تلفن همراه بهتر است یا سیگار

پژوهشگران معتقدند هنوز برای اعلام بی خطربودن امواج رادیویی خیلی زود است

از دهه‌ها قبل، زمانی که اولین نسل‌های دستگاه‌های سل‌فون یا همان گوشی‌های تلفن همراه تولید شدند، در کنار توجه به آینده پر فروغ این دستگاه‌ها و نقش گسترده آن در ایجاد ارتباطات، یک نگرانی نیز وجود داشت: امواجی که آنها را نمی‌بینیم چه ضرری می‌توانند برای ما ایجاد کنند؟ این موضوع سال‌ها به شیوه‌های مختلف مطرح شده و نظریات مختلفی در این زمینه به چالش کشیده شده است. اکنون دیگر موبایل‌ها جزء لاینفک زندگی ما شده‌اند. در سال ۲۰۰۵ بیش از ۲ میلیارد گوشی تلفن همراه در جهان در حال استفاده بوده است و بدیهی است که اکنون، بحث در مورد ضررهای احتمالی این دستگاه‌ها بیش از پیش به گوش برسد...

● موبایل‌ها خطرناک‌تر از سیگار؟

در سال ۲۰۰۸ ، مقاله‌ای از دکتر وینی کورانا، جراح مغز و اعصاب استرالیایی چاپ شد که در آن دکتر کورانا با بررسی داده‌های علمی به این نتیجه رسیده بود که اثر گوشی‌های تلفن همراه بر سلامت انسان‌ها می‌تواند از تاثیرات سیگار و آزبست نیز بیشتر باشد! در آن زمان اکثر سازمان‌های بین‌المللی و به ویژه سازمان بهداشت جهانی به موضع‌گیری در برابر این مقاله پرداختند. آنها معتقد بودند تحلیل این مقاله عادلانه نبوده و اطلاعات به نحوی گزینش شده‌اند که به نتیجه مورد نظر نویسنده مقاله منجر شود.

شاید صحبت‌های منتقدان این مقاله صحیح بوده باشد اما این روزها سازمان‌های بهداشتی زیادی در جستجوی ارتباط بین امواج تلفن همراه و بیماری‌های مختلف به ویژه تومورهای مغزی هستند. در جدیدترین اقدام، دانشمندان فرانسوی از مردم این کشور خواسته‌اند تا حتی‌الامکان تماس با تلفن‌های همراه را کم کنند و این درخواست واکنش‌های مختلفی را در سطح جهان در پی داشته است.

● از زمان نسل صفر

امروزه بدن ما به طور معمول در تماس با انواع امواج قرار دارد. از موج‌های برنامه‌های رادویی گرفته تا ماهواره و البته بلوتوس هم که این روزها بازار داغی دارد. این گونه تکنولوژی روزبه روز گسترده‌تر می‌شود و تکنولوژی‌های جدیدتری مانند ویمکس نیز به تدریج همه‌گیر می‌شود.

طبیعتا با توجه به شیوه استفاده از موبایل‌ها، نگرانی در اینباره بیشتر است زیرا در اکثر موارد، گوشی‌های تلفن‌ همراه در هنگام تماس در کنار سر نگه داشته می‌شوند و امواج گوشی همراه به طور مستقیم در تماس با مغز قرار می‌گیرند.

درباره تاثیر امواج رادیویی بر بدن، چندین اثر مورد بحث قرار گرفته است:

▪ اثر جذب امواج: به‌طور طبیعی مقداری از امواج رادیویی توسط بافت‌های زنده جذب می‌شود. برای هر دستگاه تلفن همراه با توجه به منطقه‌ای که این تلفن همراه در آن ساخته می‌شود، مقدار انرژی جذب شده توسط بافت‌های بدن متفاوت است. برای مثال، در اروپا این عدد ۲ وات و در آمریکا ۶/۳ وات است. شرکت‌های معتبر سازنده گوشی همراه ملزم به رعایت استانداردهای لازم در این زمینه هستند.

▪ اثر گرمایی: به طور طبیعی امواج رادیویی می‌توانند باعث افزایش دما در بافت‌های مجاور شوند. البته با توجه به اینکه این افزایش دما در حد چند دهم درجه است و به طور طبیعی بافت‌های سطحی تحت تاثیر نور آفتاب بیش از این مقدار گرم می‌شود، این اثر چندان اهمیتی ندارد.

▪ اثر روی ژن‌ها: در سال ۲۰۰۴ تحقیقی روی دسته‌ای از حشرات نشان داد که میزان تولیدمثل این حشرات پس از تماس با امواج گوشی همراه به صورت طولانی مدت، به واسطه تخریب مولکول‌های ژنتیکی کاهش می‌یابد. با این وجود بررسی‌های سازمان‌های معتبر داده‌های این اطلاعات را ناکافی و غیر مطمئن دانست.

