نادال به سلطه فدرر پایان داد

به بهانه پایان گراندسلم ویمبلدون

رافائل نادال تنیسور اسپانیایی با قهرمانی در تورنمنت تنیس ویمبلدون، برای اولین بار جام قدیمی ترین تورنمنت تنیس جهان را بالای سر برد و تنیس باز شماره یک جهان را از کسب یک موفقیت تاریخی باز داشت.این تنیسور ۲۲ ساله که در رده بندی جهانی تنیس بازان مرد در مکان دوم قرار دارد، در فینال مسابقات انفرادی مردان، راجر فدرر را در نبردی بسیار طولانی در پنج ست و با نتایج ۶-۴، ۶-۴، ۷-۶، ۷-۶، و ۹-۷ شکست داد. نادال که تاکنون بجز در گرنداسلم تنیس آزاد فرانسه، در هیچ کدام از سه گرنداسلم دیگر قهرمان نشده بود، به این ترتیب موفق شد برای اولین بار از سال ۱۹۸۰ که «بیورن بورگ»، تنیس باز سوئدی توانسته بود در یک سال در هر دو گرنداسلم تنیس فرانسه و ویمبلدون پیروز شود، به چنین افتخاری دست یابد. همچنین او موفق شد فدرر را از کسب ششمین قهرمانی پیاپی در ویمبلدون و شکستن رکورد مشترک خود و بیورن بورگ باز دارد. فدرر پیش از این در ۶۵ مسابقه پیاپی در زمین چمن پیروز شده بود و پیروزی نادال مقابل فدرر، عملا جایگاه فدرر به عنوان بهترین تنیس باز جهان را متزلزل ساخت

یکصد و سی و دومین دوره مسابقات قهرمانی تنیس ویمبلدون درحالی که تحت تأثیر برگزاری سیزدهمین دوره جام ملتهای اروپا از دو هفته قبل آغاز شده بود، سرانجام با قهرمانی رافائل نادال در قسمت مردان و ونوس ویلیامز در قسمت زنان به کار خود پایان داد. مسابقات تنیس ویمبلدون، مهمترین - چه از نظر سابقه و چه از نظر جایزه نقدی- و یکی از چهار رویداد بزرگ گرنداسلم (Grand slam) که هر ساله در حاشیه جنوب غربی لندن از دوشنبه پایانی ماه ژوئن آغاز شده و پس از دو هفته در اولین تعطیلات آخر هفته جولای به پایان می رسد.

● تاریخچه

باشگاه کریکت و تنیس روی چمن انگلستان عهده دار برگزاری این بازیهاست. این باشگاه در سال ۱۸۶۸ تأسیس شده و بر همین اساس آنها در سال ۱۸۷۰ اولین دوره بازیهای کریکت را که در این منطقه محبوبیت فراوانی داشته برگزار کرده اند. اما بعد از چند سال بخش تنیس هم به فعالیتهای باشگاه اضافه شد، و کار به آنجا رسید که چند سال بعد نام کریکت از نام اصلی باشگاه حذف شد ولی در سال ۱۸۸۹ و به دلیل گرامیداشت ورزش سنتی ویمبلدونی ها، مجدداً کریکت به مجموعه نام باشگاه اضافه شد و امروزه نام اصلی آن به صورت « All England Lawn Tennis and Croquet Club » در همه جا شناخته می شود.

اولین دوره ویمبلدون در زمینی در نزدیکی «ورپل رود» ویمبلدون برگزار شد و فقط بخش مردان برای آن برنامه ریزی شده بود. رقابتهای انفرادی زنان در سال ۱۸۸۴ و بازی های دوبل مردان هم در همان سال به ویمبلدون افزوده شد. در سال ۱۹۱۳ هم بخش های دوبل زنان و دوبل مختلط را به ویمبلدون اضافه کردند و در سال ۱۹۲۲ بود که بازیها را به مکان فعلی اش در نزدیکی های «چرچ رود» منتقل کردند.

اولین قهرمان ویمبلدون (۱۸۷۷) «اسپنسر گور» بود که با پیروزی بر «ویلیام مارشال» جام قهرمانی را به دست آورد. اولین قهرمان زن هم «مود واتسون» بود که در سال ۱۸۸۴ و با پیروزی بر «لیلیام واتسون» به جام ویمبلدون رسید.

● دنیای تک ستاره!

اما دنیای تنیس از آغاز هزاره سوم تا به امروز و پس از خداحافظی سوپراستارهایی همچون پیت سمپراس، بوریس بیکر، مگنوس هدمن و حتی آندره آغاسی به لحاظ پیدایش ستاره در این رشته جذاب، دچار نزول فاحشی شده است.

گواه این مدعا همین بس که از سال ۲۰۰۴ تاکنون راجر فدرر سوئیسی جایگاه اول فهرست رده بندی جهانی را از آن خود کرده و یک سال پس از آن «رافائل نادال» اسپانیایی در حالی که از نظر سنی ۵ سال از فدرر کوچکتر است در جایگاه دوم قرار دارد و از آن سال هیچ تغییری در این رده بندی لحاظ نشده و از نفر سوم تا آخر جای بازیکنان حرفه ای تنیس درحال عوض شدن است.

