بی اشتهایی عصبی بیماری خانم های جوان

شیوع بیماری آنورکسیا نروزا در زنان جوان ۱۰ برابر مردان جوان است

شاید هزینه کردن ۱۵۰ دلار برای خوردن یک وعده غذا در رستوران برای بعضی‌ها اصلا باورکردنی نباشد. ولی بعضی‌ها از این کارها زیاد می‌کنند. اگر شما بخواهید در رستورانی مانند «ماسا» در شهر منهتن شام بخورید، باید حداقل ۵۰۰ دلار کنار بگذارید. می‌شود تقریبا ۵۰۰ هزار تومان خودمان. خب، واقعا گران است! اما این جور رستوران‌های گران و غذاهای ‌گران‌کم نیستند. با این حال، اگر بی‌اشتهایی عصبی مفرط به سراغ آدم بیاید، هیچ کدام از این غذاهای هوس‌انگیز و گران و رستوران‌های آنچنانی و خوش‌قیمت هم کاری از دست‌شان برنمی‌آید.

بی‌اشتهایی می‌تواند علل فیزیولوژیک داشته باشد یا از بیماری‌هایی عفونی و روانی ریشه بگیرد یا تحت تاثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی باشد. به همین دلیل، وقتی فردی لاغر می‌شود، ممکن است به یک علت فیزیولوژیک مثل پرکاری تیرویید یا به علت بیماری‌های مختلف مانند ایدز و سرطان و یا به علل روانی مانند اضطراب، استرس و افسردگی و یا به علل اجتماعی که تبلیغ در مورد ظاهر لاغر است، باشد. اگر به دنبال زمینه‌های روانی ماجرا بگردید، می‌شنوید: «اختلالات خوردن اغلب نشانه‌‌ای از وجود مشکلاتی از قبیل کمال‌گرایی افراطی، فقدان مهارت‌های ابراز وجود یا پایین بودن احساس ارزشمندی است.»

● بی‌اشتهایی عصبی در چه کسانی شایع‌تر است؟

بی‌اشتهایی عصبی به‌طور عمده در دختران نوجوان یا زنان جوان مجرد روی می‌دهد. بیشتر این بیماران هوش بالایی دارند و از نظر شخصیتی درونگرا، لجباز، خود محور، آرمان‌گرا و کمال‌طلب و بیش از حد حساس هستند و رفتارهای وسواسی و خود تنبیه‌گر در آنان ملاحظه می‌شود. گاهی عواطفی همچون افسردگی، اضطراب، ترس و مشتقات آنها از قبیل احساس گناه و شرم در شخص برانگیخته می‌شود و چنان شدید می‌شود که دفاع‌های عادی روان‌شناختی را درهم می‌ریزد، بنابراین عواطف شدید مذکور از طریق فرآیندهای فیزیولوژیک ابراز می‌شود و به جای آنکه ذهن فرد از درد و رنج خویش سخن بگوید، اعضا و احشای بدن سخن می‌گویند. عاطفه ناخوشایند به صورت جسمی تظاهر می‌یابد و جزء ذهنی آن به ناخودآگاه سپرده می‌شود. این‌گونه بیماری‌ها عوارض جسمی واضحی دارند که ناشی از عوامل روانی است و در حیطه پزشکی روان‌تنی (پسیکوسوماتیک) قرار می‌گیرند. بی‌اشتهایی عصبی یکی از این نا به‌ سامانی‌های روان‌تنی است. مدرسه جدید، خانه یا شغل، از هم‌گسستن یک ارتباط، مرگ و یا بیماری‌های فردی که او را دوست داریم همه این تغییرات می‌تواند ناهنجاری‌های روحی را به دنبال آورد. ورزشکاران، کارکنان و فعالان هنری، هنرپیشه‌ها و شخصیت‌های تلویزیونی هم در معرض بی‌اشتهایی قرار دارند. ورزشکارانی که در ارتباط با بی‌اشتهایی هستند عمدتا شامل دوندگان، کشتی‌گیرها و ژیمناست‌ها می‌شوند.

