زینت عابدان در کلام شاعران

به گواهی تاریخ خلفای بنی امیه و بنی عباس منتهای کوشش خود را به کار بردند تا شعله های عشق مقدس به خاندان آل رسول را در دلهای عاشقان خاموش کنند و با ایجاد فضای رعب و وحشت, مانع گسترش معارف و ذکر مناقب و فضایل و مراثی اهل بیت علیهم السلام در حوزه شعر و ادب و هنر شوند اما به رغم تمامی این تمهیدات و تهدیدات نه تنها نور اهل بیت ع به خاموشی نگراییده بلکه گذشت شهور و صرف دهور هر روز چهره مظلومیت آنها را ازهر و تابناک تر نموده است

به گواهی تاریخ خلفای بنی امیه و بنی عباس منتهای کوشش خود را به کار بردند تا شعله های عشق مقدس به خاندان آل رسول را در دلهای عاشقان خاموش کنند و با ایجاد فضای رعب و وحشت، مانع گسترش معارف و ذکر مناقب و فضایل و مراثی اهل بیت (علیهم السلام) در حوزه شعر و ادب و هنر شوند اما به رغم تمامی این تمهیدات و تهدیدات نه تنها نور اهل بیت(ع) به خاموشی نگراییده بلکه گذشت شهور و صرف دهور هر روز چهره مظلومیت آنها را ازهر و تابناک تر نموده است.

از ستارگان منور و درخشان در آسمان متلامی آل ا...، زینت عابدان و مولای ساجدان، علی بن الحسین(ع) است که نقش والایی در تداوم سلسله ولایت و امامت پس از حادثه جانسوز عاشورا و شهادت مظلومانه حسین بن علی(ع) و یاران با وفای او در کارزار کربلا داشت و بی شک اگر امام سجاد(ع)، در حادثه کربلا به دست گروه دون صفت به فیض عظیم شهادت می رسید؛ سلسله ی امامت از هم می گسست.

از ویژگی های ممتاز ادب فارسی عشق شاعران شیعی به ائمه هدی (علیهم السلام) است و بدون شک هیچ یک از امامان معصوم را نمی توان یاد کرد که شاعران و نویسندگان فارسی زبان در مدح و منقبت آنها شعری نسروده باشند.

در این مقال به چند نمونه از ارادت شاعران فارسی زبان به ساحت مقدس امام سجاد که در بردباری و تقوا و عبادت و... ضرب المثل بوده و از لحاظ نسب و اصل خانوادگی مادری به ایرانیان برمی گردد اشاره می شود. «محمدبن حسام خوسفی» شاعر فارسی زبان در قصیده ای با عنوان «در مناقب مولی زین العابدین» در تمجید چهارمین خورشید این گونه می سراید:

علی مرتضوی منزلت که در ره دین

چراغ گلشن تقوا و شمع عرفان است

امام مصطفی رتبت، آن که از ره قدر

مکان رفعت او ماورای امکان است

قسم به تربت او که به روی خورشید است

که مقتدای زوایای چار امکان است

دویم علی و چهارم زین عباد

که خاک مرقد او به زآب حیوان است

به عفو و عصمت و عفت به نقل و علم و عمل

به هر کمال که گویی هزار چندان است

«عبدالرحمن جامی» شاعر عارف و صوفی صاف سوخته دل قرن نهم در قالب ابیاتی طولانی و در ترجمه اشعار «فرزدق« در مدح و منقبت امام سجاد(ع) سروده است که خلاصه آن چنین است: سالی هشام به حج رفت و گروهی از بزرگان شام همراه او بودند. روزی در طواف، به خاطر شلوغی مردم نتوانست دست خود را به حجرالاسود بمالد؛ در این هنگام امام سجاد(ع) به طواف آمد، مردم همگی کنار رفتند و او به آرامی دست خود را به حجرالاسود مالید، حرمت مردم، هشام را وحشت زده کرد و وقتی که مردم از هشام پرسیدند ایشان کیست؟ گفت: نمی دانم. فرزدق شاعر که در میان جمع بود گفت: من او را می شناسم و در همان حال بیت هایی در مناقب و فضایل امام سجاد(ع) سرود:

پور عبدالملک به نام هشام

در حرم بود با اهالی شام

می زد اندر طواف کعبه قدم

لیک ازدحام اهل حرم

استلام حجر ندادش دست

بهر نظاره گوشه ای بنشست

ناگهان نخبه نبی و ولی

زین عابدین حسین علی

هر طرف می گذشت بهر طواف

درصف خلق می فتاد شکاف

شامی کرد از هشام سؤال

کیست با این چنین جمال و کمال

گفت: نشناسمش ندانم کیست

مدنی یایمانی یامکی است

بو فراس آن سخنور نادر

بود در جمع شامیان حاضر

«ملاعبدالرزاق فیاض لاهیجی» متوفای ۱۰۷۲ و متکلم وادیب و شاعر ایرانی و شاگرد ملاصدر و ملامحسن فیض کاشانی است که در قصیده ای این سان به ستایش امام سجاد(ع) پرداخته است:

آن پادشاه عرصه دین کز علوقدر

خورشید را بر اوج جلالش گذار نیست

شهزاده زمین و زمان زین العابدین

شاهی که در زمان چو او شهریار نیست

چون ماه علمش از افق سینه سرزند

اقلیم جهل را غم شب های تارنیست

«صغیر اصفهانی» شاعر ایرانی و دلباخته اهل بیت نیز در مدح امام چهارم سروده است:

خلقت او به خلق علت ایجاد

فخر دو عالم به زهد و خواجه زهاد

جان که روح و قوام هستی اجساد

یعنی چهارم امام سید سجاد

امید آن که زیارت غریبش در بقیع که نماد مظلومیت همیشگی اهل بیت ( علیهم السلام) است، نصیب گردد.

علی خوشه چرخ آرانی