روان شناس مدرسه به چه کار می آید

روان شناس مدرسه, باید با فرهنگ و آداب و رسوم اولیای دانش آموزان آشنایی داشته باشد و به میزان ارزش آموزش و پرورش در نزد آنها آگاه باشد

روان‌شناس مدرسه، باید با فرهنگ و آداب و رسوم اولیای دانش‌آموزان آشنایی داشته باشد و به میزان ارزش آموزش‌ و پرورش در نزد آنها آگاه باشد. همچنین آگاهی به عوامل رشد، بلوغ، یادگیری و اصول آن، انگیزش، رشد شخصیت، روش‌های تدریس و ارزشیابی و بسیاری مسایل دیگر از وظایف و مسوولیت‌های روان‌شناس مدرسه است. روان‌شناس مدرسه برای اینکه قادر به درک و شناسایی دیگران باشد باید:

الف. به احساسات، عواطف، نیازها و به‌طور کلی شخصیت فردی خود (که با هر فرد دیگر متفاوت است) آشنایی و آگاهی کامل داشته باشد تا بتواند به‌موقع رفتار خود را توجیه کند.

ب. قادر به شناسایی دیگران باشد تا بتواند به‌موقع احساسات، عواطف و رفتار آنها را درک و توجیه کرده و روابط لازم را با آنها ایجاد کند.

ج. با تفاوت‌های فردی آشنا باشد و دلایل موفقیت یا عدم موفقیت دانش‌آموزان را بشناسد تا در صورت لزوم به کمک و راهنمایی آنها اقدام کند.

د. با مشکلات زندگی گروهی آشنا باشد و به ناسازگاری‌ها و ناراحتی‌های دانش‌آموزان در شرایط مختلف آگاهی داشته باشد و بدون انتقاد و سرزنش در‌صدد کمک برای رفع آنها برآید.

روان‌شناس‌مدرسه، در داخل سیستم آموزش‌وپرورش کار و به دانش‌آموزان در زمینه‌های هیجانی، اجتماعی و تحصیلی کمک می‌کند. کار روان‌شناس مدرسه شبیه به کار روان‌شناس بالینی است که در محیط مدرسه انجام می‌پذیرد. هدف روان‌شناس مدرسه، کاربرد قوانین روان‌شناسی در مدرسه و همکاری با اولیا و معلمان و دانش‌آموزان در جهت ایجاد یک محیط آموزشی سالم با تمرکز بر نیازهای دانش‌آموزان است. روان‌شناس مدرسه با دانش‌آموزان هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی کار می‌کند و به آنها در برخورد با مشکلات رفتاری، مسایل آموزشی، ناتوانی‌ها و سایر جنبه‌ها کمک می‌کند. همچنین با اولیا و معلمان برای ایجاد روش‌هایی جهت تغییر رفتارهای نابهنجار و بهنجار دانش‌آموزان در خانه و سر کلاس کار می‌کند.

● مسوولیت‌های روان‌شناس مدرسه

به‌طور کلی، می‌توان وظایف و مسوولیت‌های یک روان‌شناس مدرسه را چنین خلاصه کرد:

۱- نظارت بر رفتار دانش‌آموزان و راهنمایی آنها در بدو ورود به مدرسه

۲-اغلب دیده می‌شود که محیط آموزشگاهی برای بعضی از دانش‌آموزان مانوس نیست، به‌طوری که دانش‌آموز به سختی می‌تواند جدایی از خانه و خانواده را تحمل کند. در اینجا وظیفه روان‌شناس مدرسه است که در ایجاد سازگاری با محیط، معلمان را مورد راهنمایی قرار دهد و به دانش‌آموزان کمک‌های لازم را کند.

۳- کاربرد آزمون‌های روانی: دانش‌آموزان، از نظر هوش و استعداد و سایر خصوصیات با هم متفاوت هستند. بنابراین جهت آموزش آنها باید میزانی از توانایی هوش هر یک به دست آید تا پس از طبقه‌بندی‌شان به گروه‌های مختلف هوشی، آنها را در کلاس‌های مختلف قرار داده و برای هر گروه از آنها آموزش مناسب در نظر گرفته شود. پس روان‌شناس مدرسه باید با آزمون‌های روانی و کاربرد آنها آشنایی کامل داشته باشد و بتواند در طبقه‌بندی دانش‌آموزان، اولیای مدرسه را کمک کند. آشنایی با کاربرد آزمون‌ها جهت شناسایی کودکانی که در یک زمینه خاص مانند خواندن، درک ریاضیات و غیره مشکلاتی دارند و ایجاد تسهیلات لازم جهت کمک به آنها در فراگیری‌شان از دیگر وظایف روان‌شناس مدرسه است.

۴- نظارت بر تهیه پرسش‌های امتحانی و ارزشیابی‌ها: بعضی از آزمون‌های معلم‌ساخته و ارزشیابی‌هایی که به‌عمل می‌آید، میزان صحیحی از پیشرفت دانش‌آموزان به دست نمی‌دهد. در نتیجه عکس‌العمل‌هایی که ناشی از آزمون‌های نادرست است، موجب سرخوردگی و ناراحتی دانش‌آموزان می‌شود. بنابراین، روان‌شناس مدرسه باید با راه‌های مختلف ارزشیابی آشنا بوده و بر انجام آزمون‌ها نظارت دقیق کند.

۵- مصاحبه و تشکیل جلسات مشاوره: انجام مصاحبه انفرادی با دانش‌آموزان یا پدر و مادر یا تشکیل جلساتی با حضور افراد خانواده برای رسیدگی به مشکلات و نارسایی‌های ارتباطی که در اغلب خانواده‌ها به چشم می‌خورد، از وظایف روان‌شناس مدرسه است.

۶-شناخت و راهنمایی کودکان استثنایی: شناسایی کودکان استثنایی و طبقه‌بندی آنها بر حسب هوشبهرشان و آموزش لازم و مناسب در رفع بسیاری از سرخوردگی‌ها و ناراحتی‌های چنین کودکانی موثر است. وظیفه روان‌شناس مدرسه است که دانش‌آموزان را براساس هوشبهر و توانایی‌شان در طبقه خاص خود قرار دهد. همچنین کمک و راهنمایی دانش‌آموزانی که ناهنجاری‌ها و نارسایی‌های عصبی، عضوی، ذهنی و عاطفی دارند از وظایف روان‌شناس مدرسه است.

۷- کمک و راهنمایی به معلمان، مشاوران و مددکاران: گاهی اوقات دیده می‌شود معلمان در رابطه با یکدیگر یا در رابطه با دانش‌آموزان دچار مشکلاتی می‌شوند. وظیفه روان‌شناس مدرسه است که در تمام موارد به این مشکلات رسیدگی کند و با مددکاران و مشاور مدرسه در تماس باشد.

۸- پژوهش: یکی از وظایفی که اغلب برای روان‌شناس مدرسه قایلند، پژوهش است. با توجه به اینکه مدرسه می‌تواند بهترین آزمایشگاه برای پژوهش و بررسی باشد، روان‌شناس مدرسه با آشنایی کلی که با اصول تحقیق دارد، می‌تواند مطالعات انجام‌شده در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیق را در مدرسه مورد بررسی و پژوهش قرار دهد.

مهدی باقری