد. موادی که انسان به خاک اضافه می‌کند کود نامیده می‌شود. اگر آنها بقایای مواد دفع شده موجود زنده نظیر حیوانات و باقی مانده گیاهان باشد کود طبیعی و اگر از سنگ‌ها و مواد شیمیائی ساخته شوند کود مصنوعی نام می‌گیرند.

انسان اکنون معتقد است که انسان سه ماده را باید به نحوی به زمین برساند و اگر چنین کنند سال‌ها زمین‌ها را با دادن کود حاصلخیز پربار نگه داشته‌اند. ولی در این سال‌های اخیر کود طبیعی کافی در اختیار او نیست بنابراین از کود شیمیائی باید استفاده گردد.

از سه ماده فوق نیتروژن مهمتر بوده و احتیاج گیاه به آن خیلی زیاد استاگر این ماده شیمیائی با سرعت اززمین گرفته نشود باران آن را شسته و از زمین می‌گیرد در کشور بریتانیا در ماه مهوقتی غلات با سرعت می‌رویند. غالباً متوجه می‌شویم که برگ‌ها بخاطر کمبود نیتروزن زرد می‌شوند کشاورزان اینزردی را زردی ماه مه نامند. خوشبختانه موجودات ریزی که در خاک هستند نیتروژن آن را تأمین می‌کنند [ترجمه: فریدون کمالی‌نیا ـ ۶۹].

کودهای شیمیائی

گیاهان برای رشد به نیتروژن نیاز دارند، در حالی‌که هوا تا حد زیادی از نیتروژن تشکیل شده است. با این حال کشاورزان برای تغذیه محصولات خود باید کود گران قیمت آمونیوم نیترات را خریداری کنند. آزمایشگاه کوچک دانشگاه ساسکس برای کم کردن این مخارج راه‌های جدیدی را ارائه داده است کشف اخیر زائیده فکر دکتر کریس‌پیکت از (واحد تشکیل نیتروژن)، یک لابراتور متعلق به شورای کشاورزی و تحقیق مواد غذائی بریتانیا، می‌باشد.

مدت چندین دهه است که این واحد بر روی طرق گوناگون هنوز تا حد زیاد اسرارآمیزی که باکتری موجود در گره‌ەای ریشه شبدر و لوبیای سویا، گاز نیتروژن را از هوا می‌گیرد و آنرا در آمونیا تشکیل می‌دهد تحقیق می‌کند این گیاهان سپس می‌توانند آمونیا را جذب کرده و به این وسیله پروتئین بسازند.

باکتریا این عمل را در درجه حرارت و درجه فشار معمولی انجام می‌دهد. بهترین کاری که شیمیست‌های صنعتی می‌توانند انجام دهند، استفاده از روش هابر است که در این روش احتیاج به کاتالیزور، حرارت و فشار می‌باشد. و این به معنی داشتن کارخانجات وسیع، تشنه انرژی و پرخرج است.

مهندسان ژنتیک از مدت‌ها پیش امیدوارند که به مهارت‌های شیمیائی گیاهان را که باکتری به توسط آن تشکیل نیتروژن می‌دهد، بیاموزند. کوشش‌های آنها تا به اینجا بدون موفقیت بوده است.

دکتر پیکت فکر بهتری دارد، به‌جای فرا گرفتن مهارت‌های شیمیائی باکتری، بهتر است آن مهارت را به شیمیست‌ها بیاموزیم. او فوراً یادآوری می‌نماید که این کار فقط در مقیاس آزمایشگاهی قابل اجراست و ممکن استدر عمل با مخارج غول‌آسائی روبرو باشد. ولی خیال پروران پیش‌بینی می‌کنند که ماشین‌های تشکیل نیتروژن کوچک که هر کدام به‌وسیله سلول خورشیدی خودشان نیرو می‌گیرند می‌توانند در مناطق روستائی کار گذاشته شوند.

تمام اینها مربوط می‌شود به یک کاتالیزور کاتالیزور دکتر پیک ترکیبی است شامل یک اتم تونگستن که با چهار اتم فسفر احاطه شده است، با دو جفت اتم نتیتروژن در بالا و پائین این مولکول که نصور می‌شود باباکتری کاتالیزور شباهت دارد (بجز اینکه باکتری از مولیبدیوم به‌جای تونگستن استفاده می‌کند) مورد فعل و انفعال با اسید توسیلیک قرار می‌گیرد و سپس جریان برق از آن عبور داده می‌شود. عمل اخیر باعث می‌شود که هیدروژن برای ساختن مولکول‌های آمونیا به نیترات اضافه شود، نیترات جدا شده از کاتالیزور باعث می‌شود که کاتالیزور آزاد شده و دور عمل تکرار شود [نسرین اقبالی ـ ۶۹]

کودهای شیمیائی مورد نیاز محصولات زراعی و باغی

۱) قبل از مصرف کود شیمیائی ازکیفیت فیزیکی و شیمیائی خاک مزرعه خود آگاهی داشته باشید و برای این منظور همه ساله نمونه خاک مزرعه و باغ خود را به آزمایشگاه خاکشناسی داده و مطابق توصیه‌های آزمایشگاه کمبود عناصر و مواد غذائی خاک را از طریق مصرف کودهای آلی و شیمیائی بر طرف نمائید.

۲) از مصرف بی‌رویه و بیش از حد کودهای شیمیائی احتراز نمائید.

۳) از مصرف کودهای پتاسه به‌ویژه در زراعت سیب‌زمینی، چغندر قند، ذرت، جالیز، و صیفی کاری و توتون و باغ انگور و سایر درختان میوه غفلت ننمائید.

۴) با توجه به تحرک بطی و قابلیت کودها را در فصل پائیز قبل از شخم و در عمق خاک (ناحیه ریشه) مصرف نمائید یا در زراعت‌های بهاره حداقل ۱۰ روز قبل از کاشت در محیط ریشه قبل از کاشت در محیط ریشه قرار دهید.

۵) مقداری از کود اوره را در بهار توأم با کاشت و مقداری نیز به‌صورت سرک مصرف نمائید ولی در هر کود اوره مخصوصاً در زراعت چغندر قند و سیب‌زمینی و باغات سیب بپرهیزید.

۶) کود شیمیائی مورد نیاز درختان میوه را حتماً در سایه انداز درخت و به‌صورت نواری یا کپه‌ای مصرف نمائید.

۷) در مورد میزان کودهای شیمیائی مورد نیاز محصولات زراعی از اداره خاک‌شناسی و حاصلخیزی خاک منطقه کمک بگیرید.

۸) توجه داشته باشید که از کودهای از ته فقط یک‌نوع مصرف شود یعنی از دو منبع کودی اورهو نیترات دو آمونیوم تواماً استفاده نگردد [۶۰].

۶۰ ـ کتاب حواس اسرارآمیز جانوران ترجمه اسحق لاله‌زاری