جالب اینکه فدرر در این مدت ۱۲ و نادال ۴ گرنداسلم(به علاوه قهرمانی امسال ۵) را به خانه برده اند و این یعنی اینکه از سال ۲۰۰۴ تاکنون فقط در ۳ گرنداسلم کسی غیر از این دو قهرمان شده است. (گاستون گائودیو در فرانسه ۲۰۰۴، مارات سافین در استرالیای ۲۰۰۵ و نوواک جوکوویچ امسال در استرالیا) از آن گذشته در سه سال اخیر تمام فینالهای ویمبلدون و جام آزاد فرانسه بین این دو نفر بوده و در این دو جام بزرگ جهان هیچ بازیکن دیگری حتی به یک قدمی آنان نرسیده است.

روزگاری در دنیای تنیس یک ستاره نهایت تا یکسال در صدر فهرست جهانی قرار داشت و خیلی زود شخص اول جای خود را به دیگر مدعی می داد اما حالا...

شاید خیلی ها پیشرفت جوانان صرب در تنیس، (جوکوویچ در میان مردان و آناایوانوویچ و یلنا یانکوویچ در میان زنان)، به علاوه رشد درخور توجه تنیسورهای روس را خبر خوبی برای تنیس می دانستند که قهرمانی آنان می تواند با ایجاد رقابت بیشتر در میان بازیکنان چهره مطلوب تری به این ورزش محبوب در جهان بدهد. اما تجربه یک سال اخیر نشان داد که این افراد کمی عجله کرده بودند. جوکوویچ پس از پیروزی در استرالیا و رسیدن به ردیف سوم رده بندی جهانی چنان مغرور شده بود که دیگر هیچکس را قبول نداشت و در مصاحبه هایش خود را برترین تنیسور حال حاضر جهان معرفی می کرد، اما پس از شکست در مقابل نادال در نیمه نهائی فرانسه و فینال جام آرتوا در کوئینزکلاب لندن باد غرورش خالی شد، به شکلی که در دور دوم ویمبلدون با شکست در مقابل سافین، در سکوتی مرگبار انگلستان را به قصد صربستان ترک کرد.

البته این موضوع تنها مختص به مردان نیست و در قسمت زنان نیز اوضاع به همین شکل است. ونوس ویلیامز با احتساب قهرمانی امسال برای سومین بار متوالی است که قهرمان این رقابتها می شود و البته در سال ۲۰۰۲ خواهر بزرگترش یعنی سرنا موفق به فتح این جام شده بود.

از آن گذشته کشورهایی که بطور سنتی قدرتهای بزرگ تنیس جهان بودند مثل آمریکا و استرالیا و آلمان چند سالی است که افت کرده اند. استرالیا که بعد از لیتون هیوویت و پت رفتر قهرمان دیگری نداشته و آمریکا هم اگر خواهران ویلیامز در تنیس زنان و اندی رادیک نفر پنجم جهان در میان مردان بازنشسته شوند کسی را ندارد که جایگزین آنها کند. ژرمنها هم همچنان در آرزوی ظهور یک «بیکر» دیگر هستند و روی تامی هاس و رینر شوتلر نمی توان چندان حساب باز کرد.

با این وضعیت معلوم نیست چه بر سر آینده رشته تنیس خواهد آمد و آیا می توان همچنان آن را مهیج خواند؟ شاید مسؤولان فدراسیون جهانی این رشته به مانند سران FIA - فدراسیون جهانی اتومبیلرانی- برای جلوگیری از افت کیفیت باید در قوانین تنیس تجدیدنظر کنند.

● از باران الهی تا مد و جشن توت فرنگی

اما ویمبلدون به مانند سایر تورنمنتهای معتبر ورزشی حواشی جذاب و خواندنی دارد. هوای مه آلود و بارانی لندن بیشتر به خاطر پخش فیلمها و سریالهای دوران کودکی در اذهان ما باقی مانده که البته این امر بیشتر از یک خاطره به حقیقت نزدیک است. باران این رحمت الهی که به نظر می آمد امسال برخلاف سال گذشته، دست از سر ویمبلدون برداشته، دوباره همه را غافلگیر کرد. البته آنچه باعث این غافلگیری شد، هوای عالی هفته اول و این موضوع که طی هشت روز فقط ۱۰ دقیقه باران باریده و مسابقات طبق برنامه برگزار می شد، بود. حتی بدبین ترین آدمها هم قانع شده بودند که امسال ویمبلدون بدون اخلال جوی پیش خواهد رفت و همه فراموش کردند که سال گذشته در اثر باران یک مسابقه رافائل نادال ظرف ۴ روز برگزار شد!

