کاشت مو مواهب و مصایب

درباره کاشت موی ناموفق آقای سیادتی با حضور دکتر محمدعلی نیلفروش زاده و دکتر سارا ذوالقدر متخصصان پوست و مو, دکتر مهدی دیلم پور فوق تخصص جراحی پلاستیک و دکتر محمدرضا خدایی روانپزشک

ریزش مو یکی از مشکلاتی است که نه پیر و جوان می‌شناسد و نه زن و مرد. از طرفی، چون موهای سر یکی از مهم‌ترین اجزای بدن هستند که می‌توانند به زیبایی ظاهری فرد کمک کنند، می‌توان گفت که ریختن موها دردسرهای زیادی را برای افراد به وجود می‌آورد و باعث می‌شود که آنها به آب و آتش بزنند تا جلوی ریزش بیشتر موهایشان را بگیرند یا به نحوی این ریزش را جبران کنند....

در میزگرد زیبایی این هفته، با آقای فریبرز سیادتی ۳۲ ساله همراه هستیم که خیلی زود ریزش مو را تجربه و برای درمان آن هم روش‌های درمانی مختلفی را امتحان کرده است. اگر شما هم با مشکل ریزش مو دست به گریبان هستید، بد نیست که گفت‌وگوی ما را با آقای سیادتی و متخصصان سلامت در این باره بخوانید.

● فریبرز سیادتی:

کاشت مو از ۸۰۰ هزار تومان

تا ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان

آقای سیادتی! لطفا به ما می‌گویید که از چند سالگی و به چه علتی دچار ریزش مو شدید؟

ریزش موهای من خیلی زود و از حدود ۲۰ سالگی‌ام شروع شد و فکر می‌کنم که این مشکلم ارثی باشد چون هم خانواده پدری‌ام و هم خانواده مادری‌ام که دایی‌هایم باشند، ریزش مو دارند و به گمانم، من هم این مشکل را از آنها به ارث برده‌ام که اینقدر زود موهایم شروع به ریختن کرده‌اند.

▪ ریزش موهایتان کلی بود یا تنها بخشی از موهای سرتان می‌ریخت؟

- نه، از اول هم تمام موهایم نمی‌ریخت. من بیشتر با ریزش موهای قسمت کف سرم روبه‌رو بودم.

▪ برای این ریزش مو، کاری هم کردید؟

- بله. از همان ۲۰ سالگی، درمان‌های گیاهی و شیمیایی را شروع کردم. اوایل و به سفارش اطرافیانم، مدام حنا می‌گذاشتم و از داروهای گیاهی استفاده می‌کردم اما این کار، فایده‌ای نداشت. یک مدتی هم از محلول ماینوکسیدیل استفاده می‌کردم که اثربخشی این محلول هم تنها تا زمانی بود که مصرفش می‌کردم. به محض قطع کردن مصرف، موهایم دوباره شروع به ریختن می‌کردند. به علاوه، ماینوکسیدیل عوارضی مانند تپش قلب و التهاب پوست هم برایم در پی داشت و به همین خاطر مصرف آن را قطع کردم.

▪ وقتی از درمان‌های گیاهی و شیمیایی نتیجه نگرفتید، چه‌کار کردید؟

- رفتم سراغ کاشت مو! البته در این مورد خیلی تحقیق کردم تا بتوانم بهترین متخصص را انتخاب کنم اما به هر حال چون ما در اصفهان بودیم، حق انتخاب زیادی نداشتیم. حدود ۶ سال پیش، یک گروه متخصص که کار کاشت مو انجام می‌دادند به اصفهان آمدند و من هم برای درمان، پیش آنها رفتم. هرچند که کار آنها نسبت به آن موقع خوب بود، اما با توجه به پیشرفت‌هایی که الان در کاشت مو شده، بعد از مدتی متوجه شدم که کاشت موهایم به خوبی صورت نگرفته و تقریبا همه کسانی که مرا می‌دیدند، متوجه می‌شدند که کاشت مو انجام داده‌ام.

▪ خب، با این حساب که می‌گویید از کاشت موهایتان راضی نبودید، چه‌کار کردید؟

- راستش را بخواهید، حجم ریزش موهای من زیاد بود و باید برای کاشت مو، ۲ تا ۳ جلسه تحت‌درمان قرار می‌گرفتم. همان‌طور که گفتم، دفعه اول ۶ سال پیش برای کاشت مو به متخصص مراجعه کردم اما دفعه دوم، حدود ۴ ماه پیش نزد دکتر نیلفروش‌زاده رفتم و به نظرم کیفیت کاشت مو و روش درمانی بار دومم که ۴ ماه پیش بود خیلی بهتر از ۶ سال قبل بود. سری دوم، کاشت موهایم خیلی اصولی‌تر و با دستگاه‌های بهتری انجام شد و من رضایت بیشتری از درمانم داشتم.

▪ آقای سیادتی! کاشت مو درد هم دارد؟!

- خب طبیعی است که به خاطر برش‌هایی که برای کاشت مو روی پوست سر می‌زنند و استفاده از سوزن‌های مخصوص، ممکن است افراد مجبور شوند کمی درد و سوزش را تحمل کنند اما نکته مهم اینجاست که این درد و سوزش، کاملا قابل تحمل است. البته این را هم بگویم که هنگام کاشت مو از مواد بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و اگر دردی هم حس بشود، مربوط به بعد از درمان است، نه هنگام کاشت.

▪ مراقبت خاصی هم برای بعد از کاشت موهایتان داشتید؟

- بله. برای اینکه جای بخیه‌های پشت سرم اذیت نشوند و اثر مواد بی‌حسی روی صورتم نیاید، مجبور بودم که ۲ تا ۳ روز در حالت ۴۵ درجه بخوابم و دکتر هم توصیه کردند که بهتر است ۳ تا ۴ روز فعالیت سنگین انجام ندهم یا سر کار نروم. شست‌وشوی موهایم هم که از ۳ روز بعد از کاشت، آزاد بود.

