پاسداشت رودکی, پدر شعر پارسی

چهارم دی ماه, روز تولد و بزرگداشت رودکی, بزرگمرد تاریخ شعر و ادب فارسی است

چهارم دی ماه، روز تولد و بزرگداشت رودکی، بزرگمرد تاریخ شعر و ادب فارسی است.

در اشعاررودکی، قوه تخیل، قدرت بیان، استحکام و انسجام کلام همه با هم جمع شده اند. وی را پدر شعر پارسی نام نهادند، چرا که با خلق آثار ماندنی خود زبان فارسی و هویت ایرانی را پایدار و مسیر پرپیچ و خم نظم را برای شاعران پس از خود، هموار ساخت.

در اواسط قرن سوم هجری قمری ابوعبدالله جعفر ابن محمد بن عبدالرحمن بن آدم رودکی۰۳۹; در روستای ۰۳۹;پنج۰۳۹; رودک در دو فرسنگی سمرقند منطقه ای سرسبز در امپراتوری ایران دیده به جهان گشود. وی دوران کودکی خویش را با فراگیری قرآن و یادگیری بربط در نزد استادی بنام چون ابولعبک بختیار سپری کرد.

دیری نپایید که روزگار از او خنیاگر و شاعری پرآوازه ساخت و شهرتش را به دربار امیر خراسان نصر بن احمد سامانی رساند. دربار سامانیان که محفل گرم مردمانی هنرپرور و آزاد اندیش بود جای ترقی چنین شاعری را فراهم کرد و ستایش بسیاری از بزرگانی چون امیر نصر سامانی ، ماکان کاکی سردار دیلمی و ابوالفضل بلعمی وزیر دانشمند دربار سامانی را نصیب او کرد.

اشعار رودکی به قدری روان، ساده، دل انگیز و سرشار از شوق و ستایش لذات و شادی های زندگی بود که نام وی را به عنوان نخستین پدر شعر پارسی و نخستین شاعر بزرگ پارسی گوی در تاریخ شعر و ادب شاعران این مرز و بوم جاودان کرد.

از دلایل دیگری که سبب شد، رودکی به عنوان پدر شعر فارسی تلقی شود این بود که وی پیش از شاعران بزرگ دیگر به سرودن شعر فارسی روی آورد و انواع مختلف این اشعار را به زیباترین و رساترین صورت ابداع کرد و قالب های گوناگون اشعار فارسی چون قالب رباعی(شعری است کوتاه، مرکب از چهار پاره یا مصراع به وزنی خاص) را بر اصول و پایه ای محکم استوار نهاد و اینگونه راه شیرین سرودن اشعاری زیبا را برای شاعران پس از خویش چون فردوسی و سایر استادان عصر غزنوی هموار کرد.

در واقع رودکی آغازگر راه پیشرفت ادبیات و زبان فارسی شد. کیفیت اشعار وی به گونه ای بود که بارها توسط سایر شاعران ایرانی مورد استقبال واقع شده است. او شعر فارسی را از پیروی شعر عربی جدا کرد و اوزان و قالب های جدید فارسی را به وجود آورد و با ترجمه منظومه‌ های مختلف و سرایش اشعار حکیمانه و تعلیمی و نیز تغزلات و مدیحه، راه را برای پیشرفت شعر فارسی به خوبی گشود.

بر سر زبانهاست که رودکی اشعار خویش را با آوازی خوش به همراه چنگ و بربط می خواند. تاثیر اشعار او به گونه ای بود که نام وی را در ادب فارسی با یکی از مشهورترین اشعارش، که برای امیر نصر سامانی سروده بود تا وی را از توقف چهار ساله خویش در هرات منصرف و به طریقی روانه بخارا سازد، در تاریخ آن روزگار جاودان ساخت.

این شعر دلنشین و مشهور با این ابیات شروع می شود :

بوی جوی مولیان آید همی یاد یار مهربان آید همی

ریگ آموی و درشتی های او زیرپایم پرنیان آید همی

از رودکی آثار بسیاری نام برده می شود که بر اساس گزارش های ثبت شده تنها پاره ای از آنها موجود است؛ از جمله آثار این شاعر ایرانی می توان به کلیله و دمنه منظوم ، سندباد نامه ، سه مثنوی و اشعاری چند اشاره کرد که محتوای اکثر آنها ابیاتی است که بر پایه پند و اندرز و سخنان حکیمانه سروده شده است.

این شاعر پرآوازه پس از سالها زندگی در دربار پادشاهان و خلق آثار ادبی بسیار برای همیشه در سال ۳۲۹ هجری قمری دیار شعر و عرفان را ترک کرد.

هر ساله در این روز با توجه به جایگاه ممتاز رودکی در تاریخ شعر و ادب فارسی ، در سراسر ایران و مناطق فارسی زبان، آیین های پاسداشت و بزرگداشت فراوانی برای این شاعر پارسی برگزار می‌ شود.