البته از آنجا که مردمان جزیره مه آلود همواره خودشان را تافته جدابافته از سایر مردمان کره خاکی می پندارند ! آب و هوای انگلستان نیز با سایر مناطق زمین فرق می کند. یکی از گرفتاریهای لندنیها این است که باران در آنجا پشت سرهم نمی بارد و معمولاً حدود بیست دقیقه تا نیم ساعت می بارد. و پس از چندی خاموشی دوباره باز همان آش و همان کاسه. اما می پرسید این مسأله چه ربطی به ویمبلدون دارد؟

مسؤولان برگزار کننده مسابقات در زمان بارش رحمت الهی مجبور می شوند زمینها را تخلیه کنند و رویشان برزنت بکشند تا چمن خیس نشود. تا کار آنها تمام می شود باران هم قطع می شود و تیم ویژه مجبور می شوند برزنت را بردارند، صبر کنند تا زمین خشک شود تا بازی را شروع کنند. این کارها مجموعاً بیش از یک ساعت طول می کشد و باعث وقفه در مسابقات می شود و اگر در این حین باز باران ببارد که روز از نو، روزی از نو!

در چند سال گذشته باران به قدری در کار بازیها اخلال ایجاد کرده که گردانندگان مسابقات و مدیران باشگاه ویمبلدون را - که از سوی بازیکنان، مردم و رسانه ها تحت فشار بودند- مجبور کرد سقف متحرکی برای زمین مرکزی بسازند که حداقل زمین اصلی ورزشگاه از شر باران در امان باشد. این عملیات ساختمانی تاکنون دو سال طول کشیده و قرار است سال آینده زمین مرکزی صاحب سقف شود.

اما موضوع دیگری که جلب توجه می کرد، نوع لباس پوشیدن ستارگان امروز دنیای تنیس است. در قسمت مردان همه نگاهها به راجر فدرر و نادال بود. فدرر با یک پولوور کرم رنگ مدل هشتاد سال پیش! که حروف اول نام و نام خانوادگی اش با حروف طلائی روی سینه اش حک شده بود به میدان می آمد و نادال هم با آن لباس بدون آستینش! در میان زنان نیز ماریا شاراپوآ را باید دیوید بکام رشته تنیس دانست، چرا که تمام حرکات و رفتارهای او زیر نگاه تیزبینانه رسانه های جهان قرار می گیرد.

جدای از این مسایل، برگزاری رقابتهای جام ملتهای اروپا برای چند هفته تمام دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده بود. مثلاً در روز بازی آلمان و ترکیه بوریس بیکر که هرسال در جریان ویمبلدون با تلویزیون بی بی سی همکاری می کند با علامت مخصوص تیم ملی فوتبال آلمان در تلویزیون ظاهر شد و تحلیل خود را با عجله پایان داد تا به فوتبال برسد. یا در اتفاقی نادر مسؤولان برگزاری رقابتها با خواسته رافائل نادال اسپانیایی برای جلو انداختن مسابقه او در روزی که تیم فوتبال کشورش در نیمه نهایی مقابل روسیه بازی داشت، موافقت کردند! همه اینها نشان می دهد که چرا فوتبال به ورزش اول جهان بدل گشته و قدرت فوتبال چگونه به راحتی حتی رویداد بزرگی مثل ویمبلدون را تحت الشعاع خود قرار می دهد.

و اما آخرین نکته که ویمبلدون بدون آن معنی ندارد و مخصوص پرخورهاست! «توت فرنگی+ خامه و نوشیدنی مخصوص» که اصلی ترین و سنتی ترین غذا برای پذیرایی از تماشاگران است. ویمبلدون بدون شک بهشت شکموهاست ! هرکسی در هر موقعیت مالی که باشد، می تواند در آنجا برای شکمش ضیافت بدهد.

آنهایی که عضو باشگاه تنیس ویمبلدون یا جزو چند هزار سهامدار آن هستند (که بهترین بلیتها را برای زمینهای اصلی دارند) رستورانهای مخصوص خود را دارند که در آنها عالی ترین غذاها و نوشیدنیها با قیمت مناسب حال این ثروتمندان موجود است. بازیکنان و مربیان و مبهمانانشان، همچنین داوران و کارکنان مسابقات رستورانهای خود را دارند. شرکتهای بزرگ هم که در واقع جزو اسپانسرهای مسابقات هستند، چادرهای مجلل خود را دارند که مخصوص بخوربخور است. اضافه بر اینها در داخل محوطه ویمبلدون دهها رستوران و غرفه غذافروشی درست شده که برای مردم عادی است. البته گمان نکنید قیمتهای این غذاها ارزان است، نه! برای مثال غذای کامل مسابقات شامل پیش غذا، غذای اصلی، دسر و آب خوردن ۵۰ پوند قیمت دارد و یا نمونه کوچکتر آن برای خوردن یک قطعه (یک ششم) پیتزا باید ۳/۵ پوند هزینه پرداخت کنید!

مرتضی روشنی