اشتباهات مالی والدین

حواس پرتی, مسئولیت و فشارهای مادر بودن ممکن است ما را به عادت های بد مالی وادارد در اینجا پنج اشتباه مالی رایج و قابل پیشگیری را که ممکن است مرتکب شوید, همراه با توصیه هایی درباره راه های پیشگیری از آنها می آوریم

حواس ‌پرتی، مسئولیت و فشارهای مادر بودن ممکن است ما را به عادت‌های بد مالی وادارد. در اینجا پنج اشتباه مالی رایج و قابل پیشگیری را که ممکن است مرتکب شوید، همراه با توصیه‌هایی درباره راه‌های پیشگیری از آنها می‌آوریم. ‏

● خرج کردن

نخستین مشکل خرج زیاد است. «مری‌هانت»، نویسنده روزنامه و صاحب ۱۶ کتاب درباره امور مالی فردی می‌گوید: «مطالعات نشان داده است وقتی مردم به جای پول نقد از کارت استفاده می‌کنند، ۳۰ درصد بیشتر خرج می‌کنند». این در مورد کارت‌های بدهی هم مثل کارت‌های اعتباری صدق می‌کند ـ حتی اگر کارت‌های بدهی به حساب جاری شما متصل باشد و امکان خرج بیش از دارایی شما را ندهد، اما باز کارت است و وقتی از این پلاستیک‌ها به جای پول نقد استفاده می‌کنید، به درستی متوجه نیستید که چقدر از پول خود را خرج کرده‌اید.‏

به همین دلیل، کارت‌ها نه فقط بودجه شما را به یغما می‌برند، بلکه الگوی نادرستی هم برای فرزندان ما شکل می‌دهند. همان طور که‌هانت می‌گوید، «ما داریم نسلی پلاستیکی تربیت می‌کنیم. به مغازه می‌روی، کارت را بار می‌گذاری، کارت را به صندوق‌دار می‌دهی و بعد آن را پس می‌گیری. هرچیزی را که خریدی به دست می‌آوری و هنوز کارت خودت را هم داری!» در چشم کودکان، انگار چیزی را در ازای خریدهای خود مبادله نکرده‌اید. کودکان باید بفهمند که وقتی چیزی را می‌خرید، پولی را که خرج کرده‌اید به معنای واقعی از دست داده‌اید. ‏

● چه کنیم؟

هانت توصیه می‌کند هرچقدر هم که دشوار باشد، سعی کنید برای خریدهای روزانه از پول نقد استفاده کنید. در واقع، این دشواری مزیتی است که مانع خرج کردن شما می‌شود.‌هانت پیشنهاد می‌کند که کارت اعتباری خود را در خانه بگذارید و یا حداقل در پاکتی نگه دارید که روی آن با حروف بزرگ نوشته شده «استفاده نکنید». به زودی درمی‌یابید که کمتر خرج می‌کنید و کودکان شما هم می‌فهمند که چقدر پول خرج می‌کنید.‏

● دردسر تولد

هدایا، کارت تبریک‌ها و کاغذهای کادو خریدهای بی‌ضرری به نظر می‌رسند. اما اگر تعداد میهمانی‌هایی را که معمولاً در آنها شرکت می‌کنید در نظر بگیرید، همین مقوله‌های شادی‌بخش می‌توانند مبلغ هنگفتی شوند.

به علاوه، راحت‌تر آن است که به دل کالاها بروید و صرف نظر از توان مالی خود، هرکدام را که خیال‌بافانه‌تر است انتخاب کنید.‏

هانت معتقد است: «پدر و مادرها اغلب خود هدیه را پیغامی می‌دانند؛ انگار مبلغی که صرف هدیه می‌کنند، نشان دهنده چیزهایی مثل بهایی است که به نقش والدینی خود می‌دهند یا احساس‌شان نسبت به خانواده». در آخر می‌گوید «والدین پول زیادی خرجِ هدیه‌های تولد دوستان کودکانشان می‌کنند».‏

البته پولی که صرف هدیه تولد بچه‌های دیگر می‌کنیم اصلاً قابل مقایسه با پولی که بعضی از ما صرف تولد بچه‌های خودمان می‌کنیم نیست. در نظرسنجی مرکز کودکان در آمریکا، ۱۶ درصد والدین چیزی بیش از ۵۰۰ دلار را صرف نخستین جشن تولد کودکشان می‌کنند، و این مبلغ هر سال بیشتر هم می‌شود. ‏

خود را از بازی اسراف کنار بکشید. سعی کنید به این که دیگران چه فکری می‌کنند، بها ندهید.‏

● به هدیه‌های خانگی فکر کنید

هانت می‌گوید: «یک چیز خیلی خاص بسازید، چیزی که حتی نتوانید قیمتی رویش بگذارید». بی‌نهایت هدیه وجود دارد که شما و فرزندتان می‌توانید در خانه بسازید ـ وب سایت‌های کارهای دستی را ببینید که به شما ایده‌هایی درباره ساختن لوازم تحریر، شال یا کلاه دستباف، جواهرات، قاب عکس و صابون می‌دهند.‏

