گاز به دنبال پیدا کردن جایگاهش در بازارهای جهانی است

پیشرفت تکنولوژی باعث کاهش هزینه تولید گاز از منابع غیرمتعارف شده و می رود تا بازار جهانی انرژی را به گونه ای موثر دگرگون سازد

پیشرفت تکنولوژی باعث کاهش هزینه تولید گاز از منابع غیرمتعارف شده و می رود تا بازار جهانی انرژی را به گونه ای موثر دگرگون سازد. حتی تصور بر این است که اکنون دیگر بازار نفت و گاز می توانند دو بازار کاملا جدا با مکانیزم قیمتی خاص خود باشند. شرکت های نفتی بین المللی آینده را درک کرده و به گاز طبیعی روی آورده اند. این در حالی است که عرضه LNG نیز پیوسته در حال افزایش است. بیش از ده سال است که شرکت های نفتی بزرگ از فعالیت در مناطقی که هزینه تولید نفت در آنها پایین و در همان حال دارای بزرگترین ذخایر نفت هستند. بازداشته شده اند، با وجود این، این شرکت ها کوشیده اند تا روند افزایش تولید را حفظ کنند.

شرکت های نفتی عمده در حال به دست آوردن منابع گاز هستند و در پروژه های گاز به شدت سرمایه گذاری می کنند. شرکت های نفتی بر این تصورند که سرمایه گذاری در توسعه منابع - غیرمتعارف - گاز، جایی است که آنان با وجود کاهش قیمت ها، از مزیت رقابتی برخوردارند. شرکت نفتی شل انتظار دارد نیمی از تولید خود را در سال ۲۰۱۲ به گاز اختصاص دهد.

این در حالی است که ۱۰ سال پیش گاز تنها ۳۸ درصد کل تولید این شرکت را تشکیل می داد. همچنین از هشت پروژه بالادستی بزرگی که سال گذشته توسط شرکت اکسون موبیل به بهره برداری رسید، هفت پروژه مربوط به گاز بود. گاز طبیعی آینده جدیدی را پیش روی شرکت های نفت بین المللی قرار داده است; به ویژه آنکه پیشرفت های بزرگ در عرصه فن آوری، توسعه منابع گاز غیرمتعارف را ممکن ساخته و فرصت های جدیدی را برای سرمایه گذاری ایجاد کرده است. دسترسی به ذخایر عظیم هیدروکربنی دیگر شرکت های نفتی به طور سنتی برای ورود به آنها با موانع فراوان اغلب فایق نیامدنی روبه رو بوده اند، نیست.

بیش از نیمی از ذخایر گاز غیرمتعارف در آمریکای شمالی و منطقه آسیا - اقیانوسیه قرار دارند که ریسک سیاسی آنان نیز نسبتا اندک است. به علاوه در این مناطق پتانسیل افزایش تقاضا بالاست، طی چند سال اخیر شرکت های نفتی بین المللی به میزان زیادی در تولید LNG سرمایه گذاری کرده و در بسیاری موارد با شرکت های نفت دولتی کشورهایی که دارای ذخایر گاز هستند، شرکت های سرمایه گذاری مشترک تشکیل داده اند. در این سرمایه گذاری ها، شرکت های نفتی بین المللی عمدتا مهارت های فنی، مهارت های مدیریتی و سرمایه ارائه می کنند. مقیاس و سرعت سرمایه گذاری این شرکت ها قطر را در ده سال گذشته به بزرگترین مرکز LNG جهان تبدیل کرده است.

نوآوری های تکنولوژیک، اقتصادی بودن تولید گاز از سنگ های رسوبی و از بسته های زغال را به اثبات رسانده و افق های جدید را نمایان ساخته است.

توان افزایش تقاضای گاز طبیعی بسیار بالاست.سناریوی مرجع آژانس بین المللی انرژی می گوید که مصرف گاز در بیست سال آینده سی درصد افزایش خواهد یافت. مهمترین بازار گاز نیز بخش نیروگاه ها خواهند بود که در آن بهای گاز در بازار نقد با قیمت های زغال رقابت می کند.

بسیاری از قراردادهای عرضه گاز، درازمدت و وابسته به قیمت های نفت هستند که نیاز عرضه کنندگان گاز را به تضمین بازگشت سرمایه گذاری ها در بخش خط لوله یا LNG منعکس می سازد. اما میان قیمت گاز در بازار مبادلا ت کوتاه مدت با قیمت قراردادهای درازمدت گاز شکافی در حال ایجاد شدن است. در شرایطی که اوپک در زمان کاهش تقاضای ناشی از رکود توانسته است قیمت های نفت را افزایش دهد. قیمت گاز در بازار نقد کاهش یافته است.

دلیل این وضعیت افزایش تولید گاز از سنگ های رسوبی در آمریکا است که سبب شده است LNG بیشتری برای معاملا ت کوتاه مدت دربازار جهانی گاز در دسترس باشد. اکنون دیگر مهمترین وقوع بی ثباتی بهای نفت نیست، بلکه بی ثباتی در بازار گاز طبیعی است.

نیروگاه ها- و سیاست گذاران دولتی- در مورد گذار از زغال به گاز دچار تردید هستند و این به دلیل علا یم قیمتی متناقض میان بازارهای کوتاه مدت و درازمدت گاز است.

ارتباط قیمت های گاز با قیمت های نفت بر دورنماهای افزایش تقاضای گاز تاثیر منفی دارد. تنها گسستن این ارتباط است که توسعه بازار گاز را که شرکت های نفتی بین المللی روی آن حساب باز کرده اند، تضمین می کند.

نویسنده : مجید سلیمی بروجنی