پرورش فرزندان

پیشوایان دینی توصیه نموده اند که به حسب استعداد هر فردی برایش تکلیفی در نظر گرفته شود, کسانی که در سطح پائین تری قرار دارند, مبادا تکالیف دشوار و خارج از توانایی آنان در اختیارشان گذاشته شود

پیشوایان دینی توصیه نموده‌اند که به حسب استعداد هر فردی برایش تکلیفی در نظر گرفته شود، کسانی که در سطح پائین تری قرار دارند، مبادا تکالیف دشوار و خارج از توانایی آنان در اختیارشان گذاشته شود. رغبت یک نوع احساس است؛ وقتی می‌گوییم شخصی به کاری رغبت دارد یعنی از آن کار لذت می‌برد و از اشتغال بدان و صحبت کردن راجع به آن خوشحال می‌شود و می‌کوشد آن کار به بهترین وجهی به پایان برساند. نوعا رغبت و استعدد با یکدیگر وجود دارند، ولی در مواردی رغبت وجود دارد ولی استعداد برای رسیدن به آن رغبت وجود ندارد.

● تفاوت‌های فردی

همه افراد از نظر ظاهر با یکدیگر اختلاف دارند، دو نفر را نمی‌توان پیدا کرد که در جنبه‌های روحی و ظاهری همانند یکدیگر باشند، حتی دو کودکی که دوقلوی واقعی هستند باز بر اساس تاثیرات محیطی از یکدیگر مشخص می‌گردند.اختلاف عمیق تری که بین افراد وجود دارد و حتما پدران و مادران باید بدان توجه داشته باشند، اختلاف در استعدادها و رغبت‌های کودکان است، هرکسی بر اساس استعداد ذاتی و تمایلات فطری به چیزی و کاری علاقه‌مند است، اولیا نمی‌توانند این علایق را نادیده بگیرند.

● علل تفاوت فردی

در اینجا این سوال پیش می‌آید که چرا انسان‌ها از نظر شکل و جنبه‌های اخلاقی و خصوصیات رغبت‌ها با یکدیگر اختلاف دارند؟ در پاسخ باید گفت هر کودکی در شرایط خاصی متولد شده که از زمینه‌های ارثی و محیطی معینی برخوردار می‌گردد، بنابراین نمی‌تواند همانند دیگران باشد. روی این اصل گاه میان دو برادر و دو خواهر استعداد وجود دارد و رغبت‌های آنان با یکدیگر متفاوت است.

● اسلام و تفاوت‌های فردی

تفاوت‌های فردی از نظر منطق اسلام اصل مسلمی قلمداد شده است. در اصول کافی درباره درجات ایمان از پیشوایان دینی روایاتی وارد شده که مضامین آن حاکی است که افراد از نظر استعداد عقلی و روحی در یک سطح نمی‌باشند. لذا پیشوایان دینی توصیه نموده‌اند که به حسب استعداد هر فردی برایش تکلیفی در نظر گرفته شود، کسانی که در سطح پایین‌تری قرار دارند، مبادا تکالیف دشوار و خارج از توانایی آنان در اختیارشان گذاشته شود.از رسول اکرم(ص) روایت شده است که فرمودند: ما گروه پیشوایان الهی همیشه مطابق استعداد عقلی هر فردی با او سخن می‌گوییم.

● رغبت کودک

پدران و مادران می‌توانند رفتار کودک را در محیط خانه مورد مشاهده دقیق قرار داده به رغبت‌های او پی ببرند. کودکان به هر چه علاقه داشته باشند خود را در محیط خانه به همان مشغول می‌کنند. بر اثر مشاهده‌های مختلف می‌توان پی برد که کودک به درس و مطالعه علاقه دارد، آیا به کارهای فنی بیشتر توجه دارد یا نه و به‌طور خلاصه با مراقبت و مشاهده به تدریج ممکن است به ذوق و رغبت کودکان پی برد، البته باید وسایل مطالعه و فن در حدود درک و فهم کودک در اختیارش گذاشت و ضمنا باید توجه داشت که با شتابزدگی نمی‌توان استعداد و رغبت کودکان را مشخص کرد و نظر قطعی داد.در مواردی هم می‌توان به وسیله پرسش‌ها به ذوق و رغبت‌های آنان پی برد. برای اینکه بهتر بتوان در این کار توفیق یافت باید از هر دو وسیله استفاده کرد یعنی هم رفتار کودک را مورد مشاهده و مطالعه قرار داد و هم از او سوالاتی کرده و پاسخ‌های وی را تجزیه و تحلیل نماییم.

● پرورش رغبت‌ها

برخی از پدران و مادران می‌توانند رفتار کودک را در محیط خانه مورد مشاهده دقیق قرار داده و تا حدودی به رغبت‌های فرزندان خود پی برده در پرورش آن تلاش نمایند.ممکن است عده‌ای بگویند که پرورش رغبت‌های کودکان محتاج به تجهیزات بسیار مفصلی است که بیشتر خانواده‌ها از فراهم آوردن آنها ناتوان می‌باشند. ولی باید توجه داشت که پرورش رغبت‌‌های کودکان در درجه اول وابسته به رفتار پدران و مادران با کودکان است یعنی اگر کودکی به کاری رغبت داشت وقتی ببیند که محصول کارش مورد تحسین و تقدیر پدر و مادر قرار گرفت بدون تردید رغبت و ذوق آن کودک پرورش خواهد یافت و اگر با بی‌توجهی و بی‌میلی آنان روبه‌رو شود ذوق و رغبتش سرکوب شده از کار دلسرد خواهد شد.تشویق و تایید پدران و مادران و فراهم ساختن وسایل در حدود ممکن نقش موثری را در پرورش رغبت‌های کودکان دارد و همین تعریف و تحسین‌ها ممکن است استعداد و ذوق کودکان را به طور عالی پرورش دهد. بنابراین باید با تشویق و تحسین رغبت‌های ذاتی فرزندان را پرورش داد.