▪ باید موهایتان را چطور شست‌وشو می‌کردید؟

- شست‌وشوی موهایم باید بسیار آرام و با احتیاط می‌‌بود. چند هفته اول بعد از کاشت مو باید شامپوی بچه را با آب مخلوط می‌کردم تا کف کند و بعد این کف را روی موهایم می‌ریختم و بدون دست زدن یا ماساژ دادن موهایم، بعد از چند دقیقه کف را از روی سرم آبکشی می‌کردم.

▪ حالا دیگر می‌توانید موهایتان را به راحتی و مثل افراد دیگر بشویید، شانه بزنید یا حتی سشوار بکشید؟

- بله. این مراقبت‌های خیلی خاص فقط برای روزهای اول کاشت موهایم بود. ولی برخلاف تصور که فکر می‌کردم موهای کاشته شده سست هستند و سریع کنده می‌شوند، اصلا این‌طور نبود و من هم مثل همه مردم با موهایم رفتار می‌کنم. البته این را بگویم که بعد از سری دوم کاشت، تازه یک سانتی‌متر از موهایم درآمده و هنوز به سشوار کردن نرسیده است!

▪ هنوز هم همه متوجه اینکه شما موهایتان را کاشته‌اید، می‌شوند؟!

- خوشبختانه، خیر. همان‌طور که گفتم، سری دوم کاشت موهای من خیلی ظریف و دقیق و منظم انجام شد و حالا اگر کسی نداند که مو کاشته‌ام، فکر می‌کند که موهایم از اول همین طور بوده‌اند.

▪ آقای سیادتی! کاشت مو چقدر برای شما هزینه داشت؟

- نزدیک به یک میلیون تومان. اما این را بگویم که متاسفانه هیچ تعرفه خاصی برای این کار بین پزشکان وجود ندارد. خود من در اصفهان برای پیدا کردن یک متخصص خوب و یک مرکز مجهز برای کاشت مو خیلی تحقیق کردم و برای این کار مراکزی بودند که ۸۰۰ هزار تومان می‌گرفتند و مراکزی هم بودند که ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دریافت می‌کردند! تازه، بعضی از مراکز در قبال پولی که دریافت می‌کردند، اصلا شرایط بهداشتی لازم را برای انجام کاشت مو نداشتند و حتی برخی از آرایشگاه‌ها هم این کار را انجام می‌دادند. به نظر من، عمل کاشت مو هم به اندازه عمل قلب اهمیت دارد و وزارت بهداشت باید نظارت بیشتری در این زمینه داشته باشد تا مردم به خاطر این عمل به ظاهر ساده، دچار دردسر و انواع بیماری‌های عفونی یا حتی ایدز و هپاتیت نشوند.

▪ آقای سیادتی! لطفا به ما می‌گویید که از چند سالگی و به چه علتی دچار ریزش مو شدید؟

- ریزش موهای من خیلی زود و از حدود ۲۰ سالگی‌ام شروع شد و فکر می‌کنم که این مشکلم ارثی باشد چون هم خانواده پدری‌ام و هم خانواده مادری‌ام که دایی‌هایم باشند، ریزش مو دارند و به گمانم، من هم این مشکل را از آنها به ارث برده‌ام که اینقدر زود موهایم شروع به ریختن کرده‌اند.

▪ ریزش موهایتان کلی بود یا تنها بخشی از موهای سرتان می‌ریخت؟

- نه، از اول هم تمام موهایم نمی‌ریخت. من بیشتر با ریزش موهای قسمت کف سرم روبه‌رو بودم.

▪ برای این ریزش مو، کاری هم کردید؟

- بله. از همان ۲۰ سالگی، درمان‌های گیاهی و شیمیایی را شروع کردم. اوایل و به سفارش اطرافیانم، مدام حنا می‌گذاشتم و از داروهای گیاهی استفاده می‌کردم اما این کار، فایده‌ای نداشت. یک مدتی هم از محلول ماینوکسیدیل استفاده می‌کردم که اثربخشی این محلول هم تنها تا زمانی بود که مصرفش می‌کردم. به محض قطع کردن مصرف، موهایم دوباره شروع به ریختن می‌کردند. به علاوه، ماینوکسیدیل عوارضی مانند تپش قلب و التهاب پوست هم برایم در پی داشت و به همین خاطر مصرف آن را قطع کردم.

▪ وقتی از درمان‌های گیاهی و شیمیایی نتیجه نگرفتید، چه‌کار کردید؟

- رفتم سراغ کاشت مو! البته در این مورد خیلی تحقیق کردم تا بتوانم بهترین متخصص را انتخاب کنم اما به هر حال چون ما در اصفهان بودیم، حق انتخاب زیادی نداشتیم. حدود ۶ سال پیش، یک گروه متخصص که کار کاشت مو انجام می‌دادند به اصفهان آمدند و من هم برای درمان، پیش آنها رفتم. هرچند که کار آنها نسبت به آن موقع خوب بود، اما با توجه به پیشرفت‌هایی که الان در کاشت مو شده، بعد از مدتی متوجه شدم که کاشت موهایم به خوبی صورت نگرفته و تقریبا همه کسانی که مرا می‌دیدند، متوجه می‌شدند که کاشت مو انجام داده‌ام.

▪ خب، با این حساب که می‌گویید از کاشت موهایتان راضی نبودید، چه‌کار کردید؟

- راستش را بخواهید، حجم ریزش موهای من زیاد بود و باید برای کاشت مو، ۲ تا ۳ جلسه تحت‌درمان قرار می‌گرفتم. همان‌طور که گفتم، دفعه اول ۶ سال پیش برای کاشت مو به متخصص مراجعه کردم اما دفعه دوم، حدود ۴ ماه پیش نزد دکتر نیلفروش‌زاده رفتم و به نظرم کیفیت کاشت مو و روش درمانی بار دومم که ۴ ماه پیش بود خیلی بهتر از ۶ سال قبل بود. سری دوم، کاشت موهایم خیلی اصولی‌تر و با دستگاه‌های بهتری انجام شد و من رضایت بیشتری از درمانم داشتم.

▪ آقای سیادتی! کاشت مو درد هم دارد؟!

