پیدا و پنهان پیری

سالمندی را به سلامت سپری کنیم

کنار آمدن با پیری و پذیرفتن آن کاری است که از عهده هر کسی برنمی‌آید. کم نیستند افرادی که با دیدن اولین موی سفید و برای انکار پا به سن گذاشتن‌شان تنها چاره را کندن آن موی سفید می‌دانند. آنها می‌توانند این کار را تا وقتی که شمار موهای سفید به ۲۰ تا ۳۰ عدد هم برسد ادامه دهند اما بعدش چه؟ رنگ مو! بهترین و آسان‌ترین راهکار برای فرار از پیری. اما آیا این افراد به وقتی که همان موهای رنگ شده هم خواهند ریخت فکرمی‌کنند؟ بله، فکر می‌کنند. این همه متخصص کاشت مو! ولی آخر این همه دردسر برای چیست؟ می‌خواهید بگویید جوانید؟ تا کی؟ تازه باید خیلی هم خوشحال باشید که با این همه استرس و فست‌فود و زندگی ماشینی و آلودگی هوا به سنی رسیده‌اید که موهایتان سفید و پوست‌تان چروکیده شود و دندانتان بریزد. به جای پاک کردن صورت مساله به راه‌حلش فکر کنید و به اینکه چه طور ورود به این مرحله شیرین از زندگی را بپذیرید، آن را زندگی کنید و نهایت لذت را هم از آن ببرید. اگر حوصله فکر کردن به این را ندارید که اصلا چه اتفاقی می‌افتد که آدم پیر می‌شود و بعد از آن اتفاق چه باید بکنیم، کافی است همین را بخوانید...

● پرسشی از دکتر امیرهوشنگ احسانی متخصص پوست و مو - افزایش سن با پوست چه‌می‌کند؟

▪ آقای دکتر! اصلا چه اتفاقی درون بدن می‌افتد که باعث می‌شود پوست چروکیده و موها سفید شوند؟

ـ با افزایش سن به تدریج میزان ساخت عناصر زیر پوستی کم می‌شود. کلاژن‌ها و الاستین‌هایی که در بدن تولید می‌شوند باعث حفظ خاصیت ارتجاعی، قوام و شادابی پوست می‌گردند. حالا هرچه سن فرد بالاتر رود این افزایش سن به کاهش تولید و ترشح کلاژن و الاستین و در نتیجه از بین رفتن خاصیت ارتجاعی و شادابی پوست منجر می‌گردد که می‌توان همین امر را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین علل پیری و چروکیدگی پوست در سنین بالا دانست.

▪ آیا می‌توان برای به تعویق افتادن این روند کاری کرد؟

ـ بله. رفع چین و چروک‌ پوست به وسیله لیزر، پیلینگ و تزریق انواع داروها و ژل‌های زیرپوستی امروزه طرفداران زیادی دارد زیرا خیلی از افراد نه به دلیل سن بالا بلکه به علت مسایل ژنتیکی زودتر از زمان پیش‌بینی شده دچار پیرپوستی می‌شوند بنابراین این فر‌آورده‌های خارجی می‌تواند برایشان بسیار کمک‌کننده باشد.

▪ در مورد موها چطور؟ مو چرا با افزایش سن سفید می‌شود؟

ـ تولید و ترشح رنگدانه‌ها در بدن باعث به وجود آمدن رنگ در مو می‌شود. این رنگدانه‌ها هم مانند کلاژن‌ها و الاستین‌ها با افزایش سن کمتر تولید می‌شوند و همین امر علتی بر سفید شدن مو در سنین بالا است اما همان‌طور که در مورد قبل هم ذکر شد وراثت و ژنتیک در سفیدی مو نقشی به سزایی دارد. برای همین است که شاید خیلی از افراد حتی از ۲۰ تا۲۵ سالگی شاهد سفید شدن یا ریزش موهایشان باشند اما موثرترین عامل در سفیدی مو ژن‌های پیری هستند که دستور رنگدانه‌سازی را کاهش می‌دهند.

▪ اینکه می‌گویند سلول‌های پوست در سنین بالا زودتر می‌میرند، درست است؟

ـ کاملا برعکس! در سنین جوانی سرعت تکثیر سلول‌های پوستی بسیار بالاست، یعنی یک سلول از وقتی که تولید می‌شود تا وقتی که از پایه‌اش به سطح پوست برسد و ریزش کند و دوباره سلولی نو پدید آید تنها به حدود ۵۰ روز زمان نیاز دارد. با این حساب تقریبا هر ۵۰ روز یک بار سلول‌های پوستی تازه می‌شوند و به این ترتیب شادابی و زندگی پوست را در پی دارند اما با افزایش سن این روند طولانی‌تر است و از تولد تا مرگ یک سلول در یک فرد میانسال زمان بیشتری طول می‌کشد و در نتیجه پوست هم با سرعت قبل از حالت پیری و کهنگی درنمی‌آید و همین دیر رسیدن سلول‌های تولید شده از لایه‌های پایه به لایه‌های شاخی یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که در سنین بالا رخ می‌دهد و باعث چروکیده و فرسوده به نظر رسیدن پوست می‌شود.

▪ آیا ورزش می‌تواند عاملی در جلوگیری از پیری پوست باشد؟

ـ ببینید، هرچند که ورزش کردن برای سلامت بدن در همه سنین و شرایط مفید است اما خیلی در جلوگیری از روند پیری پوست تاثیر ندارد. هرچند که نمی‌توان تاثیر به سزای آن را در تقویت و پویاسازی عضلات زیر پوست انکار کرد. خیلی از افراد سعی می‌کنند با ماساژ درمانی باعث به جریان انداختن خون در زیر پوست و در نتیجه روند نزولی پیری آن شوند. با توجه به رابطه مستقیم گردش خون در زیر پوست و کاهش و جلوگیری از پیر شدن و چروکیدگی آن، این کار چندان هم بی‌فایده نیست اما باید این حقیقت را پذیرفت که هیچ‌کس نمی‌تواند هر روز و به مدت چند ساعت پوست خود را ماساژ دهد. یعنی از نظر زمانی چنین وقتی در اختیار هیچ‌کس نیست که از مثلا ۳۵ سالگی روزی ۴ تا ۶ ساعت تمام سطح بدنش را ماساژ دهد.

▪ نکته‌ای هست که بخواهید در انتهای حرف‌هایتان برای حفظ سلامت پوست به خوانندگان ما توصیه کنید؟

ـ بله؛ تغذیه مناسب، عدم استفاده از الکل و مخدر و مخصوصا سیگار، استفاده از ضدآفتاب و تمیز نگه داشتن پوست همه از مسایلی هستند که با رعایت آنها می‌توانند حتی در سنین بالا پوستی شاداب و زیبا داشته باشند. باز هم تاکید می‌کنم که استعمال سیگار یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب پوست است زیرا اکسیدانی که با مصرف سیگار در بدن رها می‌شود سبب جلوگیری از خون‌رسانی و در نتیجه داشتن پوستی چروکیده و تیره می‌گردد.

ندا احمدلو