نوروز دیدنی قاسم آباد

مراسم استقبال از نوروز از چندی پیش با خانه تکانی و وسواس خاص یزدی‌ها آغاز شده و غذاهای محلی مثل شولی و شیرینی‌های خانگی همانند قطاب و باقلوا نیز در دستور پخت زنان یزدی قرار …

مراسم استقبال از نوروز از چندی پیش با خانه تکانی و وسواس خاص یزدی‌ها آغاز شده و غذاهای محلی مثل شولی و شیرینی‌های خانگی همانند قطاب و باقلوا نیز در دستور پخت زنان یزدی قرار گرفته است به طوری که با همکاری هم، به تهیه خوراکی‌های سنتی‌ای مانند نان شیر، کماج شیرین، نان پیه پیاز، حلوای سن و حلوای شکر می‌پردازند. پالوده مروارید نیز یکی دیگر از این خوراکی‌هاست که از اوایل زمستان برای تهیه گندم و نشاسته آن دست به کار می‌شوند.

یک پژوهشگر ارشد در حوزه میراث فرهنگی درباره چگونگی برگزاری این مراسم به «جام‌جم» می‌گوید: مردم یزد از نیمه اسفند برای سال نو، به سبز کردن سبزه در کاسه، بشقاب و حتی روی کوزه‌های سفالی می‌پردازند.

صدیقه رمضانخانی می‌افزاید: زرتشتیان یزد نیز رویش سبزه در نوروز را نشان تازه شدن زندگی و همچنین فصل رویش دانه‌ها که خود برکت زندگی محسوب می‌شود، می‌دانند و در گذشته بیشتر تره تیزک را (که در گویش خود بدان شِشهِ می‌گویند) روی کوزه‌های سفالی سبز می‌کردند.

وی می‌افزاید: روشن کردن آتش در سپیده‌دم نوروز، یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های نوروزی ایران باستان است که همچنان در قاسم‌آباد یزد برگزار می‌شود به طوری که در تاریکی سپیده‌دم صبح نوروز، خانه‌های قدیمی ‌این محله، یکی بعد از دیگری روشن می‌شوند.

هر خانواده و در پیشاپیش آنان زنان، سبزه، ظرفی پر از آب، یک سینی میوه که ودرین نامیده می‌شود، گلدانی از مورد و شمشاد، مجمر آتش و یک چراغ روغنی به بالای بام می‌برند و در کنار هیزم‌های از قبل آماده شده می‌گذارند و حدود ساعت ۵ صبح، سپیدی کلاه مردان زرتشتی در جرقه‌های آتش نمایان می‌شود. همزمان با برافروختن آتش، آهنگ‌های نوروزی که از بلندگو پخش می‌شود، سکوت قاسم‌آباد را می‌شکند. وقتی سپیده صبح می‌دمد، صدای بلندگو خاموش شده، شعله‌های آتش فرو می‌نشیند و مردم با گستردن سفره هفت‌سین و چیدن خوراکی‌هایی که از قبل آماده کرده‌اند، جشن نوروز را آغاز می‌کنند.غذای سنتی این روز سبزی پلو با گوشت است. بعد از تحویل سال کوچک‌ترها به دیدن بزرگ‌ترها می‌روند و این دیدارها تا روز سیزدهم فروردین به‌طول می‌انجامد.

به گفته این کارشناس میراث فرهنگی، زرتشتیان معتقدند که روان یا به گفته آنان فروهر نیاکانِ درگذشته، از ۱۰ روز پیش از نوروز به دیدار خانه و کاشانه پیشین خود می‌آیند و در صبح سال نو به محل اولیه خود بازمی‌گردند.آنها باور دارند عطر میوه‌هایی که پاره می‌شوند و بوی خوش اسپند و کندر که از آتش متصاعد می‌شود، همراه با زمزمه اوستا، روان نیاکان را که در حال ترک خانه خود هستند، شاد می‌کند.در کوچه‌های قاسم‌آباد بر سر در هر خانه زرتشتی‌نشین شاخه‌ای سبز از درخت سرو یا شمشاد آویخته‌اند و علاوه بر آن جلوی در خانه‌ها سنجد و آویشن می‌ریزند.این برنامه در محله‌های دیگر زرتشت‌نشین یزد مثل مریم‌آباد، خیرآباد و خرمشاه نیز انجام می‌شود.

امیر ترقی‌نژاد