- خب طبیعی است که به خاطر برش‌هایی که برای کاشت مو روی پوست سر می‌زنند و استفاده از سوزن‌های مخصوص، ممکن است افراد مجبور شوند کمی درد و سوزش را تحمل کنند اما نکته مهم اینجاست که این درد و سوزش، کاملا قابل تحمل است. البته این را هم بگویم که هنگام کاشت مو از مواد بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و اگر دردی هم حس بشود، مربوط به بعد از درمان است، نه هنگام کاشت.

▪ مراقبت خاصی هم برای بعد از کاشت موهایتان داشتید؟

- بله. برای اینکه جای بخیه‌های پشت سرم اذیت نشوند و اثر مواد بی‌حسی روی صورتم نیاید، مجبور بودم که ۲ تا ۳ روز در حالت ۴۵ درجه بخوابم و دکتر هم توصیه کردند که بهتر است ۳ تا ۴ روز فعالیت سنگین انجام ندهم یا سر کار نروم. شست‌وشوی موهایم هم که از ۳ روز بعد از کاشت، آزاد بود.

▪ باید موهایتان را چطور شست‌وشو می‌کردید؟

- شست‌وشوی موهایم باید بسیار آرام و با احتیاط می‌‌بود. چند هفته اول بعد از کاشت مو باید شامپوی بچه را با آب مخلوط می‌کردم تا کف کند و بعد این کف را روی موهایم می‌ریختم و بدون دست زدن یا ماساژ دادن موهایم، بعد از چند دقیقه کف را از روی سرم آبکشی می‌کردم.

▪ حالا دیگر می‌توانید موهایتان را به راحتی و مثل افراد دیگر بشویید، شانه بزنید یا حتی سشوار بکشید؟

- بله. این مراقبت‌های خیلی خاص فقط برای روزهای اول کاشت موهایم بود. ولی برخلاف تصور که فکر می‌کردم موهای کاشته شده سست هستند و سریع کنده می‌شوند، اصلا این‌طور نبود و من هم مثل همه مردم با موهایم رفتار می‌کنم. البته این را بگویم که بعد از سری دوم کاشت، تازه یک سانتی‌متر از موهایم درآمده و هنوز به سشوار کردن نرسیده است!

▪ هنوز هم همه متوجه اینکه شما موهایتان را کاشته‌اید، می‌شوند؟!

- خوشبختانه، خیر. همان‌طور که گفتم، سری دوم کاشت موهای من خیلی ظریف و دقیق و منظم انجام شد و حالا اگر کسی نداند که مو کاشته‌ام، فکر می‌کند که موهایم از اول همین طور بوده‌اند.

▪ آقای سیادتی! کاشت مو چقدر برای شما هزینه داشت؟

- نزدیک به یک میلیون تومان. اما این را بگویم که متاسفانه هیچ تعرفه خاصی برای این کار بین پزشکان وجود ندارد. خود من در اصفهان برای پیدا کردن یک متخصص خوب و یک مرکز مجهز برای کاشت مو خیلی تحقیق کردم و برای این کار مراکزی بودند که ۸۰۰ هزار تومان می‌گرفتند و مراکزی هم بودند که ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دریافت می‌کردند! تازه، بعضی از مراکز در قبال پولی که دریافت می‌کردند، اصلا شرایط بهداشتی لازم را برای انجام کاشت مو نداشتند و حتی برخی از آرایشگاه‌ها هم این کار را انجام می‌دادند. به نظر من، عمل کاشت مو هم به اندازه عمل قلب اهمیت دارد و وزارت بهداشت باید نظارت بیشتری در این زمینه داشته باشد تا مردم به خاطر این عمل به ظاهر ساده، دچار دردسر و انواع بیماری‌های عفونی یا حتی ایدز و هپاتیت نشوند.

کـاشـت غیـراصـولـی خـط رویـش مو بـاعـث چـهـره زشـت و عـروسـکـی می‌شـود

از دیدگاه علم زیبایی‌شناسی، مهم‌ترین مساله در هر فرد، خط رویش موی اوست. در واقع خط رویش، اولین قسمتی از چهره است که به چشم بیننده می‌آید و نمادی از سن فرد، جوانی و زیبایی اوست و به واقع چارچوب چهره یک فرد را تشکیل می‌دهد. در اغلب افراد دچار طاسی به ویژه آقایان این عامل دستخوش تغییر می‌شود و هر فرد با هر شدت طاسی درجه‌هایی از درگیری خط رویش مو را به همراه دارد بنابراین بازسازی این خط به شیوه طبیعی و متناسب با سن بیمار، مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش یک پیوند مو را تشکیل می‌دهد.

یک خط رویش طبیعی، معمولا نمایی شبیه حرف M دارد و در طرفین کمی ‌تورفته‌تر است. به علاوه به صورت نامنظم و زیگزاکی است و موهای آن به صورت فولیکول‌های تک مو و نازک هستند. زاویه خروج این فولیکول‌ها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است یعنی عدم رعایت صحیح این زوایا چهره عروسکی و زشتی را به فرد می‌دهد که گاهی ترمیم آن فوق‌العاده مشکل و حتی غیرممکن است.

در مورد این بیمار با توجه به اینکه در کاشت موی قبلی اصول طراحی خط مو رعایت نشده، طرفین پیشانی به صورت زنانه کاشت شده بود و از طرفی تراکم لازم با وجود ناحیه‌دهنده متوسط داده نشده بود و چون از اسلیت‌های نامناسب و غیراستاندارد استفاده شده بود بافت محل گیرنده سفت و دارای اسکارهای متعدد بوده و ترمیم کار مشکلی بود ولی با شکل دادن مجدد خط رویش مو و تراکم بهتر مشکل بیمار تا حدود زیادی حل شد. البته قابل ذکر است وقتی ناحیه‌دهنده دستخوش تغییر و دستکاری می‌شود مخصوصا وقتی که از اسلیت‌های غیراستاندارد استفاده شود، کاشت مجدد با مشکلات بیشتری مواجه است.

دخالت بعضی تکنیسین‌های کاشت مو که بعضا پزشک یا پیراپزشک نیستند و مدارک غیرپزشکی دارند در امر کاشت مو منجر به بروز مشکلاتی برای مردم شده است. برخی از این تکنیسین‌ها صرفا به خاطر تجربه اندکی که از مدت همکاری با یک پزشک متخصص به صورت ناقص به دست آورده‌اند، شروع به انجام عمل پیوند مو کرده‌‌اند.