● رسانه‌ها در بروز بی‌اشتهایی عصبی نقش دارند

رسانه‌هایی مانند تلویزیون و مجله‌های مد، مخصوصا در کشورهای اروپایی و آمریکایی، میدان رژه و نمایش زیبایی‌های پوست و استخوانی و لاغر شدن است اما اینکه رسانه‌ها صرفا ارزش‌های اجتماعی را انعکاس می‌دهند یا آن را به جلو می‌برند مشخص نیست. در هر صورت، در معرض این تصویرها قرار گرفتن می‌تواند دختران و پسران جوان و زنان جوان را معتقد به این کند که لاغری برابر است با موفقیت و جلب محبوبیت عامه. علایم روانی این مشکل عبارتند از: افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات شخصیتی، اختلالات وسواسی و سوء مصرف دارو. همراهی بروز این اختلالات با بی‌اشتهایی بیماری را نسبت به درمان خیلی مشکل می‌کند. نشانه‌های دیگر شامل قطع قاعدگی، یبوست، کاهش سوخت و ساز بدن، کم‌آبی، خشکی پوست، ریختن موها و فعالیت بی‌قرارانه است.

● این بیماری از کی شروع می‌شود؟

بی‌اشتهایی عصبی بیشتر در نوجوانان و در دوران بلوغ دیده می‌شود ولی گاهی آغاز بی‌اشتهایی عصبی بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی است و گرچه تعداد مبتلایان زیاد به نظر نمی‌رسد اما توجه به اینکه حتی امروزه نیز در حدود ۱۰ درصد مبتلایان در اثر بی‌اشتهایی عصبی می‌میرند، اهمیت زیادی دارد. شروع بی‌اشتهایی می‌تواند در میانسالی و یا حتی در سن بالاتر هم باشد. بی‌اشتهایی عصبی به ندرت ممکن است در جنس مذکر دیده شود.

نوجوانانی که دچار بی‌اشتهایی می‌شوند بدن‌شان قادر نخواهد بود به اندازه کافی رشد کند. زنان جوان ۱۰ برابر بیشتر از مردان در معرض خطر کم‌اشتهایی قرار دارند. هورمون استروژن حاضر در مایع آمنیوتیکی که جنین داخل آن قرار می‌گیرد، می‌تواند نقش مهمی در توسعه کم‌اشتهایی داشته باشد. اگر فردی با آنورکسی به شدت دچار سوءتغذیه شود، هر عضوی در بدن می‌تواند آسیب ببیند، از جمله مغز، قلب و کلیه‌ها. این صدمه می‌تواند حتی زمانی که بی‌اشتهایی تحت کنترل است کاملا برگشت‌پذیر نباشد.افراد با بی‌اشتهایی ممکن است به چند نوع از درمان نیاز داشته باشند. اگر زندگی آنها در خطر فوری قرار دارد، آنها نیاز دارند که در بخش اورژانس برای مواردی چون کاهش آب بدن، اختلالات آب و الکترولیت و یا مشکلات روانی بستری شوند. روان‌درمانی، درمان‌های فردی و گروهی همگی می‌توانند مفید باشند.

● بیماری مانکن‌ها

بی‌اشتهایان مشهور در طول تاریخ کم نبوده‌اند. ولی اگر بخواهیم به چند نمونه پرسروصدا و معروف اخیر اشاره کنیم، می‌توانیم از مانکن‌های زیر اسم ببریم:آنا کارولینا رستون (عکس ۱)، مانکن ۲۱ ساله برزیلی که ۳ سال پیش هنگام مرگ فقط ۴۰ کیلوگرم وزن داشت، به بی‌اشتهایی عصبی دچار بود. همتای اروگوئه‌ای او، الیانا راموس (عکس۲) نیز مدت کوتاهی پس از او بر اثر نارسایی قلبی ناشی از بی‌اشتهایی عصبی در مراسم ویژه مد تسلیم مرگ شد. کریستینا نایتلی (عکس۳)، دختر شارمن مک دونالد و بازیگر فیلم جنگ ستارگان نیز از بی‌اشتهایی عصبی رنج می‌برد. ایزابل کارو، مانکن معروف فرانسوی که از سن ۱۳ سالگی وارد صنعت مد شد، حالا در سن ۲۵ سالگی به بیماری آنورکسیا نروزا (بی‌اشتهایی عصبی) مبتلا است. احتمالا سولانژ ماگنانو (عکس۴) ۳۸ ساله را که روزگاری نه‌چندان دور «ملکه زیبایی آرژانتین» لقب گرفته بود باید جدیدترین قربانی جراحی زیبایی دانست. اما مسأله این است که او نیز در اواخر عمر خود به بی‌اشتهایی عصبی دچار شده بود. درباره بریتنی اسپیرز نیز گفته می‌شود به علت اعتیاد دچار بی‌اشتهایی شدید شده و در معرض جنون قرار دارد. این فجایع که گفته می‌شود از عوامل زندگی مدرن و به علت مشکلات روانی است، روان‌شناسان را بر آن داشته است که در مورد عوامل زیربنایی این مشکل توجه و دقت بیشتری به خرج دهند.