تلفیق زیبای جنگ و دیپلماسی

آبزرور, چاپ بریتانیا در گزارشی به بررسی سیاست خارجی دولت بریتانیا در قبال ایران پرداخته و با برشمردن آنچه که اشتباهات استراتژیک دولت این کشور می داند ,انبوهی از اتهامات جدید را متوجه تهران می کند

آبزرور می نویسد : هفته گذشته تونی بلر تأیید کرد که بمب هایی که برای کشته شدن سربازان بریتانیایی در عراق به کار رفته، ‌از نوع بمب هایی بود که نیروهای سپاه ایران و گروههای مورد حمایت آنها در لبنان استفاده می کنند. سخنان بلر کاملا محتاطانه بود ولی نکته ای که از آن دریافت می شد واضح بود: ‌لندن، تهران را مسؤول کشته شدن سربازان خود در عراق می داند.اتهامات بلر در واقع مؤید این مطلب است که منطقه امنیتی بریتانیا که حاکی از پیروزی رویکرد این کشور در عراق بود، ‌دیگر نمونه موفقی به شمار نمی آید. بطوریکه در هفته های اخیر روزنامه نگاران در این منطقه ربوده یا کشته شده اند و دهها عراقی قربانی شبه نظامیان مورد حمایت ایران بوده اند. اما نباید اوضاع این گونه می بود. چالشی که ایران در عراق برانگیخته کاملا آشکار است زیرا از ژانویه ۲۰۰۴، ‌حزب الله لبنان دفاتر خود را در سراسر جنوب عراق فعال کرده و در مرکز بصره پرچم این گروه به چشم می خورد . مقامات بریتانیا همواره چشم خود را بر چالش با ایران بسته بودند و هنگامی که شبه نظامیان شیعه مانع از حضور دخترانی که پوشش اسلامی نداشتند، در مدارس شدند، نیرو های بریتانیایی هیچ کاری برای حفظ حقوق آنها برای ادامه تحصیل انجام ندادند. وقتی گروههای جوان پوستر های آیت الله خمینی را بر دیوارهای دانشگاه بصره چسباندند، باز هم انگلیسی ها ساکت ماندند. سیاستمداران می دانند که نیروی نظامی هیچ گاه مناسب نبوده ولی اگر فقط بوش به راهکار های جامعه جهانی گوش فرا داده بود و اجازه می داد بازرسان سازمان ملل کار خود را انجام دهند، شاید چنین جنگی می توانست رخ ندهد. جنگ همیشه باید آخرین راه چاره باشد ولی تهدید نظامی هم گاهی برای ابقای صلح ضروری به نظر می رسد. در مورد ایران، مقامات انگلیسی بودند که از دیپلماسی دست بر نداشتند و ماه گذشته که تنش های ایران – آمریکا بالا گرفته بود،‌جک استراو، وزیر امور خارجه بریتانیا ، در مورد اینکه امریکا گزینه نظامی را در نظر دارد،‌ به بی.بی.سی گفت: حمله نظامی در دستور کار نیست و من آنرا غیر قابل تصور می دانم. عنوان الجزیره هم در این باره چنین بود: هیچ حمله نظامی علیه ایران رخ نمی دهد. شاید استراو می خواست با این کار تعهد لندن به دنبال کردن دیپلماسی را نشان دهد و رئیس جمهوری امریکا را کابویی بی ملاحظه و مذهبی مآب نشان دهد. اما این سخنان او از نظر تهران نشانگر ضعف انگلیس تعبیر شد. ممکن است استراو تحت تأثیر دیپلمات های ایران قرار گرفته باشد ولی ساختار جمهوری اسلامی به گونه ای است که آنها را ناکارآمد می سازد زیرا قدرت در دست افراد خاصی قرار دارد . استفاده از دیپلماسی به همراه تهدید نظامی می تواند ترکیبی موفقیت آمیز بشمار رود زیرا دستاورد اندکی که مذاکرات با ایران به دنبال داشت تنها به دلیل هویج های اروپا نبود بلکه از چماق امریکا هم ناشی می شد. اگر دموکراسی در عراق به بار بنشیند، ‌سران ایران هم می فهمند که هفتاد میلیون ایرانی در پی احقاق حقوق مشابهی خواهند بود، به عبارت دیگر، موفقیت در عراق ، چالشی ماهیتی برای ایران به دنبال خواهد داشت. در حال حاضر جوانان ایران از موسیقی،‌آزادی و ایدئولوژی غربی پیروی می کنند ولی حکومت این کشور می خواهد حکومت مذهبی و صدور انقلاب را ترویج کند. در این شرایط بهترین چیزی که غرب می تواند به آن امیدوار باشد محدودیت است زیرا دیپلماسی می تواند چالش ایران را در عراق پررنگ تر کند. در این میان تنها حرف کافی نیست. معاملات باید به رسمیت شناخته شده و تعهدات حفظ شوند. گاهی استفاده از زور هم خوشایند است زیرا نیرو های مسلح و نه صرفا حرف زدن، می توانند وسیله ای کار آمد تر در عرصه دیپلماتیک باشند.

مترجم : شبنم جعفرزاده