بعضا از مطب بعضی پزشکان غیرمرتبط با این تخصص یا پزشکان دیگر استفاده می‌کند و تحت عنوان و مجوز این پزشکان عمل پیوند مو با وسایل و تجهیزات ناقص و غیراستاندارد انجام می‌دهند. رعایت نکردن مسایل استریلیتی و نبود اقدامات خاص مراقبتی، فضاها و تجهیزات استاندارد باعث صدمات غیرقابل‌جبران به بیماران می‌شود که بعضی از این صدمات صرف‌نظر از صرف هزینه بیهوده بیمار، حتی توسط متخصص با تجربه نیز قابل برطرف کردن نیست و منجر به شکایات مختلف شده است.

گاهی دیده می‌شود بعضی افراد سودجو با عناوین غیرواقعی خود را بهترین، اولین یا بنیانگذار یک روش عنوان می‌کنند، در حالی که متدهای پیوند مو ۲ روش عمده جراحی (یا برداشت نوار از پشت سر یا روش FUT)، غیرجراحی (که به وسیله پانچ انجام می‌شود یا روش FUE) یا ترکیبی از این دو روش است و نام‌های غیرواقعی برخی روش‌ها که برخی افراد خود را مبدع آنها می‌دانند غیرواقعی و دروغین است.

از طرف دیگر طبق قوانین نظام پزشکی انجام تبلیغات در زمینه زیبایی و خدمات پزشکی غیراخلاقی است و باید دقت کرد که عموما این دسته تبلیغات ویژه افراد غیرمتخصص است که معمولا در زمینه کاری که تبلیغ می‌کنند، اطلاعات و دانش کافی ندارند و صرفا به مسایل مادی توجه دارند. چرا که پزشکان متخصص که در انجام امور مربوطه تجربه کافی دارند و بیماران‌شان به آنها ایمان دارند، نیاز به این‌گونه تبلیغات ندارند.

کاشت مو برای وضعیت فعلی طاسی بیمار انجام می‌شود و منطقی است که زمانی این کار انجام ‌شود که حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد موهای منطقه دچار ریزش شده باشد تا فرد بتواند از نتایج آن احساس رضایت کند. ولی طبیعی است که ریزش موهای مردانه، روندی رو به جلو و دائمی است. برای تقویت موهای موجود فرد که در ارتباط با وضعیت ژنتیکی او است و امکان ریزش آنها در آینده وجود دارد راهی به جز مصرف ماینوکسیدیل نیست. البته لازم به ذکر است که اگر کاشت مو توسط افراد فاقد صلاحیت علمی انجام شود احتمال آسیب رسیدن به موهای موجود فرد وجود دارد و ممکن است این موها به دلیل آسیب دچار ریزش شوند.

● چـنـد نـکـتـه مـهــم

۱) بعد از کاشت مو، موها بعد از چه وقت می‌ریزند. معمولا به هر روشی که کاشت مو انجام شود ۲ تا ۳ هفته پس از کاشت، موها وارد فاز استراحت می‌شوند و می‌ریزند. البته ریشه مو سالم و زنده است و فقط ساقه می‌ریزد. رشد مجدد موها ۳ تا ۴ ماه بعد آغاز می‌شود و در مجموع ۶ ماه طول می‌کشد تا موها کاملا رشد کنند.

۲) معمولا اگر بر اساس EBM کاشت مو توسط متخصص پوست و موی باتجربه و آشنا به جزییات بیماری‌های پوست و مو و با رعایت شرایط استاندارد انجام شود، عارضه‌ای در پی نخواهد داشت ولی پس از کاشت مو، عوارض موقتی وجود دارد، از جمله تورم خفیف در پیشانی که با تنظیم حالت نیمه نشسته حین خواب برای چند شب اول و کمپرس سرد بلافاصله پس از کاشت مو قابل بهبودی است.

۳) بی‌حسی، مورمور شدن خفیف در منطقه‌دهنده شایع است و گاهی تا چند هفته طول می‌کشد. خون‌ریزی خفیف در کمتر از ۵/۰ درصد موارد ممکن است رخ دهد که با کمپرس سرد و پانسمان فشاری و رعایت حالت نیمه نشسته قابل‌ بهبودی است.

۴) درد در منطقه دهنده یا گیرنده مو که اغلب خفیف و زودگذر است و با مصرف داروهای مسکن برطرف می‌شود. اما خارش شایع است. در ناحیه دهنده خاراندن مشکلی ندارد ولی در ناحیه گیرنده، ممکن است با آسیب‌گرافت‌ها همراه باشد و ممنوع است. شست‌وشوی مرتب و مرطوب کردن محل کاشت با سرم شست‌وشوی خنک، لوسیون بتامتازون و مصرف آنتی‌هیستامین مفید است.

۵) فولیکولیت یا جوش چرکی که از چند هفته تا ۲ تا ۴ ماه پس از عمل رخ می‌دهد اهمیت خاصی ندارد و به دلیل برگشت مو به داخل پوست رخ می‌دهد. برای پیشگیری شست‌وشوی مرتب، استفاده از کمپرس گرم، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و در صورت عدم‌پاسخدهی، آنتی‌بیوتیک خوراکی و تخلیه جوش لازم است.

۶) در افرادی که موهای کم‌پشت و نازکی دارند حدود ۱ ماه پس از عمل ممکن است موهای قبلی در اثر استرس وارد فاز استراحت شده و بریزند. این ریزش مو طبیعی است و در خانم‌ها هم بیشتر قابل توجه است. این وضعیت ممکن است ۴ تا ۶ ماه طول بکشد و این کم‌پشتی ناراحت‌کننده ولی موقتی بوده و با بیرون آمدن از حالت استراحت و رشد موهای کاشته شده نمای محل کاشت به حالت عادی درمی‌آید. معمولا برای تقویت موهای قبلی فرد باید از داروهای تقویت کننده مانند ماینوکسیدیل و مولتی ویتامین استفاده کرد و در اکثر موارد لازم است این داروها خصوصا ماینوکسیدیل برای مدت طولانی (گاهی همه عمر) ادامه پیدا کند. ولی بیماران باید توجه داشته باشند که تقویت کردن موهای قبلی فرد در زیباتر به‌نظر رسیدن نتیجه کاشت مو نقش بسزایی دارد و با مصرف ماینوکسیدیل موهای نازک قبلی، ضخیم‌تر شده و نمای کاشت را بهتر می‌کند.

