ارزیابی طرح ساخت خانه های ۲۵ متری در تهران

مقاله فوق شامل بررسی ایده ساخت واحدهای کوچک میباشد

ایده طرح ساخت خانه های ۲۵ متری در شهر تهران که توسط بخش خصوصی مطرح شده است (در روزنامه دنیای اقتصاد) دارای نکات مثبت و منفی است. موفقیت هر ایده منوط به پالایش ان توسط دیگر افراد میباشد، در این صورت نقاط قوت و ضعف آن آشکار گردیده و راهکارهای اجرایی ان مشخص میشود.

همگان بخوبی اگاهند که بخش مسکن در کشور علاوه بر اینکه یکی از تاثیر گزار ترین بخشهای اقتصادی کشور میباشد، بلحاظ دارا بودن بار فرهنگی –در جامعه و انسان- نیز باید بدقت مورد بررسی قرار گیرد. این ایده در دیگر کشورها نیز تکرار شده است. "تعداد کمی از دانشجویان خوش شانس در اروپا خانه های فشرده m-ch را تجربه کرده اند . m-ch مکعب های آلومینیومی هستند که پایه ها و نیازهای اولیه یک زندگی مدرن را در کمتر در ۱۹ متر مربع عرضه می کنند . . طرح ابداعیست از پروفسوری ریچارد هارد ، در انجمن علمی دانشگاه تکنیکال مونیخ. او طراحی m-ch را به کمک گروهی از دانشجویان توسعه و بسط داد . اولین مدل های m-ch در فضای باز دانشکده مورد استفاده قرار گرفت و او به همراه شش نفر از دانشجویان در اولین دهکده شش واحدی ( شش مکعبی ) در نوامبر ۲۰۰۵ مستقر شدند . ( برگرفته از سایت معمار و معماری ) ا

ضمن تقدیر از متفکران این ایده و به جهت گسترش نقاط مثبتطرح به بهعزبینی آن میپردازیم.

۱) خانه دار شدن زوجهای جوان و دانشجویان.

هدف اصلی طراحان خانه دار شدن مردم است با مزیت مطرح شده به عنوان زمان استفاده مردم از آن. لیکن مسکن با دارا بودن بعد فرهنگی موثر بر محیط پیرامونی، نگاه ویژه خود را طلب مینماید. مشکل اصلی حاشیه نشینی و مسکن غیر رسمی در کلان شهرها، گذشته از کیفیت مسکن ، عدم تعامل انسانهای ساکن در ان با محیط پیرامونی میباشد. .انسانهایی که منزل دارند ولی محله ای ندارند و تعلق خاطری نیز به محل و پیرامون خود احساس نمیکنند. لذا در طرح باید به این مشکل توجه داشت. بحث شهر های خوابگاهی و مشکلاتی که از این باب برای محیط اطراف بوجود آورده اند نیز به این معنا تسری دارد.

نتیجه اینکه باید نکاه چند بعدی به پروژه داشت و عامل فرهنگی نیزباید در کنار دیگر عوامل دیده شود.

۲) زیر بنای واحدها و امکان تغییر در کاربری داخل هر واحد.

پایین بودن هزینه های خرید که نتیجه زیر بنای کم واحدها میباشد از مزایای طرح محسوب میشود. تغییر کاربری فضاها متناسب با نیازهای موردی، فصلی و... در طرح دیده شده است. یاد آوری اینکه تغییرات در بخشهایی که دارای تاسیسات۰خصوصا آب- میباشند در فضای برج –با توجه به محدودیت ها نظیر دیوارهای برشی و ... بسیار مشکل ساز بوده و از طرف دیگر فضای ۲۵ متری نیز محدودیت های خاص خود را دارد.

۳) مکانیابی محل اجرای پروژه.

