پرواز برفراز آشیانه سیمرغ

کدام سینماگران بیشترین سیمرغ ها را گرفته اند

حالا دیگر بعد از ۳۰ دوره برگزاری جشنواره فیلم فجر، اواسط زمستان هر سال را شاید بشود تحویل سال سینمای ایران نامید؛ تحویل سالی که از حدود ۱۲ بهمن با ماراتنی نفسگیر شروع می‌شود و ۱۰ روز تمام، چشم اهالی سینما خیره می‌شود به سیمرغ‌هایی که به ردیف روی صحنه چیده شده‌اند.

هر ساله در آخرین روز جشنواره، با مکث‌ها و هیجان دادن‌های مجری اختتامیه، نفس همه در سینه حبس می‌شود و بعد سیمرغ‌ها یکی‌یکی پرواز می‌کنند و روی شانه اهالی سینما می‌نشینند.حالا حساب کنید، سینماگرانی که هر ساله یکی دو تا سیمرغ روی شانه‌هایشان نشسته است چه کلکسیونی از سیمرغ‌های بلورین برای خودشان ساخته‌اند...

شاید بد نباشد اگر بدانیم کدامیک از سینماگران در طول ۲۹ دوره گذشته شکارچی‌های سیمرغ بهتری بوده‌اند و این‌که کلکسیون سیمرغ‌های کدام بازیگر، تدوینگر، کارگردان و... بلورین‌تر است.

● برنده بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد

فرامرز قریبیان و پرویز پرستویی ۲ بازیگر مردی هستند که بیشترین تعداد سیمرغ نقش اول مرد یعنی ۳ سیمرغ را دریافت کرده‌اند. قریبیان که متولد ۱۳۲۰ است و پیشکسوت‌تر محسوب می‌شود در جشنواره ششم برای فیلم ترن به کارگردانی امیر قویدل و در جشنواره‌های یازدهم و هجدهم برای فیلم‌های بندر مه‌آلود و مرد بارانی ـ هر دو به کارگردانی خودش ـ موفق به دریافت سیمرغ شد. وی همسر مینا خیامی، فیلمنامه‌نویس و پدر محمدسام قریبیان بازیگر است.

پرویز پرستویی نیز در وضعیتی مشابه به سر می‌برد و در جشنواره شانزدهم و بیست و چهارم به‌واسطه ۲ فیلم حاتمی‌کیا یعنی آژانس شیشه‌ای و به نام پدر سیمرغ به دست گرفت. همچنین سهم دیگر او از سیمرغ برای بازی در فیلم بید مجنون مجید مجیدی بود. عزت‌الله انتظامی که ۲ سیمرغه محسوب می‌شود، این جوایز را برای فیلم گراند سینما به کارگردانی حسن هدایت در جشنواره هفتم و روز فرشته به کارگردانی بهروز افخمی در جشنواره دوازدهم دریافت کرده است. همچنین زنده‌یاد خسرو شکیبایی ۲ بار برای فیلم‌های «هامون» داریوش مهرجویی و «کیمیا»ی احمدرضا درویش در جشنواره‌های هشتم و سیزدهم سیمرغ فجر را شکار کرده است. مهدی هاشمی هم یک‌بار برای «دو فیلم با یک بلیت» به کارگردانی داریوش فرهنگ در جشنواره نهم و بار دیگر برای فیلم‌های آقا یوسف دکتر علی رفیعی و آلزایمر احمدرضا معتمدی در جشنواره بیست و نهمین تازه‌ترین سیمرغ جشنواره را از آن خود کرد. بهرام رادان که مدیریت بازرگانی خوانده و جوان‌ترین بازیگر برنده سیمرغ فجر است، این سیمرغ‌ها را در جشنواره بیست و دوم به خاطر باز در شمعی در باد پوران درخشنده و سنتوری داریوش مهرجویی در جشنواره بیست و پنجم دریافت کرده است. یکی از فیلم‌های بهرام رادان در جشنواره سی‌ام «پل‌چوبی» مهدی کرم‌پور است.

