شاخ‌های یک معما

یکی از دروغ‌هایی که ایدئولوگ‌های آفرینش‌ باور مدام ترویج می‌کنند آن است که در حال حاضر نمی‌توان تکامل را در عمل مشاهده کرد. در مورد میکروارگانیسم‌ها که چنین چیزی به‌وضوح …

یکی از دروغ‌هایی که ایدئولوگ‌های آفرینش‌ باور مدام ترویج می‌کنند آن است که در حال حاضر نمی‌توان تکامل را در عمل مشاهده کرد. در مورد میکروارگانیسم‌ها که چنین چیزی به‌وضوح حقیقت ندارد. تکامل بیماری‌های ویروسی جدید، نظیر ایدز، مثال بسیار خوبی است. مثال دیگر، تکامل باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک است. اما باکتری‌ها و ویروس‌ها خیلی سریع تولید مثل می‌کنند و بنابراین انتخاب طبیعی فرصت دارد تا در طول عمر یک انسان تفاوتی ایجاد کند. در مورد گونه‌هایی که فاصله بین نسل‌هایشان طولانی‌تر است، تعداد مثال‌های روی دادن تکامل در عمل چندان زیاد نیست اما وجود دارند. یک مثال جدید از این دست به تازگی و خیلی بجا در ژورنال «تکامل» چاپ شده است. این مقاله درباره سوسک‌های سرگین‌گردان است. هارالد پارزر (H.Parzer) و آرمین موژک (A.Moczek) از دانشگاه ایندیانا مدت‌هاست که یک گونه به نام Onthophagus taurus را بررسی می‌کنند.

یا بهتر است بگوییم ۵۰ سال پیش یک گونه بود اما هم‌اکنون با سرعت در حال تبدیل شدن به دست‌کم چهار گونه است. Onthophagus taurus به طور طبیعی در جنوب اروپا و خاورمیانه زندگی می‌کند اما این اواخر کمی ول گشته و اکنون در بسیاری جاهای دیگر هم پیدا می‌شود. آقای پارزر و دکتر موژک سوسک‌های شرق و غرب استرالیا (که عمدا توسط انسان به آنجا آورده شدند تا به امور سرگین دام‌های غیربومی رسیدگی کنند) و کارولینای شمالی را همراه با یک جمعیت بومی متعلق به ایتالیا بررسی کردند. موضوع مورد علاقه آنها موازنه‌ای است که نرهای جمعیت‌های مختلف میان آنچه آنها با ظرافت صفات جنسی اولیه و ثانویه سوسک‌ها می‌نامند، برقرار می‌کنند ــ به عبارت دیگر تناسب میان آلت تناسلی آنها و اندازه شاخ‌شان. فرضیه این پژوهشگران آن بود که هرچه شاخ بزرگ‌تر باشد آلت تناسلی کوچک‌تر است و برعکس.

Onthophagus‌های نر برای جنگیدن بر سر ماده‌ها از شاخ‌هایشان استفاده می‌کنند. باختن در یک نبرد به معنای از دست دادن فرصت جفت‌گیری است. از سوی دیگر چنانچه فرصت جفت‌گیری دست دهد، داشتن اندام جنسی بزرگ احتمالا این شانس را افزایش می‌دهد که اسپرمی که تخمک‌های ماده را بارور می‌کند، متعلق به همان نر باشند نه یک نر دیگر. چرخه زندگی سوسک‌ها همانند بیدها و پروانه‌ها از چهار مرحله تخم، لارو، شفیره و بالغ تشکیل می‌شود. فرضیه آقای پارزر و دکتر موژک آن است که با توجه به اینکه منابع موجود برای ساختن یک سوسک بالغ (به عبارت دیگر گوشت لاروهایی که شفیره می‌سازند) محدود است، بخش‌هایی از بدن حشره بالغ که اختصاص به تولیدمثل دارند، پیوسته کلفت‌تر خواهند شد. اینکه کلفت شدن دقیقا چگونه و به کجا تخصیص داده می‌شود بستگی به شرایطی خواهد داشت که نرهای بالغ در هر منطقه ناگزیرند با آنها روبه‌رو شوند. هرچه تعداد نبردهایی که احتمال می‌رود یک سوسک مجبور به شرکت در آنها شود بیشتر باشد، لازم است که شاخ‌هایش هم کلفت‌تر شود و به این ترتیب مقدار برای آلت تناسلی‌اش کمتری باقی خواهد ماند.

این دو پژوهشگر دریافتند همانطور که پیش‌بینی کرده‌اند، هرچه شاخ‌های یک سوسک بزرگ‌تر باشد، آلت تناسلی‌اش کوچک‌تر است. اما از این مهم‌تر آنکه نسبت آن در هر کدام از چهار جمعیت متفاوت در حالی که درون هر جمعیت مشابه بود. این نشان می‌دهد که این نسبت را در هر منطقه انتخاب طبیعی موضعی تعیین کرده است. علاوه بر این آقای پارزر و دکتر موژک ده گونه دیگر از جنس Onthophagus را نیز بررسی کردند تا ببینند آیا این موازنه درمورد آنها هم صدق می‌کند یا خیر. صدق می‌کرد. نسبت اندازه شاخ به آلت تناسلی در هر گونه متفاوت اما درون هر گونه ثابت بود. از آنجا که اندام‌های تناسلی نر و ماده باید با هم متناسب باشد، پژوهشگران می‌گویند که احتمالا انتخاب اندازه شاخ روش اصلی گونه‌زایی در این جنس است.

اندازه شاخ اندازه اندام تناسلی سوسک نر را تعیین می‌کند. سپس اندازه اندام تناسلی نر اندازه واژن را تحمیل می‌کند. و این مانع هم‌آمیزی میان گروه‌های مختلف می‌شود و جدایی تولیدمثلی لازم برای آنکه گروه‌ها تکامل یابند و به گونه‌های مختلف تبدیل شوند را پدید می‌آورد. آنها به عنوان اشاره می‌کنند که جنس Onthophagus دارای ۲۴۰۰ گونه است- بیش از هر جنس دیگری در سلسله جانوران. و کار آنها نشان می‌دهد که نزدیک است سه گونه دیگر نیز به این تعداد افزوده شود: جمعیت شرق استرالیا، جمعیت غرب استرالیا و جمعیت کارولینای شمالی. این در صورتی است که این گروه‌ها تاکنون گونه نشده باشند. از آنجا که زمان ورود این جمعیت‌ها به گستره جغرافیایی جدید معلوم است و هیچ کدام از نیم قرن بیشتر نمی‌شوند، به نظر می‌رسد تکامل در این مورد معجزه‌اش را کاملا در طول عمر یک انسان تحقق بخشیده است. داروین ــ اگر بود ــ بدون تردید خوشحال می‌شد.

ترجمه کاوه فیض اللهی