همچنین می‌توانید با استفاده از کارت‌های تبریک‌جلو خرج اضافی را بگیرید. به جای هزینه کردن بیش از چند هزار تومان برای خرید یک کارت تبریک از مغازه، به فرزندتان کمک کنید خودش طراحی یا نقاشی کند.‌هانت توصیه مفیدی دارد، می‌توانید کارت تبریک دست سازِ کودکتان را قبل از هدیه دادن آن به کودک دیگر با هزینه اندکی در کتابخانه یا مغازه فتوکپی کنید.‏

دست آخر، سعی کنید به جای کاغذ کادوهای مغازه‌ای به راه‌های خلاق جایگزین فکر کنید.‌

وقتی روز تولد فرزندتان رسید، می‌توانید به میهمانی تولدی بدون هدیه فکر کنید و اگر میهمان‌ها به پیشنهادتان گوش ندادند، از آنها بخواهید پول آن را به یک مرکز خیریه محلی اهدا کنند یا به کودکتان قولِ یک روز بازی یا گردش خارج از خانه را بدهند.‏

به علاوه، سعی کنید در دام مخارج چشم و هم چشمی جشن تولدها نیفتید. آیا کودک شما واقعا به دلقک نیاز دارد... یا یکی از بستگان هم می‌تواند لباس مسخره بپوشد و با بادکنک آبی همه را سرگرم کند؟ فعالیت‌های مفرح و کم هزینه‌ای وجود دارند که کودک شما و میهمان‌ها را همان‌قدر سرگرم می‌کند که جشن‌های پرهزینه.‏

● زندگی برای امروز... و فقط امروز

اغلب به ما والدین گفته می‌شود که در حال زندگی کنیم تا از سال‌های خردسالی کودکانمان بیشترین لذت را ببریم. اما وقتی پای پول در میان باشد، شاید کمی «کمتر» در حال زندگی کردن منطقی‌تر باشد.‏

«مت پولمن»، مشاور مالی که مراجعان او را بیشتر خانواده‌ها تشکیل می‌دهند، می‌گوید: میل والدین به نادیده گرفتن پس‌انداز شایع شده است و این همه اقشار با درآمدهای مختلف را در بر می‌گیرد.‏

پولمن می‌گوید: «والدین فکر می‌کنند ما جوانیم، فرزندانمان جوانند و ما نیازهای حیاتی کوتاه مدتی داریم. می‌توانیم بعدها به پس‌انداز فکر کنیم. اما واقعیت این است که مهمترین زمان برای جمع‌کردن و پس‌انداز سرمایه‌اکنون است. اگر در مضیقه قرار گرفتید، به راحتی می‌توانید سراغ پس‌اندازتان بروید. این خیلی بهتر از آن است که پول با بهره‌قرض کنید».‏

پولمن معتقد است بسیاری از مادران و پدران پس‌انداز بلندمدت مثل پس انداز بازنشستگی و سرمایه‌گذاری دانشگاهی را نادیده می‌گیرند. این که صبر کنیم تا «بعد» سرمایه‌ جمع کنیم، فکر نادرستی است، چون باید در نخستین زمان ممکن شروع به جمع کردن آن مقدار سرمایه‌بکنید. پس‌انداز امروز می‌تواند فردا شما را در مخارج بزرگ یاری دهد.‏

● عادت خود را عوض کنید

پس‌انداز کردن را عادت خود کنید. پولمن به خانواده‌ها توصیه می‌کند که بخشی از درآمد خود را هر ماه به صورت اتوماتیک در حساب پس‌انداز - کوتاه مدت و بلندمدت ـ ذخیره کنند. حتی اگر الان قادر به پس انداز مبلغ ناچیزی هستید، این کار را بکنید.‏

این کار به شما کمک می‌کند تا درباره مخارج خود بافکر و دقیق باشید. پولمن پیشنهاد می‌کند: «سعی کنید تشخیص دهید که نیاز شما واقعی است یا فقط تصور می‌کنید که واقعی است. اگر مورد دوم باشد، سعی کنید آن مبلغ را به جای آن به پس انداز اختصاص دهید». آیا فرزند شما واقعا به دوختِ آن لباس یا آن اسباب بازی احتیاج دارد؟ آیا واقعا لازم است که چیدمان هنری میز او تغییر کند (یا اصلاً به تغییر چیدمان نیاز است)؟ پولمن هشدار می‌دهد که اجازه ندهید ارزش شما به عنوان پدر یا مادر وابسته به مقدار هزینه شما بشود. به عبارت دیگر، نقش والدینی خودتان را بر اساس این که چقدر هزینه نگهداری کودکتان می‌کنید، نسنجید.

● نومیدی حاصل از سرجمع بدهی

فکر خوبی به نظر می‌رسد: همه بدهی‌های خود را روی هم جمع کنید و هر ماه فقط یک بار بپردازید. بالاخره چه کسی وقتش را دارد با این‌همه بستانکار سر و کله بزند وقتی باید از بچه‌های کوچک هم نگهداری کرد؟

متأسفانه سرجمع بدهی‌ها ـ اگر درست استفاده نشود یا درست فهمیده نشود ـ ممکن است مشکلات مالی را وخیم‌تر کند. برخی برنامه‌ها هزینه‌های پنهان و جریمه دیرکرد درصدی دارند.