● برنده بیشترین سیمرغ بلورین تصویر‌برداری

محمد آلادپوش تنها کسی است که در همه این سال‌ها بیشترین سیمرغ بلورین فیلمبرداری را از آن خود کرده است. آلادپوش فعالیت سینمایی را با فیلمبرداری «گزارش یک قتل» به کارگردانی محمدعلی نجفی آغاز کرد که در همان سال لوح زرین (سیمرغ بلورین) جشنواره پنجم را برای فیلمبرداری این فیلم از آن خود کرد. وی تاکنون مدیر فیلمبرداری ۲۶ اثر سینمایی بوده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به آقا یوسف و سعادت آباد در سال ۸۹ اشاره کرد. آلادپوش که امسال با فیلمبرداری یه عاشقانه ساده به کارگردانی سامان مقدم به سی امین جشنواره فجر می‌آید،‌ تاکنون ۶ بار نامزد این جشنواره شده است و در این میان ۳ سیمرغ بلورین نیز دریافت کرده است. علاوه بر گزارش یک قتل،‌ فیلم‌های «سرزمین خورشید» در جشنواره پانزدهم و «ایستگاه متروک» در جشنواره بیستم،‌ ۲ اثر دیگری هستند که وی را سیمرغین کرده‌اند. او برای «ستاره می‌شود» در جشنواره بیست و چهارم،‌ «گاوخونی» در جشنواره بیست و دوم و «مومیایی ۳» در جشنواره هجدهم نامزد شد، اما رنگ سیمرغ را به خود ندید. پس از آلادپوش، تورج منصوری در جشنواره هشتم به خاطر «هامون» با بازی مرحوم خسرو شکیبایی و در جشنواره بیست و نهم به خاطر «جرم» ۲ سیمرغ دریافت کرد. همچنین حمید خضوعی‌ابیانه در دوره‌های بیست و سوم به خاطر «خیلی دور خیلی نزدیک» رضا میرکریمی و دوره بیست و پنجم برای فیلم «پابرهنه در بهشت» سیمرغ گرفت. محمد داوودی نیز با فیلم‌های «زمستان است» و «باران»، حسن پویا با فیلم مریم مقدس و فرش باد و بهرام بدخشانی به خاطر فیلم‌های هیوا و راه آبی ابریشم همگی ۲ سیمرغ دریافت کردند.

● برنده بیشترین سیمرغ بلورین تدوینگر فجر

حسین زندباف با رکورد دریافت ۴ سیمرغ از میان ۷۴ فیلمی است که تدوینش به عهده وی بود. وی این ۴ سیمرغ را به خاطر فیلم سینمایی مرگ سفید به کارگردانی خودش در جشنواره دوم، چشم شیطان به کارگردانی حسن هدایت در جشنواره دوازدهم، حمله به اچ ۳ به کارگردانی شهریار بحرانی در جشنواره سیزدهم و هیوا به کارگردانی مرحوم رسول ملاقلی‌پور در هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر دریافت کرده است. پس از زندباف، هایده صفی‌یاری با دریافت ۳ سیمرغ بلورین سرآمد تدوینگران است. وی در جشنواره شانزدهم به خاطر آژانس شیشه‌ای، در جشنواره هجدهم به خاطر روبان قرمز ـ هر دو به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا ـ و در جشنواره بیست و چهارم به خاطر چهارشنبه‌سوری اصغر فرهادی روی صحنه رفت و سیمرغ به دست گرفت. پس از وی روح‌الله امامی ۲ سیمرغ برای فیلم‌های بلوغ به کارگردانی مسعود جعفری‌جوزانی و کانی‌مانگا به کارگردانی مرحوم سیف‌الله داد در جشنواره‌های ششم و هجدهم دریافت کرد. محمدرضا مویینی نیز برای فیلم‌های عروس و پارتی در جشنواره‌های نهم فجر و نوزدهم فجر برنده سیمرغ بلورین شد.

