چند توصیه سلامتی برای شما

آیا پزشکان به اندازه کافی به سلامت جسمانی خود اهمیت می دهند

بیش از دو دهه است که با شور و حرارت زیادی در مورد وضعیت سلامت پزشکان صحبت می‌شود، اما اغلب مطالعات بر سلامت روان آنها تمرکز داشته، مانند محرومیت از خواب، وابستگی به مواد مخدر، افسردگی و خودکشی...

با این حال، داده‌های مرگ‌ومیر نشان می‌دهند که اغلب پزشکان بیشتر از آنکه از بیماری روانی بمیرند، از مشکلات جسمانی جان می‌بازند. با وجود آگاهی از تمامی موارد فوق، اطلاعات محدودی در مورد سلامت جسمانی یا حفظ وضعیت سلامتی پزشکان در دسترس قرار دارند. در این مقاله سعی بر آن است تا اطلاعات موجود را با هم مرور کنیم و بر این موضوع تاکید شود که چقدر مهم است تا پزشکان خود پزشک مستقل دیگری برای بررسی وضعیت سلامتی‌شان داشته باشند.

▪ عادات تغذیه‌ای و ورزشی: آیا هیچ‌گاه از خود پرسیده‌اید که چرا بیمارتان به توصیه‌های شما توجهی نشان نمی‌دهد و وزن خود را کم نمی‌کند؟ آیا به نظر شما این مساله به خود شما باز نمی‌گردد؟ هرگز شده با نگاه یک بیمار به خود بنگرید؟ آیا عادات تغذیه‌ای و ورزشی خود را بازنگری کرده‌اید؟

باید اذعان داشت که بدون شک عادات شخصی پزشکان بر توصیه‌های ایشان به بیمارانشان تاثیرگذار است و میزان اعتماد به نفس وی را در امر درمان بیماران رقم خواهد زد. محققان به این نتیجه رسیده‌اند عواملی که پیش‌بینی کننده اعتماد به نفس پزشک در ارایه توصیه‌های مشورتی در مورد روش زندگی بهینه به بیماران است، شامل زمانی است که خود پزشک به ورزش اختصاص می‌دهد، اینکه اضافه وزن دارد یا خیر و آیا آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده است یا نه. در واقع اگر پزشکان شیوه زندگی سالمی داشته باشند، خود به خود آن را برای بیمارانشان نیز ترجمه کرده و به آنها منتقل می‌کنند و به بیماران می‌گویند: «من را باور کنید و به من اعتماد داشته باشید.» از سوی دیگر پزشکان چاق اعتماد به نفس کمتری داشته و نمی‌توانند مشاوره‌های مناسبی به بیماران ارایه دهند. در واقع سطح آمادگی آنها بر توصیه‌هایشان به بیماران تاثیر قابل‌توجهی خواهد داشت. باید به یاد داشت که اغلب پزشکان بسیار گرفتارند، خصوصا در دوره آموزشی خود، اما خوردن غذای سالم و انجام ورزش منظم ممکن است به بهتر شدن سلامت شخصی، همچنین بهبود مراقبت از بیمار بینجامد.

▪ سلامت جسمانی: ما پزشکان باید خوشحال باشیم که از میزان استاندارد مرگ ومیر کمتری برخوردار هستیم. با این حال این مساله مقیاس خامی از سلامت به حساب می‌آید. در یک بررسی نشان داده شد که ۴۴ درصد پزشکان با مشکلات مزمن سلامتی دست و پنجه نرم می‌کنند. در این میان همانند جمعیت عمومی، بیماری قلبی عروقی با ۴ تا ۱۵ درصد موارد، بیماری تنفسی با ۱۰ تا ۲۱ درصد موارد، مشکلات عضلانی اسکلتی با ۹ تا ۳۷ درصد موارد، سرطان با ۲ تا ۳ درصد موارد و ناهنجاری‌های روانی با ۳ تا ۱۰ موارد در صدر مشکلات جسمانی پزشکان قرار دارند. لازم به ذکر است که حدود ۳۰ درصد پزشکانی که در جست‌وجوی مراقبت‌های روحی هستند، بیماری مزمن جسمی همراه هم داشته و آنهایی که مبتلا به بیماری‌های جسمانی هستند، بیشتر در معرض خطر خودکشی قرار دارند. با وجود تمامی موارد فوق، پزشکان اغلب برای دریافت مشاوره‌های پزشکی رغبتی نشان نمی‌دهند. به عنوان نمونه یک پزشک توضیح داده که چگونه خودتشخیصی و نداشتن مشاوره با پزشک مستقل دیگر، مراقبت‌های درمانی وی را در زمان ابتلا به لنفوم به تاخیر انداخته است.