● نظر متخصص پوست

مقایسه بین دو روش کاشت مو به زبان ساده

دکتر مهدی دیلم پور/ فوق‌تخصص جراحی پلاستیک، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

اینکه به شما گفته شود با متد یا روش جدیدی موهایتان را می‌کارند جای بحث دارد چون ما به‌طور کلی در کاشت مو فقط دو روش داریم: اول FUT، دوم FITیا صحیح­‌تر بگوییم (FUE)

۱) FUT: به طور کلی این روش شامل ۳ مرحله است:

الف) برداشت مو از پشت سر

ب) آماده‌سازی شامل ۲ بخش:

۱) تهیه گرافت

۲) ایجاد شیار در منطقه مورد نظر جهت کاشت موها

ج) کاشت گرافت‌های آماده شده در شیارهای ایجادشده منطقه طاسی

از ابتدا که یک کاشت شروع می‌شود باید با بی‌دردی کامل باشد. برای انجام بی‌حسی موضعی محلولی از داروهای بی‌حس‌کننده و سرم نمکی را تهیه کرده و به ریشه اعصاب در پیشانی و در پشت سر که شاخه‌های اصلی اعصاب حسی در سر هستند تزریق می‌کنند و سپس مقدار رقیق‌تری از محلول در نواحی‌ای‌ که جهت برداشت و کاشت مو مشخص شده تزریق می‌شود.

بعد از بی‌حسی کامل، نواری از مو به همراه سطحی­‌ترین لایه در برگیرنده ریشه مو از پشت سر برداشته می‌­شود. نوار برداشته شده بنا به توانایی و سلیقه گروه کاشت می‌تواند به عرض ۱ تا ۲ سانتی‌متر و به طول ۲۰ تا ۳۵ سانتی‌متر باشد. پس از برداشت، برش را بخیه و پانسمان می‌کنیم.

اگر چه نوع برش و چگونگی هم سطح سازی دو طرف برش و تکنیک بخیه زدن و همین‌طور جنس نخ به‌کاررفته می­‌تواند متفاوت باشد و در چگونه جوش خوردن محل برش اهمیت زیادی دارد اما باید بدانیم که جای زخم یا همان اسکاری که پشت‌سر باقی می‌ماند به عوامل زیادی وابسته است که تعدادی از این عوامل به فیزیولوژی و آناتومی‌انسان بستگی دارد.

یکی از این عوامل جنس پوست است. به عنوان نمونه می‌تواند (ضخیم، نازک، قابل ارتجاع، غیرقابل ارتجاع، سفت یا نرم) باشد. عوامل ژنتیکی و محیطی را هم می‌توان اضافه کرد که همه این عوامل در چگونه جوش خوردن محل برش موثر هستند.

به هر حال محل برش در روش FUT مساله نگران‌کننده‌ای نیست زیرا که حتی با جست‌وجوی پشت‌سر جای برش قابل رویت نیست زیرا به وسیله موهای اطراف خط برش کاملا پوشید می‌شود. به جز در مواردی بسیار نادر که آن نیز قابل ترمیم است.

در مرحله بعد موهای برداشته شده از پشت‌سر به قطعات کوچک‌تر (میکروگرافت) تقسیم می‌شود. این کار با دقت زیادی زیر میکروسکوپ‌ها یا لنزهای مخصوص انجام می‌شود تا بتوانیم میکروگرافت‌های سالم همراه با ریشه مو به دست آوریم. به دلیل اینکه میکروگرافت‌های به دست آمده در این روش به صورت دلخواه تهیه می‌شوند حدود ۵ درصد را یک ریشه، ۵۰ درصد را ۲ ریشه و ۴۵ درصد را ۳ ریشه آماده می‌کنیم.

در همان زمان که میکروگرافت تهیه می‌شود، گروهی دیگر در منطقه طاسی شیارهای کوچکی ایجاد می‌کنند که گاهی با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود.

مرحله سوم که طولانی‌ترین مرحله در کاشت است زمانی است که گرافت‌های آماده شده در شیارهای ایجاد شده قرار می‌گیرند البته این کار آسانی نخواهد بود به‌خصوص اگر بخواهیم کاشت خوب و پرتراکمی‌ را انجام دهیم.

پس از اینکه تمام گرافت‌ها در محل طاسی قرار گرفت پانسمان انجام می‌شود. اگر چه ممکن است تعدادی از گروه‌های کاشت پانسمان را ضروری ندانند اما به دلیل اینکه گرافت‌های جاگذاری شده بدون هیچ بخیه در محل قرار گرفته‌اند و با تماس دست یا اشیا ممکن است از محل خود خارج شوند بنابراین پانسمان محافظ مناسبی خواهد بود و از طرفی بهتر است محیط استریل و تمیز کاشت از محیط آلوده جداسازی شود پس پانسمان بعد از کاشت مو باید انجام شود.

موهای کاشته‌شده تا حدود ۲ هفته در مرحله رشد (آناژن) باقی می‌ماند. سپس مرحله استراحت (کاتاژن) را به سرعت پشت‌سر می‌گذارند و وارد مرحله ریزش (تلوژن) می‌­شوند. تقریبا ۹۵ درصد موهای کاشته شده یک ماه بعد از کاشت می‌ریزند و مجددا از ماه سوم بعد از کاشت شروع به جوانه زدن و رشد می‌­کنند. افزایش تعداد مو تا یک سال می‌­تواند ادامه داشته باشد. بنابراین کیفیت موهای کاشته شده بعد از یک سال قابل قضاوت است.

روش (FIT) یا صحیح‌تر (FUE): این روش برعکس آنچه که تصور می‌­شود قدیمی‌ است. با این تفاوت که در گذشته از پانچ‌های درشت استفاده می‌شد ولی در حال حاضر با پانچ‌های کوچک‌تر و توخالی با قطر ۱ و ۵/۱ میلی‌متر انجام می‌شود.

