بله گیاهخواری در ایران بسیار خطرناک است

از لحاظ بیولوژیک و البته فیزیولوژیک مهم ترین غذای انسان دانه ها و میوه ها هستند البته بخش عمده ای از مواد مغذی در منابع حیوانی هم وجود دارند و به همین دلیل آنها هم باید در برنامه غذایی افراد باشند

از لحاظ بیولوژیک و البته فیزیولوژیک مهم‌ترین غذای انسان دانه‌ها و میوه‌ها هستند. البته بخش عمده‌ای از مواد مغذی در منابع حیوانی هم وجود دارند و به همین دلیل آنها هم باید در برنامه غذایی افراد باشند...

● موادغذایی گیاهی در راس هرم خوراکی

در یک الگوی غذایی سالم برای همه افراد، بیشتر توصیه می‌شود عمده کالری‌های موردنیاز بدن از طریق مواد غذایی گیاهی دریافت شود. در هرم‌های خوراکی تقریبا ۵۵ تا ۶۵ درصد به غلات اختصاص داده شده‌ است و همان‌طور که همه می‌دانند غلات در جرگه منابع گیاهی قرار دارند. ۱۵ تا ۲۰ درصد به میوه‌ها، سبزی‌ها و صیفی‌جات اختصاص داده‌ می‌شود. بخش کوچک‌تری هم که پنیر و تخم‌مرغ هم در آنها جای می‌گیرند، بخش گوشت‌ها را تشکیل می‌دهند. شیر و لبنیات تازه و کم‌چرب در بخش دیگری از این هرم قرار می‌گیرد. با این وصف در تمام راهنماهای غذایی توصیه می‌شود بخش عمده دریافت مواد مغذی از طریق مواد غذایی گیاهی باشد.

● وقتی منابع غذایی گیاهی غنی می‌شوند

از آنجا که در کشورهای غربی سهم اصلی دریافت کالری از لحاظ بیولوژیک می‌تواند منشاء گیاهی داشته باشد به این موضوع بسیار توجه شده که منابع غذایی گیاهی از لحاظ مواد مغذی غنی شوند. به همین دلیل می‌توان منابع حیوانی را کمتر مصرف کرد. به این ترتیب در کشورهای غربی گروه‌هایی به وجود آمده‌اند که گیاهخوار هستند و البته این افراد در کشورهای غربی به ۳ دسته تبدیل می‌شوند؛ یکی گروهی که تعصب هم وارد برنامه غذایی‌شان شده به طوری که به هیچ عنوان از منابع غذایی با منشاء حیوانی استفاده نمی‌کنند.

گروه دیگر لاکتو گیاهخواران هستند که علاوه بر مواد غذایی گیاهی شیر و لبنیات را هم مصرف می‌کنند. گروه سوم علاوه بر شیر، تخم‌مرغ را هم مصرف می‌کنند اما سراغ هیچ‌کدام از منابع حیوانی دیگر نمی‌روند.

● گیاهخواری در ایران و خطرهایش

اما در کشورهایی مانند کشور ما که تکنولوژی صنایع غذایی خیلی پیشرفته نیست به طوری که بتوان مواد مغذی کلیدی را به سایر خوراکی‌های گیاهی اضافه کرد، درواقع شاید نتوان عناصر کلیدی مثل آهن، روی، ویتامین A و ویتامین C را همراه کلسیم که منبع اصلی آنها مواد غذایی حیوانی هستند در منابع غذایی گیاهی غنی کرد. اگر هم در کشور بتوانیم این عناصر کلیدی را در مواد غذایی گیاهی غنی کنیم شاید فراهم زیستی آنها برای بدن مناسب نباشد بنابراین در کشور ما پیروی از اصول گیاهخواری می‌تواند بسیار خطرناک باشد به‌خصوص برای گرو‌ه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان و نوجوانان که در سن رشد هستند.

اگر این گروه در کشور ما گیاهخوار شوند نمی‌توانند همه موادمغذی موردنیاز بدنشان را از طریق منابع گیاهی تامین کنند. مسلم است این افراد دچار سوءتغذیه و مشکلات این‌چنینی خواهند شد. گروه‌های آسیب‌پذیر دیگر هم مانند سالمندان که اتفاقا نیازشان به مواد مغذی تغییر کرده دچار مشکلات مشابهی در کمبود دریافت مواد مغذی موردنیاز می?شوند که البته این مساله می‌تواند شامل حال مادران باردار و شیرده هم بشود و حتی آنها را بیشتر هم تحت‌تاثیر این مسائل قرار دهد.

● از همه گروه‌های غذایی تغذیه کنید

در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت برای یک فرد سالم استفاده از همه گرو‌ه‌های غذایی به‌طور متعادل ضرورت دارد مگر اینکه بتوان عناصر کلیدی مورد نیاز بدن مانند آهن، روی، کلسیم، ویتامین ‌D و امثال اینها را که منبع اصلی‌شان مواد غذایی حیوانی هستند به گروه‌های غذایی گیاهی اضافه کرد.

با این وصف تاکید می‌کنم در کشور ما پیروی از برنامه‌های غذایی گیاهی و تبدیل شدن به گیاهخوار تام بدون شک می‌تواند مشکل‌ساز شود و درنهایت منشایی باشد برای بسیاری از مسائل سوء‌تغذیه‌ای.

دکتر محمدرضا وفا

متخصص تغذیه و رژیم درمانی

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی