ایران, سرزمین«ترین »های گردشگری

از نظر جاذبه های گردشگری ایران یکی از رکوردداران جهان است

همیشه «ترین‌ها» جذابیت داشته است. همین ترین‌ها یکی از دلایل مهم سفر برای جهانگردان و گردشگران بوده است. این وی‍ژگی به اندازه‌ای جذابیت دارد که بسیاری در حال ساخت آنها هستند. به عنوان مثال برجی در گوشه‌ای از دنیا ساخته می‌شود که فقط بلندترین برج جهان باشد و نامش را در میان برج‌ها معروف کند تا مقصد جهانگردان باشد.‌ایران اما محل خیلی از ترین‌هاست و بسیاری آن را نمی‌دانند. در این فهرست بیش از ده عنوان از ترین‌ها در ایران وجود داشت، بنابراین برخی از آنها را خارج از مطلب اصلی آوردیم. خواندنشان خالی از لطف نیست.

منابع : ۱.‌دو هفته نامه امرداد شماره ۲۲ ۲.‌سرزمین و مردم ایران، مؤلف: عبدالحسین سعیدیان ۳.‌تاریخچه و شیوه‌های معماری در ایران، مولف: هوشنگ رسولی ۴.‌جغرافیای جهانگردی ایران، مؤلفان: افشین شهام و هیلدا دادفر ۵.‌govahiname.ir . ۷ ‌magiran.com . ۶ iranvij.ir

● عظیم‌ترین‌بنای‌ سنگی‌جهان

ساخت تخت جمشید یا آن‌طور که در کتیبه‌ها ثبت شده شهر مردمان پارسی، در ۵۵ کیلومتری شمال‌شرق شیراز و مقابل جلگه مرودشت در سال ۵۱۸ قبل از میلاد به دستور داریوش اول آغاز شد و جمعا حدود ۱۲۰ سال به طول انجامید. این مجموعه عظیم با مساحت ۱۳۵ هزار مترمربع، بزرگ‌ترین مجموعه باشکوه هخامنشی است که همه از سنگ ساخته‌شده. جالب است بدانید میان سنگ‌ها هیچ‌گونه ملاتی استفاده نشده و سنگ‌ها به یکدیگر چفت شده‌اند. البته در برخی موارد بست‌های آهنی معروف به دم چلچله‌ای مورد استفاده قرار گرفته است. مجموعه تخت جمشید شامل هفت کاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلکان‌ها،‌ ستون‌ها ‌و دو آرامگاه سنگی است.

● گرم‌ترین نقطه‌کره‌زمین

بیابان لوت در ۸۰ کیلومتری شمال شهداد، تپه‌ای مملو از گدازه‌های آتشفشانی با مساحتی معادل ۴۸۰ کیلومتر مربع که گندم بریان می‌خوانندش و گاه نیز ریگ سوخته، گرم‌ترین نقطه کره زمین است با دمایی معادل ۶۷ درجه سانتی‌گراد در سایه! در گندم بریان در فضایی با طول ۲۰۰ کیلومتر و عرض ۱۵۰ کیلومتر هیچ نوع زندگی جریان ندارد و شرایط به گونه‌ای است که علاوه بر گیاهان و حیوانات، حتی باکتری‌ها نیز توان زنده ماندن ندارند. در نتیجه اجساد تجزیه نشده و فقط بر اثر تابش خورشید خشک می‌شوند. تا پیش از کشف این منطقه توسط پروفسور کردوانی تصور می‌شد صحرای لیبی در شمال صحرای آفریقا با ۷/ ۵۷ درجه سانتی‌گراد گرم‌ترین نقطه کره زمین باشد؛ اما اکنون گندم بریان است. اگر قصد سفر به قطب گرمایی کره زمین را دارید، بین آبان تا فروردین بارسفر ببندید.

● بلندترین برج آجری جهان

برج یا گنبدقابوس سال ۳۷۵ خورشیدی به دستور قابوس بن وشمگیر از پادشاهان آل زیار در جرجان (گنبدکاووس فعلی) پایتخت این حکومت به دلیل آرامگاه وی ساخته شد. این بنا با آجرهای دنباله‌دار وملات و به شکل یک استوانه چندوجهی ساخته شده است که شامل پی و صفه بنا، سردابه، بدنه و گنبد مخروطی است. برج قابوس بر فراز تپه خاکی که حدود ۱۵ متر از سطح زمین بلندتر است، قرار دارد. ارتفاع برج ۵۵ متر است که با احتساب بلندی تپه، در مجموع ۷۰ متر ارتفاع از سطح زمین دارد.

● طولانی‌ترین غار‌نمکی‌جهان

غار نمکدان در جزیره قشم حدود ۶۵۸۰ متر طول دارد. تا پیش از کشف این غار، غار‌نمکی سدام در فلسطین با داشتن طولی معادل ۵۶۸۵ متر به عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان قلمداد می‌شد. جریان آب نمک در کف غار، از چشم‌اندازهای دلپذیر آن است. رطوبت جزیره و نفوذ آب در غار، سبب فروچکیدن آب نمک اشباع‌شده بر بدنه‌ قندیل‌ها می‌شود که شکل آنها را پیوسته دگرگون می‌کند. غار نمکدان دارای یک دریاچه‌ نمک به ژرفای یک متر در فاصله ۱۶۰ متری دهانه‌ ورودی است. از دل کوه نمکدان، یک جریان آب زیرزمینی همیشگی می‌جوشد که راه را به بیرون گشوده و پس از حل‌کردن نمک در راه خود، به شکل چشمه‌ نمک در دامنه‌ کوه نمایان می‌شود. این چشمه در گودال روبه‌روی خود، حوضچه‌ای طبیعی به رنگ سفید پدید می‌آورد.

● بزرگ‌ترین بافت‌خشتی‌جهان

یزد یکی از مهم‌ترین ‏شهرهای زنده و تاریخی کشور است که مجموعه‌ای کامل از بناهای دوره‌های مختلف زمانی شامل بازارهای قدیمی، مسجدها، باغ‌ها، عمارات، آتشکده‌ها و... را در خود جای داده است. این شهر علاوه بر آن که بزرگ‌ترین بافت خشتی جهان است، با ۷۴۳ هکتار عرصه و ۵ هزار هکتار حریم، دست‌‏نخورده‌ترین بافت تاریخی کشور محسوب می‌شود.

● بزرگ‌ترین جزیره غیرمستقل جهان

قشم، بزرگ‌ترین جزیره غیرمستقل دنیاست که در حساس‌ترین نقطه استراتژیک خلیج فارس و در دهانه تنگه هرمز واقع شده است. طول جزیره حدود ۱۲۰ کیلومتر و عرض جزیره در نقاط مختلف متفاوت است. بیشترین عرض جزیره، مابین لافت و شیب دراز است. عرض متوسط جزیره را می‌توان معادل ۱۴ کیلومتر در نظر گرفت. بخش وسیعی از کرانه‌های شمالی جزیره با جنگل دریایی حرا به وسعت ۱۵۰‌کیلومتر مربع پوشیده شده است. جزیره قشم با مساحت ۱۴۹۱ کیلومتر مربع از ۲۳ کشور دنیا وسیع‌تر است. به طور مثال قشم ۵ /۲ برابر سنگاپور و بحرین و سان مارینو، ۵ /۱ برابر هنگ‌کنگ، ۵‌برابر مالدیو و ۷۰ برابر ماکائوست.

● داغ‌ترین چشمه جهان

چشمه آبگرم قینرجه در جنوب مشگین شهر و در ارتفاع ۱۲۴۰ متری دامنه شمالی سبلان در مجاورت چهار چشمه معدنی دیگر قرار دارد. این چشمه با دمای ۸۶ درجه سانتی‌گراد، داغ‌ترین چشمه کلرایدی جهان است که دارای سه دهنه است.

باتوجه به خواص درمانی عناصر موجود در آن بخصوص‌گوگرد بالا، برای درمان لنفاتیسم، راشیتیسم و روماتیسم‌های مزمن سودمند است. دمای بالای این چشمه تسکین‌دهنده درد و ضد تورم است. در کنار چشمه آبشاری است که بر زیبایی و جاذبه گردشگری چشمه قینرجه افزوده است.