از آنجایی که تمام مراحل کاشت در روش FUT توضیح داده شد در این قسمت بیشتر به کلیات روش FIT پرداخته و تفاوت آن را با روش FUT بیان می‌کنیم. در این روش باید تمام سر تراشیده شود سپس با بی‌­حسی موضعی سر را بی‌حس می‌کنیم و منطقه‌ای که برای برداشت مو انتخاب شده را به وسیله­ پانچ‌های مخصوص برای به دست آوردن گرافت سوراخ می‌کنیم. البته این کار با در نظر گرفتن جهت خروج مو از پوست انجام می‌شود. زیرا ریشه مو در زیر پوست واقع شده و ما آن را نمی‌بینیم بنابراین با در نظر گرفتن خروج مو از پوست پانچ را وارد سر می‌کنیم و از آنجایی که که پانچ توخالی است، پس از ورود آن به پوست سعی می‌­کنیم ریشه مو را با اطراف آن به صورت گرافت از پوست خارج کنیم.

همان‌طور که گفته شد پانچ­‌های FIT جدید قطر ۱ تا ۵/۱ میلی‌متر دارند بنابراین اغلب گرافت‌های به دست‌آمده تک‌ریشه هستند گر چه تعداد کمی ‌هم به صورت ۲ ریشه به دست می‌آید.

چنانکه اشاره شد ما ریشه مو را نمی‌­بینیم بنابراین در بسیاری از موارد با وارد کردن پانچ به پوست گرافت به دست‌آمده فاقد ریشه است و پس از کاشت این نوع گرافت مویی از آن رشد نخواهد کرد. بنابراین در ابتدا به نظر می‌رسد منطقه زیادی کاشته شده، اما بعد از مدتی که زمان رشد موهای کاشته شده است موی چندانی دیده نمی‌شود.

بنابراین این روش برای مواردی به کار می‌رود که منطقه طاسی بسیار کوچک باشد و اگر بخواهیم برای تمام موارد کاشت مو از روش (FIT) استفاده کنیم نه تنها نتیجه مناسبی به دست نمی‌آید بلکه صدمات وارد شده به وسیله پانچ FIT بیشتر از برش در روش FUT است.

به عنوان نمونه اگر خوش‌بینانه بگوییم برای به دست آوردن یک گرافت سالم حداقل ۲ سوراخ باید در سر ایجاد کنیم و باز خوش‌بینانه اگر تمام گرافت‌های به دست آمده ۲ ریشه داشته باشند برای به دست آمدن هر تار مو باید یک سوراخ در سر ایجاد کنیم. حال برای کاشت ۱۲ هزار تار مو باید ۱۲ هزار سوراخ انجام شود و ۶ هزار سوراخ دیگر در منطقه طاسی برای کاشت گرافت‌ها باید ایجاد کنیم که مجموعا ۱۸ هزار سوراخ می­‌شود. با توجه به مساحت کل سر و فاصله‌ای که هر سوراخ باید با سوراخ بعدی داشته باشد کاشت ۱۲ هزار تار مو در این روش غیرممکن است و با توجه به واقعیت در روش FIT حداکثر در هر جلسه ۱۵۰۰ تار مو می‌­تواند کاشته شود.

● (FUT)

۱) فقط قسمت طاسی که مو ندارد تراشیده می­‌شود.

۲) پشت سر را برش می‌دهیم و گرافت تهیه می­‌کنیم.

۳) تمام گرافت‌های تهیه شده ریشه دارد و اغلب ۲ ریشه و ۳ ریشه هستند.

۴) چون برشی که از پشت‌سر برداشته می‌شود از بهترین محل دارای مو است بیشترین تعداد مو از پشت‌سر به محل طاسی انتقال داده می‌شود.

۵) برش ایجاد شده باعث آزردگی بقیه ریشه‌های مویی که در سر باقی می‌ماند نمی‌شود بنابراین اگر هم مشکلی ایجاد شود بسیار کم و فقط محدود به محل برش است.

۶) تراکم مو در قسمت پشت سر کم نمی‌شود.

چون در برشی که از پشت‌سر برداشته می‌شود سطح پوست و مو با هم کم می‌شود. بنابراین کم تراکم شدن موثری در واحد سطح نداریم.

۷) در هر جلسه می‌توان حدود ۶ تا ۷ هزار تار مو را از پشت‌سر به محل طاسی انتقال داد.

● (FIT)

۱) تمام سر باید تراشیده شود.

۲) تمام سر را به وسیله پانچ سوراخ می‌کنیم تا بتوانیم گرافت تهیه کنیم.

۳) بسیاری از گرافت‌های به دست آمده ریشه ندارد یا اغلب حاوی یک ریشه هستند.

۴) با وجود اینکه تمام سر را سوراخ می‌کنیم اما تعداد مویی که به محل طاسی انتقال داده می‌شود بسیار کم است.

۵) هر سوراخ که در سر ایجاد می‌شود باعث جابه‌جایی و آزردگی بقیه ریشه‌های مو می‌شود و مدت‌ها در تمام سر جوش و درد ایجاد می‌شود.

۶) تراکم مو در محل برداشت کم می‌شود. زیرا واضح است که وقتی از یک سطح مو برداشت شود موی آن ناحیه کم می‌شود.

۷) در هر جلسه و در بهترین شرایط حداکثر ۱۵۰۰ تار مو می‌تواند کاشته شود.

● نظر روانپزشک

ریزش مو می‌تواند باعث اضطراب و افسردگی شود

دکتر محمدرضا خدایی/ روان‌پزشک، استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

ریزش مو به هر صورتی که باشد (چه پراکنده باشد و چه وسیع)، در هر جنس، سن و با هر علتی به وجود آمده باشد (ارثی، هورمونی، ناشی از استرس، اضطرابی و روانی) می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب و درجه‌هایی از افسردگی در فرد شود. جنسیت افراد در بروز این نوع حالت‌های اضطرابی بسیار موثر است. معمولا در خانم‌ها به ویژه اگر جوان و مجرد هم باشند، این عوارض ناشی از ریزش مو بیشتر خود را نشان می‌دهد. البته با توجه به شخصیت فرد و نگاهی که به ظاهر و اندام خود دارد یا تلقی‌ای که خانواده از ظاهر و چهره او دارند شدت بروز این حالت‌های روانی متفاوت خواهد بود.