● برنده بیشترین سیمرغ جلوه‌های ویژه

محسن روزبهانی و محمدرضا شرف‌الدین، ۲ طراح جلوه‌های ویژه میدانی و کامپیوتری هستند که هر کدام ۶ سیمرغ بلورین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر را دریافت کردند. محسن روزبهانی در دوره دوازدهم برای فیلم سجاده آتش (احمد مرادپور)‌ در دوره پانزدهم برای فیلم سرزمین خورشید (احمدرضا درویش)، در دوره بیست و دوم برای فیلم دوئل (احمدرضا درویش)، در دوره بیست وچهارم برای فیلم شهر آشوب (یدالله صمدی)، در دوره بیست و پنجم برای فیلم قاعده بازی (احمدرضا درویش) و در آخرین دوره جشنواره یعنی دوره بیست و نهم برای فیلم ۳۳روز به کارگردانی جمال شورجه سیمرغ شکار کرد. همچنین محمدرضا شرف‌الدین برای فیلم کانی‌مانگا (مرحوم سیف‌الله داد) در جشنواره ششم، انسان و اسلحه (مجتبی راعی) در جشنواره هفتم، هور در آتش (عزیزالله حمیدنژاد) در جشنواره دهم، کیمیا (احمدرضا درویش) در جشنواره سیزدهم، پرواز خاموش (عبدالحسین برزیده) در جشنواره هفدهم و قارچ سمی (مرحوم رسول ملاقلی‌پور) در جشنواره بیستم تاکنون موفق به دریافت سیمرغ شده است.

ایرج تقی‌پور برای فیلم‌های ناصرالدین شاه آکتور سینما در جشنواره دهم و سایه خیال در جشنواره نهم سیمرغ گرفت و محمدجواد شریفی‌داد برای «دایره سرخ» و در جشنواره هجدهم برای «متولد ماه مهر» احمدرضا درویش به جمع برندگان سیمرغ پیوست.

● برنده بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل مرد

در بخش دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد فقط سعید پورصمیمی تاکنون موفق شده است ۳ سیمرغ بلورین را از دوره‌های مختلف جشنواره فجر دریافت کند. به غیر از او هم، پرویز پورحسینی، محمود جعفری، اکبر عبدی، علی مصفا، حسین یاری، امین تارخ، رضا کیانیان، حمید فرخ‌نژاد، داریوش ارجمند، عزت‌الله انتظامی، خسرو شکیبایی، علیرضا خمسه و حامد بهداد از جمله بازیگرانی هستند که هر کدام فقط یک بار رنگ سیمرغ بهترین نقش مکمل مرد را به خود دیدند. پورصمیمی که متولد ۱۳۲۳ تهران است و بازیگری را با فیلم ناخدا خورشید در سال ۶۵ شروع کرده است، این سیمرغ‌ها را به خاطر فیلم تحفه‌ها به کارگردانی ابراهیم وحیدزاده در فجر ششم، ناخدا خورشید ناصر تقوایی در فجر پنجم و پرده آخر در دوره نهم جشنواره دریافت کرده است. او تاکنون ۲۶ فیلم در کارنامه بازیگری خود دارد و امسال با بوسیدن روی ماه همایون اسعدیان به جشنواره سی‌ام آمده است.

● برنده بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول زن

پروانه معصومی نخستین زنی است که سیمرغ بلورین را کسب کرد. نخستین «لوح زرین» او برای فیلم گل‌های داوودی به کارگردانی رسول صدرعاملی در جشنواره سوم و دومین به‌خاطر فیلم شکوه زندگی در جشنواره ششم بود. فاطمه معتمدآریا نیز از بازیگران زنی است که تاکنون ۲ بار موفق به دریافت سیمرغ شده است و این جوایز را برای فیلم‌های یک‌بار برای همیشه در جشنواره یازدهم و فیلم همسر در جشنواره دوازدهم کسب کرده است. هدیه تهرانی جوان‌ترین بازیگر رکورددار دریافت سیمرغ فجر است. وی که در اولین تجربه سینمایی خود یعنی سلطان، ۶۰۰ هزار تومان دستمزد گرفت، در سال‌های بعد برای قرمز فریدون جیرانی و چهارشنبه‌سوری اصغر فرهادی موفق به دریافت سیمرغ شد.

مریم اکبرلو