▪ واکسیناسیون: بر اساس داده‌های موجود در مورد میزان واکسیناسیون پزشکان علیه هپاتیت B و تتانوس، متاسفانه مشخص شده که تعداد اندکی از آنها به میزان کافی واکسینه شده‌اند و کلا اهمیتی به این موضوع نمی‌دهند. به‌رغم توصیه‌های لازم در مورد واکسیناسیون علیه هپاتیت B که به دلیل خطرات شغلی‌ ما هستند، میزان آن بین ۴۹ تا ۸۷ درصد متغیر است، بنابراین به نظر می‌رسد لزوم توجه بیشتر به این موضوع جای بحثی نداشته باشد.

▪ بررسی‌های قلبی ـ عروقی: مطالعات حاضر حاکی از وضعیت بهتر سلامت قلبی‌ ـ عروقی میان پزشکان است. آنها لااقل می‌توانند فشارخون خود را کنترل کنند و تست کلسترول خود را انجام دهند. یک مطالعه نشان داده که ۹۳ درصد پزشکان عمومی در طول ۳ سال گذشته، فشارخون خود را کنترل کرده و ۶۴ درصد آنها نیز سطح کلسترول خود را پایش کرده‌اند که مطابق با دستورالعمل‌های پیشگیرانه سلامتی است. از سویی ۵۱ درصد پزشکان اذعان داشته‌اند که دستور انجام آزمون خونی برای خودشان جهت مقاصد تشخیصی قابل‌قبول است. میزان بالای انجام تست‌های کلسترول خود موید این مساله هستند. البته اینکه آیا پس از گرفتن نتایج آزمایشگاهی، به دنبال مشاوره با پزشکان دیگر باشند، هنوز مشخص نیست.

▪ غربالگری سرطان: نتایج بررسی‌ها حاکی از آن هستند که پزشکان زن نسبت به جمعیت عمومی به نسبت‌های متغیری (۴۷ تا ۸۱ درصد) ماموگرافی انجام داده‌اند. همچنین در مور انجام پاپ‌اسمیر نیز همین وضعیت برقرار است، در حالی که به عنوان نمونه در یک بررسی، ۳۰ درصد پزشکان زن اعتراف کردند که هرگز تحت تست پاپ‌ قرار نگرفته‌اند که نسبت به جمعیت عمومی، آمار بالایی را تشکیل می‌دهند.

▪ پزشکان خانوادگی پزشکان: از نظر عقلانی کاملا پذیرفته شده که پزشکان برای خود پزشک خانوادگی برگزینند و یک مطالعه نشان داده که ۵۵ درصد آنها این کار را انجام می‌دهند، اما یک سوال باقی است و‌ آن اینکه آیا واقعا پزشکان خانواده مستقل از مساله پزشک بودن بیمار خود عمل می‌کنند یا تحت‌تاثیر توصیه‌های وی نیز قرار می‌گیرند؟ هرچند در مطالعه دیگری مشخص شد اگرچه ۴۳ درصد پزشکان گزارش کرده‌اند که پزشک خانوادگی دارند، کمتر از ۲۵ درصد آنها از این پزشک بهره برده‌اند.

اما به راستی مزایای این امر چیست؟ اول آنکه این امر به جمع‌آوری بهتر مستندات و ارایه مراقبت‌های پیشگیرانه مبتنی بر شواهد و فراهم آوردن فرصت‌ها برای توصیه‌های ارتقای سلامت کمک می‌کند. دوم آنکه پزشک خانوادگی بسیاری از کارهایی را انجام می‌دهند که پزشکان خود فرصتی برای انجام آنها ندارند. در نهایت آنکه یافتن و داشتن یک پزشک خانوادگی برای مسایل روتین سلامت به این معناست که وقتی مشکلی رخ می‌دهد، خصوصا اگر نیاز فوری وجود دارد، ارتباط با یک پزشک خانوادگی مورد اطمینان به خوبی حلال مشکلات خواهد بود.

پس بیایید تا مساله سلامتی خود را جدی بگیریم.

دکتر نیلوفر شایسته