وقتی در مورد ریزش موی یک فرد صحبت می‌کنیم فقط ظاهر قضیه را نمی‌سنجیم. چون باید در نظر بگیریم که این فرد چقدر خود را از نگاه دیگران جست‌وجو می‌کند. بسته به اینکه شما چقدر به نظر دیگران بها می‌دهید، این دغدغه ذهنی می‌تواند تقسیم‌بندی شود؛ از یک مشغله فکری و درگیری‌های ذهنی گذرا تا احساس خودکم‌بینی و حقارت یا کاهش اعتماد به نفس حتی اضطراب و استرس مزمنی که در همه کارهای روزانه تاثیر منفی می‌گذارد، می‌تواند به صورت یک طیف بروز کند. انواع بیماری‌های جسمی، سردردهای مکرر، علائم گوارشی مانند زخم معده و... نیز می‌تواند به دلیل دغدغه‌های ذهنی کسی که ریزش مو دارد ایجاد شود. این افراد، قبل از هر بررسی و دارودرمانی خاصی لازم است با یک روان‌پزشک مشورت کنند.

چه بسا دید شما به ریزش موهایتان ناشی از وسواس به این موضوع باشد که دایما در حال بررسی موهایی هستید که پس از برس زدن روی شانه‌هایتان می‌ماند. گاهی اوقات دیدگاه شما غلو شده است و ریزش موی مختصرتان را که در محدوده طبیعی است غیرعادی می‌دانید. بعضی از خانم‌ها ریزش موی واقعی ندارند و ریزش علل گذرایی دارد که به خاطر تغذیه‌شان یا تغییر هورمون بعد از بارداری است اما خود فرد حساسیت زیادی به آن نشان می‌دهد. برخی از آقایان جوان نیز چنین هستند و مدام با دستکاری موهایشان جلوی آینه در حال شمردن موهایی هستند که در اثر دست کشیدن لای موها کنده می‌شود! دستکاری‌های مو در میان خانم‌ها نیز دیده می‌شود که با تغییر رنگ یا مدل موها یا استفاده از انواع مواد غیراستاندارد زیبایی به آن آسیب می‌زنند و تصور می‌کنند دچار ریزش مو شده‌اند. جالب است که استرس ناشی از این تصور غلط، می‌تواند منجر به ریزش موها شود و این چرخه فرسایش روحی ادامه می‌یابد.

گاهی می‌بینیم افراد با مکانیسم‌های دفاعی غلط مانند پنهان کردن ریزش موها یا دوری گزیدن از جمع‌های دوستانه و خانوادگی برای مخفی نگه داشتن تغییر حالت موها یا چهره‌شان باعث می‌شوند استرس غیرمستقیمی به خود وارد کنند، چون تنهایی و منزوی شدن به آنها ضربه روحی می‌زند.

● اما چند توصیه

• به پزشک خود اعتماد داشته باشید. اینکه عنوان کرده‌اید مصرف ماینوکسیدیل یا هر داروی دیگری را خودسرانه قطع کردید، این نشان می‌دهد به پزشک خود اعتماد کافی نداشته‌اید. اینکه شما به پزشک متخصص که دانش کافی دارد مراجعه کنید اما دستورات او را اجرا نکنید مفهومی جز عدم اعتماد ندارد. حتما پزشک گزینه‌های مختلف تشخیص و درمان را می‌سنجد و بهترین را برای شما در نظر می‌گیرد. از مراجعه به پزشکان مختلف بپرهیزید.

• امروزه درمان‌های بسیار خوبی برای ریزش مو وجود دارد. پس نگرانی‌ بی‌مورد، حساسیت بی‌جا یا وسواس نداشته باشید. زیرا استرس می‌تواند ریزش موهایتان را بیشتر کند.

• مرتبا جلوی آینه نروید یا موهای ریخته شده روی بالش خود را نشمارید چون توجه و انرژی شما را به این موضوع معطوف می‌کند. در عوض سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و از اضطراب بیش از حد بپرهیزید.

• خود را از دید دیگران ارزیابی نکنید. لازم نیست مدام از چشم آنها خود را بنگرید.

• شاید لازم باشد با مراجعه به کارشناس روان‌پزشک یا روان‌شناس روی اعتماد به نفس خود کار کنید و آن را افزایش دهید.

● نظر متخصص داروشناسی

تاریخچه و خواص حنا

دکتر محمدحسین صالحی سورمقی/ متخصص فارماکوگنوزی و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران

حنا از زمان‏های بسیار دور به عنوان یک نوع رنگ شناخته شده است و یکی از قدیمی‏ترین ترکیبات آرایشی و بهداشتی در جهان به شمار می‏رود. در قرن ۱۴قبل از میلاد موی اجساد مومیائی مصریان را با حنا رنگ می‏کردند. زنان مصری نه تنها موها بلکه انگشتان و کف دست و پاهای خود را نیز با حنا رنگ، بلکه از گلها و برگ‏های حنا نیز در ساخت عطر استفاده می‌کردند. در چین و هند نیز حنا از دوران بسیار دور شناخته شده بود. راهبان بودائی در مراسم مذهبی خود هنوز هم از گل‌های معطر حنا استفاده می‏کنند در قرون وسطی اطبای عرب از حنا به عنوان داروی مؤثر یاد کرده‏اند حنا برای سوختگی‏ها، زخم‏های دهان و آبسه‏ها و نیز برای تورم مثانه مطرح بوده است. حنا گیاهی به‌صورت درختچه است که ارتفاع آن تا ۷ متر می‌رسد. قسمت مورد استفاده حنا برگ‌های آن است. حنا در مناطق جنوبی ایران از جمله اطراف بندرعباس، بوشهر، کرمان، چاربهار، بم، اطراف اهواز و یزد رویش دارد. حنا بومی نواحی مدیترانه است. در نواحی شرق نزدیک و هندوستان کاشته می‌شود و از نواحی هند و مصر به نقاط دیگر جهان صادر می‌شود. مصرف خارجی (موضعی) حنا به دلیل وجود مواد قابض به عنوان ضداگزما، درمان جرب، ضدمیکوزیس (بیماری قارچی پوست) و درمان زخم‌هاست. در بسیاری از نقاط جهان از جمله مصر، هندوستان، ایران، پاکستان، افغانستان، اروپای مرکزی و آمریکا جهت رنگ کردن مو نیز از آن استفاده می‌شود. حنا همچنین خاصیت بهبودی زخم‌های ناشی از عفونت‌های باکتری‌های گرام مثبت را دارد و علیه قارچ‌های مولد کچلی موثر است. از دیگر خواص حنا خاصیت نرم‌کنندگی و ضدآفتاب آن است. همچنین جهت درمان ترک‌خوردگی پوست به خصوص دست و پا موثر است.