▪ اثر سرطان‌زایی: در این زمینه اختلاف نظر بسیار زیاد است. برای مثال، در سال ۲۰۰۴ یک تحقیق ۱۰ ساله در دانمارک منتشر شد که هیچ گونه اثر سرطان‌زایی در استفاده کنندگان از گوشی همراه را نشان نمی‌داد. در مقابل تحقیق‌هایی نیز منتشر شده‌اند که بیان کرده‌اند که استفاده‌کنندگان گوشی همراه ممکن است در همان سمتی از سر که گوشی همراه به آن نزدیک‌تر است دچار تومورهای مغزی شوند. با این وجود این داده‌ها هیچ‌گاه مورد قبول قرار نگرفتند.

▪ اثر حساسیتی: موارد متعددی از علایم غیر اختصای در اثر استفاده از گوشی همراه گزارش شده است. عده زیادی معتقدند که در اثر استفاده از گوشی‌های همراه، دچار سرگیجه، سردرد و علایم مشابه شده‌اند. بررسی‌های متعدد، نشان داده است که بروز چنین علایمی ارتباطی به استفاده از تلفن‌های همراه ندارد.

● فرانسوی‌ها واکنش نشان می‌دهند

به نظر می‌رسد فرانسوی‌ها بیش از سایر ملل دنیا نگران تاثیر تلفن‌های همراه هستند. در ماه فوریه ۲۰۰۹ ، یک دادگاه محلی یک شرکت مخابراتی فرانسه را به خاطر شکایت یکی از مشتریانش محکوم کرد. این مشتری معتقد بود که به خاطر استفاده از موبایل‌های این شرکت دچار سرطان مغز شده است. به نظر می‌رسد این مساله ذهن فرانسوی‌ها را درگیر کرده است. در تازه‌ترین حرکت، دیدبان سلامت فرانسه از مردم این کشور خواست تا میزان استفاده از موبایل‌ها را به حداقل برسانند.

مارتین ژوسپرو، مدیر مرکز سلامت و امنیت فرانسه، با اعلام این خبر می‌گوید: «دیگر زمان دست روی دست گذاشتن گذشته است. بهتر است قبل از اینکه احتمالات، چهره خود را به صورت بیماری به ما نشان دهند، دست به کار شویم.»

مرکزی که مارتین ژوسپرو آن را مدیریت می‌کند بیش از هزار تحقیق مختلف را بررسی کرده است. این تحقیق‌ها مربوط به انواع دستگاه‌ها چون گوشی‌های موبایل، دستگاه‌های مایکروویو، فرستنده‌های بی‌سیم و حتی گوشی‌های بدون سیم خانگی است. این دستگاه‌ها در محدوده ۹ کیلو هرتز تا ۳۰۰ گیگاهرتز فعالیت می‌کنند.

اکثر این تحقیق‌ها هیچ نکته خاصی را نشان نداده‌اند. با این وجود بعضی از این تحقیق‌ها، نشانه‌هایی از اختلالات جسمی مانند کاهش جریان خون به مغز و یا کاهش فعالیت اسپرم‌ها در مردان را نشان داده است.

مارتین شوسپرو با اشاره به اینکه احتیاط شرط عقل است، تاکید می‌کند که در بسیاری از نقاط جهان، هنوز حتی ۱۰ سال هم از همه‌گیر شدن استفاده از گوشی همراه نگذشته است و به همین دلیل، برای بی‌خطر دانستن موبایل‌ها هنوز خیلی زود است.

مرکز سلامت فرانسه موسوم به آفست، در این زمینه معتقد است که اثبات نشدن ضررهای این‌گونه وسایل به این معنی نیست که هیچ اقدامی نباید صورت گیرد. با این وجود این مرکز در اطلاعیه خود اعلام کرده است که هنوز برای اثبات این مضرات نیاز به تحقیقات بیشتری هست.

در حال حاضر سیاست این مرکز به صورت «حداقل میزان تماس منطقی» تعریف شده است. این بدان معنی است که در موارد که الزامی به استفاده از دستگاه‌های گوشی همراه وجود ندارد، از این دستگاه‌های استفاده نشود. سایر توصیه‌های این موسسه استفاده از هدست یا هدفون‌های بلوتوث برای کاهش تاثیرات امواج گوشی‌های همراه بر مغز است. همچنین دستگاه‌های گوشی همراه را باید از دسترس اطفال دور کرد.

استفاده‌کنندگان از تلفن همراه نیز می‌توانند از شرکت‌های تولید کننده تلفن همراه درخواست کنند میزان جذب امواج گوشی‌های خود را به آنها اعلام کنند. به این ترتیب مشتری‌ها می‌توانند گوشی‌هایی را خریداری کنند که میزان جذب امواج آنها توسط بافت‌های بدن کمتر باشد.

در مورد شرکت‌های مخابراتی نیز آژانس پیشنهاد داده است تا سه شرکت معروف مخابراتی فرانسه از آنتن‌های مشترک برای سرویس‌دهی به مشتریان استفاده کنند این مساله باعث خواهد شد تا میزان پرتو‌های دستگاه‌های مخابراتی در محیط‌ کمتر شود.

بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده در اروپا، شواهدی مبنی بر سرطانزایی گوشی‌های تلفن همراه یافت نشد، با این وجود کمیته اعلام کننده نتایج، نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه را ضروری دانسته است.