«آی‌پـی»؛ حریم خصوصی کاربران

آی پی (IP) مجموعه‌ای از چهار رقم است که به نوعی آدرس اینترنتی کاربران است. آی پی توسط شرکت‌های سرویس‌دهنده اینترنت به کاربران در هنگام اتصال به اینترنت تخصیص داده می‌شود و در واقع …

آی پی (IP) مجموعه‌ای از چهار رقم است که به نوعی آدرس اینترنتی کاربران است. آی پی توسط شرکت‌های سرویس‌دهنده اینترنت به کاربران در هنگام اتصال به اینترنت تخصیص داده می‌شود و در واقع این امکان وجود دارد که با پیگیری اطلاعات آی پی خاص کاربری که این آدرس به او اختصاص یافته است شناسایی شود.

به گزارش سرویس نگاهی به وبلاگ‌های خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، علیرضا شیرازی، مدیر بلاگفا در وبلاگ خود به نشانی http://shirazi.blogfa.com نوشته است: ثبت اطلاعات IP کاربران تقریبا امری معمول و کاملا رایج در اکثر سایت‌ها و سرویس‌های اینترنتی است. برای مثال همه سایت‌ها و سرویس‌های آمارگیری بازدیدکنندگان سایت‌ها اطلاعات آی پی بازدیدکنندگان سایت‌ها را ثبت می‌کنند و یا این اطلاعات در شرکت‌های سرویس‌دهنده اینترنت ثبت می‌شود. اما در بین برخی کاربران این دغدغه وجود دارد که افشای اطلاعات آی پی در مواردی باعث شناسایی و مشخص شدن نام اصلی آن‌ها، پیگیری فعالیت‌های آن‌ها و یا پیگردهای حقوقی شود.

بحث داغی که چندی پیش در پارلمان اروپا و توسط برخی کارشناسان مطرح شده بود شناخت آدرس آی پی کاربران به عنوان بخشی از اطلاعات خصوصی آن‌هاست. این قضیه آنچنان جدی شده است که اعضای کمیته از پارلمان اروپا که در زمینه قوانین آزادی‌های مدنی فعالیت می‌کنند از موتورهای جستجو نیز خواستند که در نگهداری اطلاعات کاربران قوانین این اتحادیه را نیز مدنظر داشته باشند. البته در آمریکا حساسیت به اندازه اروپا نیست و برخی شرکت‌ها و سایت‌های بزرگ معتقدند که آی پی بیشتر شناسه‌ای برای کامپیوتر بازدیدکنندگان است. اما در هر حال به نظر می‌رسد که حساسیت‌ها بر حفظ حریم و اطلاعات خصوصی کاربران در اینترنت رو به افزایش است.

شیرازی ادامه داده است: بارها از من (به عنوان مدیر یک سرویس دهنده وبلاگ) خواسته شده است که اطلاعات آی پی نظردهندگان در وبلاگ‌ها نمایش داده شود و با توجه اینکه اخیرا برخی از دیگر سرویس دهندگان وبلاگ ایرانی این اطلاعات را نمایش می‌دهند این درخواست‌ها بیشتر نیز شده است و گاهی ایمیل‌هایی دریافت می‌کنم که نویسندگان یک وبلاگ مشاهده آی پی نظردهندگان را حق خود می‌دانند.

البته قابل درک است که در مواردی که نویسندگان وبلاگ‌ها از مشاهده نظرات توهین‌آمیز آزرده می‌شوند بخواهند به نحوی فرد مزاحم را شناسایی کنند و این از لحاظ نمایش آی پی نظردهندگان امکانی جذاب به نظر آید. اما به نظرم شرایط جاری در کشور دقت بیشتر مدیران و طراحان سایت را می‌طلبد و در واقع کپی‌برداری صرف از برخی نرم‌افزارهای مدیریت محتوای خارجی می‌تواند در مواردی باعث مشکلاتی برای کاربران شود.

فرض کنید وبلاگی در اعتراض به سیاست‌های یک سازمان (دولتی یا خصوصی) توسط فرد یا افرادی ایجاد شود و احتمالا برخی دیگر از کارمندان نیز اعتراض یا اطلاعاتی را در بخش نظرات وبلاگ درج می‌کنند. قابل حدس است که در مواردی مدیران سازمان فوق به دنبال شناسایی نویسنده وبلاگ باشند (یا حتی این وبلاگ به صورت تصنعی و برای شناسایی معترضان دیگر باشد) و ممکن است در این زمینه اقدام به شنود اطلاعات شبکه یا اقدام برای ارسال "تروجان" و هک ایمیل یا وبلاگ نویسنده وبلاگ داشته باشند (این مواردی هست که متاسفانه در واقعیت نیز اتفاق افتاده است) در این شرایط با فرض لو رفتن کلمه عبور وبلاگ، مدیران سازمان فوق به راحتی و با مشاهده بخش نظرات وبلاگ امکان شناسایی کارمندانی که نظر داده‌اند را نیز خواهند داشت.

در بعد دیگری ممکن است کاربرانی علاقمند نباشند که توسط مدیر یا نویسنده وبلاگ شناسایی نشوند. این را هم در نظر بگیرید که نمایش اطلاعات آی پی کاربران به معنای اعتراف عمومی‌ به ثبت اطلاعات کاربران است و اشتیاق برخی را برای شناسایی افرادی که علیه آن‌ها مطلب می‌نویسند را بیشتر خواهد کرد و تا جایی که من اطلاع دارم در حال حاضر هیج قانونی برای تعهد سایت‌ها برای نگهداری اطلاعات آی پی کاربران در ایران وجود ندارد و آن‌ها صرفا متعهد به مسدود کردن دسترسی به موارد متخلف هستند.

در چنین شرایطی مدیران سایت‌های ایرانی بایستی تلاش کنند تا آنجاکه ممکن است حریم خصوصی کاربران را حفظ کنند و توجه داشته باشیم که وضعیت یک سایت خاص با یک سرویس عمومی‌ متفاوت است. در یک سایت یا وبلاگ شخصی نظر دهنده با اعتماد به خود سایت و گردانندگان آن، ولی در مورد سرویس‌های عمومی ‌با اعتماد به سرویس دهنده اصلی نظر خود را ثبت می‌کند. شخصا فکر می‌کنم حتی اگر قرار است آی پی نظردهندگان ثبت و به نویسنده وبلاگ نمایش داده شود بایستی در پیامی‌در هنگام ثبت نظر هشدار لازم به نویسنده نظر داده شود.