حنا، موهای سیاه را رنگی نمی‌کند ولی موهای بارنگ روشن یا سفید را رنگی می‌کند. با مخلوط کردن آن با گیاهان دیگر می‌توان رنگ‌های مختلفی را با حنا تهیه کرد. حنا با داشتن ترکیبات تاننی که قابض است می‌تواند در سفت کردن پوست و در نتیجه نگه داشتن مو روی آن تاثیر داشته باشد بخصوص برای موهای چرب مناسب است و آنها را تقویت کرده و بهبود می‌بخشد. همچنین استحکام از دست رفته موها را بازمی‌گرداند و این تجربه قدیمی که حنا را برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش آن استفاده می‌کرده‌اند صحیح است.

● نظرمتخصص پوست ومو

فریب تبلیغات دروغین کاشت مو را نخورید

دکتر سارا ذوالقدر/ متخصص پوست ومو

موی سر یکی از مهم‌ترین عوامل دخیل در زیبایی چهره انسان و اعتمادبه‌نفس فرد است. ریزش مو و کم‌پشت‌شدن موها که در آخر می‌تواند به طاسی سر منجر شود از شایع‌ترین علل نگرانی‌های روزمره مردم خصوصا قشر جوان جامعه است.

همان‌طور که می‌دانیم بیش از نصف جمعیت کشور را جوانان تشکیل می‌دهند و حدود نیمی از آنها تا حدی دچار معضل ریزش موی موقتی یا دائمی به علل گوناگون هستند. شایع‌ترین نوع ریزش مو در افراد، ریزش موی هورمونی یا به اصطلاح آندروژنتیک است که ۲ عامل اصلی ایجاد آن یعنی هورمون‌های آندروژن و ژنتیک فرد با درمان‌های دارویی فعلی قابل تغییر و دستکاری نیست.

هورمون‌های آندروژن در مردان به میزان زیادی وجود دارد و در خانم‌ها نیز به میزان کمی به صورت طبیعی وجود دارد و جزو فیزیولوژی بدن محسوب می‌شود. با درمان‌های دارویی فعلی تنها می‌توان از اثربخشی هورمون‌های آندروژن روی فولیکول‌های موی سر در ناحیه کورتکس که منجر به نازک و کرکی شدن موهای سر می‌شود به طور موقتی تا زمانی که دارو مصرف می‌شود، جلوگیری کرد ولی این اثر دائمی نیست و پس از قطع مصرف موضعی یا خوراکی داروها ریزش موی ارثی به همان ترتیب گذشته ادامه می‌یابد و تا جایی که ژنتیک فرد ایجاب می‌کند، به سمت طاسی پیش می‌رود.

متاسفانه برای جلوگیری از طاس شدن یا درمان آن نمی‌توان از درمان‌های ژنتیک استفاده کرد. چون هنوز علم به آن اندازه از پیشرفت برای دستکاری‌های ژنتیکی نرسیده است. درمان توسط سلول‌های بنیادی فولیکول‌های مو که روزنه امیدی را در پیش روی پزشکان و بیماران قرار داده نیز در مرحله تحقیقاتی برای عملکرد موفقیت‌آمیز در انسان است و هنوز به عنوان یکی از درمان‌های رایج و متداول در دسترس عموم قرار نگرفته است. عمل پیوند مو یعنی جایگزین کردن موهای از دست رفته جلوی سر توسط موهای پشت سر یا بدن یکی از موثرترین و بهترین روش‌های درمان کم‌پشتی موها و طاسی سر است که چون نتیجه سریعی را در پی دارد برای افراد بسیار خوشایند است و اعتماد به نفس از دست رفته فرد را به وی برمی‌گرداند.

متاسفانه در این زمینه نیز افراد سودجو و فرصت‌طلب بیکار ننشسته و با استفاده از تبلیغ‌های دروغین که هیچ پایه علمی و منطقی ندارد، برای فریب اذهان عمومی دست به کار شده و بازار آشفته کاشت مو به روش طبیعی بدون جراحی، بدون برش، بدون خون‌ریزی و... را برای جلب‌نظر مردم به راه انداخته‌اند که خوشبختانه با هوشیاری پزشکان متخصص و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همکاری بعضی از افرادی که فریب این موسسات و جایگاه‌های زیرزمینی را خورده و متاسفانه دچار عوارض این‌گونه درمان‌های نابه‌جا و غلط شده‌اند، اخیرا وزارت بهداشت بخشنامه‌ای مبنی بر جلوگیری از فعالیت این مراکز زیرزمینی و دروغین به تصویب رسانده است.

البته مهم‌ترین عامل جلوگیری از این آثار زیان‌بخش در ظاهر افراد بی‌گناه که برای برگشت زیبایی طبیعی موهای خود فریب این مراکز را خورده‌اند آگاهی خود افراد جامعه است.

رویش موهای سر مانند سایر فرآیندهای طبیعی بدن انسان بسیار پیچیده و تحت‌تاثیر قوانین فیزیولوژیکی متعددی است. یک عمل جراحی پیوند مو، برای اینکه موفقیت‌آمیز باشد عوامل زمینه‌ای متعددی را نیاز دارد که از جمله باید به تبحر و تخصص و تجربه پزشک و تیم جراحی وی اشاره کرد. عمل جراحی کاشت مو بسیار پیچیده و دقیق است و زمان عمل نقش بسیار مهمی را در نتیجه عمل جراحی ایفا می‌کند. پس باید در کمترین زمان ممکن بهترین کارایی را داشت.

ندا احمدلو