قرار است این طرح در مناطق مرکزی شهر تهران- ترجیحا استفاده از بافت فرسوده- به اجرا دراید. تغییر کاربری بافت های فرسوده و بهینه سازی محیط های ان- که اکنون علاوه بر خطرات فیزیکی دچار چالشهای فرهنگی نیز هستند- از مزایای مهم طرح میباشد. از دیگر نکات مثبت طرح مطرح نمودن موقعیت هایی است که فاصله محل کار رابا زندگی به حداقل برساند. اساتید معماری از عوامل موثر در پروژه را مکانیابی سایت است(location) عنوان میکنند.با توجه به هزینه های سرسام اور زمین در نقاط مرکزی شهر استفاده از حداکثر سطح اشغال در آن مد نظر مجریان میباشد تا بتوانند هزینه های خود را پوشش دهند. از طرف دیگر در برج های فوق نیاز به خدمات وابسته میباشد که مهمترین آنان پارکینگ میباشد. با توجه به تعداد زیاد واحدها در هر برج امکان تامین پارکینگ در برج وجود نداشته-و در صورت تامین نیاز به طبقات منفی در زیر برج میگردد که به لحاظ تردد و امنیت مشکلات فراوانی را باعث میشود-و نیاز به فضایی مستقل برای پارکینگ-درمجاورت برجها دارد. نکته ای که در گزارش بخش خصوصی نیز به آن اشاره شده است-لذا در کنار هر برج نیاز به برج پارکینگ نیز میباشد. بنظر میرسد محاسبه هزینه های زمین تملک شده به اضافه هزینه های ساخت -برای هر برج و پارکینگ آن- هزینه های خرید یک واحدرا افزایش میدهد.

۴) تمرکز واحدها در برجها

تفاوت های فرهنگی کشورهای مسلمان نیازهای جدیدی را برای طراحان خصوصا در برج ها بوجود آورده است. تجارب موجود در کشورهای غربی نشان میدهد بدلیل عدم قیود فرهنگی در غرب، دست طراح بازتر میباشد. رعایت حریم ها، رعایت مشرفیت و.. از نمونه هایی هستند که طراحان ما را وادار میسازد در طرح خود الگوهای رایج غربی را بازنگری کرده و بر اساس احترام به فرهنگ عمومی جامعه حرکت نمایند. از طرف دیگر عملکرد بهره برداران نیز بر این امر تاکید دارد، نظیر استفاده از پرده های ضخیم در جلوی پنجره ها، ایجاد جداکننده های سبک در ورودیهایی که به داخل منزل دید دارند و ... از جمله تغییراتی است که کاربران در زمان استفاده از منزل به آن پرداخته اند.

براورد اولیه حاکی از این است که در هر طبقه حداقل ۲۰ واحد ۲۵ متری جانمایی شود. در این صورت مسائلی نظیر تردد در راهروها، عدم اشراف واحدها به یکدیگر و ... عملا طراحی را به سمتی هدایت میکند که باعث افزایش زیر بنای مشاعات و در نتیجه افزایش هزینه ها میگردد.

۵) خدمات رفاهی در برج

وجود خدمات رفاهی نظیر سینمای خانگی، استخر و سونا و... در برج ها از ملزومات ان میباشد لیکن مشکلی که هم اکنون در بیشتر برج های تهران مشاهده میشود عدم استفاده مناسب از آنان توسط ساکنین است.

ایده عبور از چالش آپارتمان نشینی به برج نشینی نیاز به کار فرهنگی داشته و وظیفه بخش خصوصی نیز ترویج آن میباشد- آنگونه که در گزارش گفته شده است- بسیار منطقی است. لیکن واقعیت های اجرایی را نیز نباید از یاد برد. مشکلات موجود در-شهر تهران- مجتمع هایی که بیش از ۱۲ واحد دارند، از قبیل حق شارژ ماهانه، سرو صدای مالکین، خرابی تاسیسات و تجهیزات، مشکلات نحوه استفاده از تاسیسات نظیراستخر و ..هنوز به عنوان مشکلات اصلی برج نشینان وجود دارد. در طرح پیشنهادی و با توجه به تعداد زیاد واحدها در هر برج باید در این مسئله دقت کافی مبذول گردد.

۶) کیفیت واحدهای مسکونی

از مزایای تفکر استفاده از بهترین مصالح و رسیدن به فضاهیی با استاندارد مناسب میباشد . در صورت وقوع چنین پدیده ای راه برای سازندگان برای ساختن واحدهایی با کیفیت بالا- که تا کنون مختص برج های لوکس بوده است- باز میشود.

در پایان انتظار میرود با حمایت از طرح های فوق توسط کارشناسان و دستگاههای اجرایی ، گامهایی هر چند کوچک در حل مشکل برداشته شود..

حسین پیوندی