نوری بر تاریکخانه ایدز

خیلی وقت ها خیلی از مسایل بد و ناگوار را از خودمان دور تصور می کنیم و به زبان ساده تر فکر می کنیم که این اتفاقات فقط برای دیگران می افتد و به سراغ ما نمی آید

خیلی وقت‌ها خیلی از مسایل بد و ناگوار را از خودمان دور تصور می‌کنیم و به زبان ساده‌تر فکر می‌کنیم که این اتفاقات فقط برای دیگران می‌افتد و به سراغ ما نمی‌آید. از تصادفات رانندگی که همه ساله جان نزدیک به ۲۰ هزار نفر را در ایران می‌گیرد تا بیماری‌های سخت مثل سرطان. البته این را در حرف‌های خودمان می‌گوییم که عمر دست خداست و این را همه ما می‌دانیم که هیچ انسانی از هیچ رخدادی مصون نیست؛ اما نمی‌دانم چه باوری موجب می‌شود خیلی از خطراتی را که در نزدیکی مان وجود دارد نادیده بگیریم؛ مثل همان خطر تصادفات رانندگی یا بیماری‌های سختی مثل سرطان که البته اولی قابل پیشگیری است و دومی تا حدی قابل درمان. اما وقتی سخن به بیماری ایدز می‌رسد، وضع بدتر هم می‌شود چراکه دیگر آن را خیلی بیشتر از موارد دیگر از خودمان دور می‌دانیم.

گویی ایدز یک بیماری برای مردمان کشورهای دیگر – بخوانید برای مردمان بی‌بند و بار - است و هیچ وقت نمی‌تواند به سراغ ما بیاید؛ که البته این هم ناشی از تصورات غلط و اطلاعات ناقص بسیاری از ما در مورد ایدز است. مثلا اینکه ایدز فقط از راه رابطه جنسی منتقل می‌شود یا اینکه چون درصد مبتلایان به ایدز بسیار کم است، احتمال انتقال ایدز به ما بسیار محدود است. دلیلش هم اطلاعات محدودی است که در مورد ایدز در جامعه وجود دارد. مثلا کمتر کسی می‌داند که ایدز به معنای بوجود آمدن‌ ضعف‌ عمده‌ در دستگاه‌ ایمنی‌ بدن‌ است که باعث‌ کاهش‌ توانایی‌ بدن‌ در مقابله‌ با عفونت‌ها و کاهش توانایی‌ سرکوب‌ سلول‌های‌ غیرطبیعی‌ مثل‌ سلول‌های‌ سرطانی‌ می‌شود. ویروس‌ ایدز سلول‌های‌ ایمنی‌ موجود در خون‌ و سلول‌های‌ ایمنی‌ موجود در بافت‌ها مانند مغز استخوان‌، طحال‌، کبد و گره‌های‌ لنفاوی‌ را درگیر می‌کند و از وظایف اصلی خود باز می‌دارد.

اگرچه در مورد راه‌های انتقال ویروس ایدز اطلاعاتی – هر چند ناقص – در بین مردم وجود دارد، اما در مورد علائم ایدز، کمتر کسی اطلاعاتی دارد که شاید این هم برمی‌گردد به اینکه خیلی از ما بیماری‌هایی مثل ایدز را از خودمان دور می‌دانیم. ابتلا به بیماری ایدز در اغلب موارد با عوارض ساده‌ای مانند اسهال، خارش پوست و افزایش خفیف حرارت بدن شروع می‌شود که پس از چند هفته خودبه خود برطرف می‌شود و شخص خیال می‌کند که به سرماخوردگی دچار بوده است. پس از سپری شدن این مرحله دورانی فرا می‌رسد که حال شخص بیمار خوب می‌شود اما در خون او پادتن ضد ایدز را می‌توان تشخیص داد و از خون وی ویروس ایدز را به دست آورد. پس از مدتی تورم غدد لنفاوی که گاه ماه‌ها یا سال‌ها بعد از ابتلای اولیه پدیدار می‌شود بیمار را وارد مرحله تازه ای می‌کند. بیماران اکثرا به شدت لاغر می‌شوند چون دیواره روده آنها مواد غذایی را به طور کامل جذب نمی‌کند. عرق کردن در شب و احساس خستگی سایر علایم این بیماری است.

مرحله بعدی که در آن تصویر نهایی بیماری ایدز به نمایش گذاشته می‌شود حاصل درهم شکسته شدن کامل سیستم دفاعی بدن است که در این حالت انواع بیماری‌های باکتریایی‌، ویروسی و انگلی قادر هستند فرد مبتلا را از پای درآورند. واقعا چند نفر از ما با علایم بیماری ایدز آشنایی داشتیم؟ چه تعداد از ما راههای انتقال ایدز را به درستی می‌شناسیم و روش‌های پیشگیری را می‌دانیم؟ واقعیت آن است که بسیاری از ما در این مورد اطلاعات درست و کاملی نداریم و تنها جسته و گریخته حرفهایی از این سو و آن سو شنیده‌ایم که اغلب هم کامل و جامع نیست. به همین دلیل اطلاع‌رسانی صحیح به عموم افراد جامعه به روش‌های طبقه‌بندی شده برای گروه‌های مختلف سنی ضرورتی انکارناپذیر است که نباید آن را نادیده گرفت.

تا وقتی که اطلاعات کاملی درباره راه‌های ابتلا به بیماری ایدز و روش‌های پیشگیری از این بیماری، علایم اولیه مبتلایان و چگونگی کنترل ایدز به منظور عدم پیشرفت آن در جامعه به عموم مردم ارائه نشود، نمی‌توان انتظار داشت که مردم با این بیماری آشنا شوند؛ در چنین شرایطی چندان غیرطبیعی نیست که خیلی از ما بیماری ایدز را از خودمان دور می‌دانیم و فکر می‌کنیم بیماری ایدز هیچ وقت به سراغمان نمی‌آید. در حالی که خطر ابتلا به ایدز وقتی بیشتر می‌شود که اطلاعاتمان در مورد آن ناقص باشد. حالا شاید بیشتر این موضوع را درک کنیم که وظیفه همه ماست با شکستن تابوهایی که در مسیر اطلاع‌رسانی درباره بیماری ایدز وجود دارد، نوری بر تاریکخانه این بیماری کمتر شناخته شده بتابانیم.

نویسنده : حمیدرضا شکوهی