حتی اگر از برنامه سرجمع بدهی درستی استفاده کنید، ممکن است تلقی خودتان از این برنامه به ضرر شما تمام شود. بزرگترین خطر سرجمع بدهی آن است که به شما تصور غلطی از پاک بودن حسابتان می‌دهد. با چنین طرز فکری، ممکن است در دام پرخطرِ بدهی‌های بیشتر و بیشتر بیفتید.‏

پولمن می‌گوید: «مردم سرجمع بدهی را نوشدارویی فرض می‌کنند، مخصوصا وقتی خانواده‌ای جوان دارند. اما در واقع همچنان از قلاب بدهکاری آویزانند».‏

اگر وام روی دارایی‌های خالص انتخابِ شما نیست، سعی کنید از طریق بانک محلی وامِ سرجمع بدهی دریافت کنید. به این طریق، نیازی نیست که نگران جریمه‌ها و کارمزدهای پنهان باشید. پولمن می‌گوید: «برنامه‌های آنلاین سرجمع بدهی را باید با احتیاط بررسی کرد. بعضی از اینها به شکار افراد مستاصل با فیش‌های پرداختی به‌‌شمار می‌روند».‏

از همه مهمتر آن که بدون انضباط اساسی سراغ این برنامه‌ها نروید. آخرین چیزی که باید انجام دهید، این است: در حالی که بدهی‌های قدیمی را می‌پردازید درگیر بدهی‌های تازه شوید. پولمن می‌گوید: «وقتی در حال سرجمع بدهی هستید، چند بدهی تازه آن‌قدرها به چشم نمی‌آید. اما این رویه می‌تواند به راستی شتاب پیدا کند. خودتان را به آسانی زیر تلی از بدهی‌ها دفن خواهید کرد».‏

● نخواهید، نمی‌گیرید

«لیندا بابکوک»، استاد اقتصاد دانشگاه کارنژی ملون و نویسنده کتاب «زن‌ها نمی‌خواهند»، می‌گوید: مادرهای شاغل درآمدی را که لایق آن هستند دریافت نمی‌کنند ـ چون تقاضایش را نمی‌کنند. وی دریافته است، در حالی که مردها مدام درباره حقوق بالاتر و ارتقا مذاکره می‌کنند، زن‌ها هرچه را به آنها بدهند می‌پذیرند. این در دراز مدت به بی‌پولی قابل توجهی می‌انجامد.‏

بابکوک معتقد است، مادرها بیشتر از این نظر آسیب پذیرند، مخصوصا وقتی که بعد از مدتی مرخصی به خاطر بزرگ کردن بچه‌هایشان به سر کار برمی‌گردند. او می‌گوید «مادرهایی که سر کار برمی‌گردند، اغلب خودشان و مهارت‌هایشان را دست کم می‌گیرند». بنابراین وقتی شغلی به آنها پیشنهاد داده می‌شود، مذاکره درباره دستمزد به فکرشان خطور نمی‌کند.‏

بابکوک می‌گوید: «این در مورد مادرانی که نیمه وقت کار می‌کنند هم صحت دارد. این مادران از این که شغلی انعطاف پذیر با ساعات مناسب خود پیدا می‌کنند، آن‌قدر خوشحال می‌شوند که دیگر با درخواست درباره مبلغ بیشتر خطر نمی‌کنند.‏

●‏ ‏خود را دست کم نگیرید

درک کنید که مهارت‌های شما ارزشمندند. بابکوک می‌گوید: «آنچه بیشتر مادران نمی‌دانند، آن است که حتی اگر مدتی از کار دور بوده‌اند، به واسطه بزرگ کردن بچه‌ها مهارت‌های خود را پرورش داده‌اند - مهارت‌هایی از مدیریت زمان گرفته تا دیپلماسی. مادرها مهارت‌هایی بیش از آن که تصورش را بکنند، با خود به سر کار می‌آورند».‏

‏«موقعیت‌ها و دستمزدهای مختلف را بررسی کنید تا تصویری واقعی از آنچه استحقاقش را دارید، به دست آورید. در گوگل سایت‌های متقاضی مهارت خود را پیدا کنید - شاید اطلاعاتی درباره مقدار دستمزد داشته باشند. وقتی به جلسه مذاکره می‌روید، تصویر درستی از آنچه می‌خواهید (از حقوق گرفته تا مزایا) داشته باشید، این مذاکره مؤثر را راحت‌تر می‌کند.‏

به یاد داشته باشید که نخستین حقوقی که به شما می‌دهند، احتمالاً کمترین خواهد بود، چون رئیس شما انتظار دارد در حین کار در این باره مذاکره کنید. بابکوک توضیح می‌دهد: «کارفرمایان هرگز بالاترین مبلغی را که می‌توانند پرداخت کنند، پیشنهاد نمی‌دهند»

‏ ‏گروه سبک زندگی سیمرغ