ببخشید, معذرت می خوام

چرا بعضی ها زیاد عذرخواهی می کنند

حتما آدم‌هایی را دیده‌اید که وقتی دیگران در خیابان به آنها تنه می‌زنند، آنها هستند که عذرخواهی می‌کنند یا وقتی می‌خواهند سوالی بپرسند جمله خود را با «ببخشید» شروع می‌کنند...

شما هم جزو این گروه از افرادید؟ هیچ‌ از خود پرسیده‌اید چرا این افراد بدون دلیل همیشه و برای هیچ در حال عذرخواهی هستند؟

یکی از آشنایانم مرد بسیار موفقی است. ۲ فرزند بزرگ دارد و از زندگی با همسرش راضی است. تحصیلات عالیه دارد و از شغل و درآمدش گله‌ای ندارد. با این وجود همیشه در حال عذرخواهی است. وقتی فراموش می‌کند آنچه همسرش خواسته تهیه کند یا دیر به قرار کاری خود می‌رسد، عذرخواهی می‌کند...

بسیاری از افراد گمان می‌کنند عذرخواهی نشانه ادب فرد است اما این همیشه درست نیست و در بعضی موارد نوعی ضعف نارسیسیستیک (خودشیفتگی) در آن نهان است. از نظر روان‌شناسان، برخی افرادی که همیشه در حال عذرخواهی هستند، اسیر خود ستمگرشان هستند که هرگز از آنها راضی نیست. این افراد در هر شرایطی خود را متهم می‌کنند و همین مساله باعث اضطراب آنها می‌شود.

یکی دیگر از دوستانم خانمی است که نه آدم مضطربی است نه درون‌گرا و نه خشن! سال گذشته متوجه شد که همسرش از ۵ سال پیش تاکنون زن دومی اختیار کرده است. این موضوع او را خرد کرد. از آن زمان همیشه در شک و دودلی نسبت به تمام مسایل زندگی می‌کند و همیشه در حال عذرخواهی است. او همیشه خود را متهم احساس می‌کند و تمام تقصیرها را به گردن می‌گیرد. گمان می‌کند حتما همسر خوبی نبوده که مردش به سمت دیگری گرایش یافته است. احساس حقارت، این افراد را به سمت عذرخواهی از دیگران پیش می‌برد تا با این کار به دیگران بقبولانند که مسوول هیچ‌چیز نیستند...

ریشه این خودتخریبی در کودکی هر انسانی نهفته است. وقتی والدین به تلاش‌های یک کودک بهای کافی نمی‌دهند و همیشه از او انتظار بهترشدن دارند یا به دلایل پیش‌پاافتاده او را تنبیه می‌کنند، باعث می‌شود کودک خود را آن‌طور که هست نبیند و دوست نداشته باشد و همیشه به دنبال بهترشدن برای جذب محبت آنها باشد. روش تربیتی‌ای که در آن بیش از حد به کودک بها داده می‌شود نیز همین نتیجه را دربرخواهد داشت. والدینی که مرتبا در حال ارزش گذاشتن به فرزندشان و تکرار مسایلی نظیر این هستند که تو مهربان، باهوش و زیبایی... به نفع فرزندشان قدم برنمی‌دارند، بلکه او را برای شکست‌خوردن آماده می‌کنند. این کودکان به محض آنکه در آینده در موقعیتی خطرناک و جدی قرار می‌گیرند، یا افسرده و گوشه‌گیر می‌شوند یا با عذرخواهی کردن از دیگران عقب‌نشینی می‌کنند.

● خجالت یا خشونت؟

همیشه تربیت در بروز این رفتار موثر نیست. بیشتر مردم فکر می‌کنند فردی که اول عذرخواهی می‌کند شخصی مهربان و صمیمی است اما درحقیقت برخی از این افراد اشخاص خجالتی‌ای هستند که با عذرخواهی دست پیش می‌گیرند تا با دیگری وارد بحث نشوند. اشخاصی که خلق‌و‌خوی تهاجمی دارند و نمی‌توانند عکس‌العمل خود را پیش‌بینی کنند نیز معمولا در برخوردهای ساده اول عذرخواهی می‌کنند چون می‌ترسند کنترل خود را از دست داده و با طرف مقابل درگیر شوند.

● تعادل حرف اول را می‌زند

برخلاف برخی افراد که در هر شرایطی برای عذرخواهی پیش‌قدم می‌شوند، برخی افراد هرگز حتی وقتی مقصر هستند عذرخواهی نمی‌کنند. آنها در دنیای درونی خود زندگی می‌کنند؛ دنیایی که دیگران در آن حضور ندارند یا اگر حضور دارند دست پایین هستند. عذرخواهی در شرایطی که ما باعث سلب آزادی دیگری یا صدمه دیدن او باشیم، ضروری است و یکی از عوامل برقراری روابط اجتماعی محسوب می‌شود! البته قبل از عذرخواهی بهتر است، مطمئن شوید که باعث آزار دیگری شده‌اید یا خیر؟ حتی اگر شک دارید، می‌توانید از طرف مقابل بپرسید! اما اگر همیشه بی‌دلیل شما اول عذرخواهی می‌کنید حتما به روان‌شناس یا روان‌پزشک مراجعه کنید!

منبع: Question de femme

ترجمه: سمیه مقصودعلی