● کهنسال‌ترین درخت سرو جهان

یکی از پیرترین جانداران جهان، سرو ابرکوه با عمری حدود ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال است. گرداگرد تنه این درخت روی زمین، ۵ /۱۱ متر و بلندای آن ۲۵ تا ۲۸ متر برآورده شده است. در برخی اساطیر، کاشت این درخت زیبا به زرتشت نسبت داده شده است.

● باستانی‌ترین پل قابل استفاده جهان

این پل که در مرکز شهر دزفول قرار دارد، شرق و غرب این شهر را به هم پیوند داده و از دیرباز محل تردد میان شهرهای شوشتر، اندیمشک و دزفول بوده است. تاریخ پل دزفول به سال ۲۶۰ میلادی، زمانی که شاپور اول ساسانی با استفاده از ۷۰ هزار اسیر رومی اقدام به ساخت این پل مستحکم کرد، برمی‌گردد. این پل دارای ۱۴ دهنه است و آب رودخانه دز از آن گذر دارد. این پل در دوران عضدالدوله دیلمی، صفویه و پهلوی مرمت و بازسازی شد؛ اما پایه‌هایش همچنان بدون تغییر، یادگاری از عصر ساسانی است.

● قدیمی‌ترین‌بنای‌خشتی‌جهان

کهن‌دژ زیبای نارین قلعه در میبد که مردم محلی نارنج قلعه می‌نامندش، شاخص‌ترین اثر بازمانده از شهرسازی قدیم محسوب می‌شود. نارین قلعه دارای ارزش تاریخی، جغرافیایی، معماری و شهرسازی، سیاسی، نظامی، مذهبی و اسطوره‌ای است. این بنا بر فراز تپه‌ای ساخته‌شده تا بر تمام منطقه اشراف داشته باشد. به این دلیل از فاصله بسیار دور قابل رویت است. زمان ساخت نارین قلعه براساس اسطوره‌هایی به دوره حضرت سلیمان برمی‌گردد.

● ... و چند​ ترین دیگر

بلندترین بادگیر جهان در یزد: بادگیر ۸ سویه‌ باغ دولت‌آباد یزد، با ارتفاع ۳۳ متر بلندترین بادگیر جهان است.

کهن‌ترین گونه جانوری جهان: سه چشم (triops) گونه‌ای جانور آبزی است که به دلیل قدمت ۲۲۰ میلیون ساله از آن به عنوان فسیل زنده و قدیمی‌ترین گونه جانوری زمین نام برده می‌شود. این گونه نادر در آبگیرهای فصلی استان آذربایجان غربی زیست می‌کند.

بلندترین طاق طبیعی جهان: دهانه‌ غار اسپهبد خورشید (دژ افسانه‌ای) در کوه‌های کناره‌ شرقی راه سراسری سوادکوه و تنگه دوآب، با طول ۷۵ /۱۹ متر و عرض ۲۵ /۱۴ متر، بلندترین طاق طبیعی جهان محسوب می‌شود که ارتفاع آن معادل ۱۵ متر است. این طاق سال ۱۳۳۵ شمسی توسط غارشناسان کشف شد.

قدیمی‌ترین سد ‌جهان: سد کبار در ۲۵ کیلومتری جاده قدیم قم ـ کاشان از آثار دوره ساسانی محسوب می‌شود. این سد با گذشت بیش از هزار سال و وقوع زلزله‌های متعدد همچنان پابرجاست.

عجیب‌ترین قنات جهان: یکی از شاهکارهای علم مهندسی قدیم، قنات دو طبقه‌ مون اردستان است. در هر طبقه از این قنات ۸۰۰ ساله، آبی مستقل جریان دارد و آب هیچ یک به دیگری نفوذ نمی‌کند. این قنات ۲ کیلومتر طول دارد و مقدار آبدهی آن ۶۰ لیتر در ثانیه است.

بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان: بازار تبریز با مساحتی حدود یک میلیون متر مربع ، بزرگ‌ترین سازه آجری سقف‌دار و به هم پیوسته جهان است. تبریز به دلیل قرارگیری در مسیر جاده ابریشم همواره از اماکن مهم داد و ستد محسوب می‌شده است.

آیسا اسدی