دوشنبه, ۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 27 January, 2025
سوالی که همچنان بی پاسخ است
در ابتدای بحث باید به این نکته مهم اشاره نمود که در سال‌های اخیر مجوز سقط جنین درمانی برای مواردی خاص از بیماری‌های مادری و نیز پاره‌ای بیماری‌های جنینی (مجموعا ۵۲ مورد) صادر شد که خود گام بزرگی در امر حل این معضل بزرگ پزشکی بوده، اما متأسفانه صدور چنین مجوزی تنها در حالتی ممکن است که سن بارداری زیر ۱۶ هفته باشد و در صورتی که سن جنین بالای این مرز زمانی باشد، هیچ‌گونه مجوزی جهت انجام سقط قانونی صادر نمی‌شود، حتی اگر جنین دچار عوارض و نواقص بسیار جدی و واضح باشد و یا جان مادر به دلیل همراهی بارداری با بیماری‌های جدی مادری در خطر قرار گیرد.....
یکی از معضلات بزرگ جامعه پزشکی، خصوصا متخصصان رشته‌های زنان و زایمان، وجود مانع قانونی در انجام سقط درمانی در مواردی است که سن جنین بالای ۱۶ هفته است و جان مادر به دلیل بیماری در خطر می‌باشد و در واقع ادامه بارداری برای مادر با خطر بالای مرگ وی همراه است و مسلما فوت مادر به صورت اجتناب‌ناپذیری باعث فوت جنین نیز می‌شود.
وضعیتی را در نظر بگیرید که خانم بارداری به دلیل نارسایی قلبی (Heart failure) قادر به ادامه بارداری نیست. اگر سن جنین زیر ۱۶ هفته باشد، والدین جنین مذکور، ضمن طی نمودن سیر قانونی لازم می‌توانند با بررسی‌های دقیق پزشکی و پاراکلینیکی و تایید قطعی مشکل موجود توسط سازمان پزشکی قانونی، مجوز قانونی جهت سقط درمانی گرفته و به منظور حفظ جان مادر، جنین را سقط نمایند، اما حالتی را فرض نمایید که سن جنین بالای ۱۶ هفته و برای مثال ۱۸ هفته است که در چنین حالتی بر اساس روال فعلی، برای حفظ جان مادر مجوز قانونی سقط جنین درمانی صادر نمی‌شود. نتیجه این امر، در معرض خطر قرار گرفتن جان مادر و صد البته جان جنین وی است که در چنین حالتی هر دو نفر فوت می‌کنند.
صادق باشیم. در بسیاری از این موارد این والدین پریشان، سر از مراکز زیر زمینی سقط جنین در می‌آورند و خود بهتر میدانید که این امر چه نتایج و عوارضی در بردارد!
● نظر قانون مجازات اسلامی
اما با بررسی دقیق در کتاب «قانون مجازات اسلامی» می‌توان به نکته بسیار مهم و اساسی
پی برد که در واقع قانونگذار محترم راهکاری برای چنین مواردی پیش‌بینی نموده و این راهکاری است که متاسفانه هیچگاه پزشکان و خصوصا پزشکان قانونی و متخصصان زنان به آن توجه ننموده‌اند که به دلیل اهمیت موضوع در اینجا به تفصیل به آن می‌پردازیم.
ماده ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی از جمله مواد قانونی است که اشاره به جرم انجام سقط جنین نموده است. متن این قانون چنین است: «هرکس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن گردد، به شش ماه تایک سال حبس محکوم می‌شود و اگر عالما و عامدا زن حامله‌ای رادلالت به استعمال ادویه یا وسایل دیگری نماید که جنین وی سقط گردد، به حبس از سه تا شش ماه محکوم خواهد شد، مگر اینکه ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر می‌باشد و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط داده خواهد شد.»
همان‌گونه که مستحضر هستید، در این ماده قانونی در اختیار قرار دادن وسیله برای سقط جنین مانند شیاف پروستاگلاندین و یا انجام کورتاژ و نیز دلالت به استفاده از وسایل و داروها جرم محسوب شده است. جرمی که مستوجب دو مجازات است: اول، حبس به مدت شش ماه تا یک سال و دوم، پرداخت دیه به ولی جنین، یعنی پدر وی، اما قانونگذار در این ماده به یک استثنای مهم اشاره نموده، بدین شرح که «مگر اینکه ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر می‌باشد.» با توجه به این استثنا اگر بتوان ثابت نمود که ادامه بارداری برای جان مادر خطرناک و مرگ‌آور است که صد البته اثبات این موضوع کاملا علمی و پزشکی می‌باشد و با دانش پزشکی و امکانات پاراکلینیکی موجود، امروزه به راحتی می‌توان چنین امری را تایید نمود و سازمان محترم پزشکی قانونی نیز می‌تواند نظارت دقیق بر تایید صحیح این امر داشته باشد. در صورت تایید این امر، مرتکب سقط جنین (پزشک معالج) از مجازات حبس ذکر شده در ماده قانونی مذکور بر اساس استثنای ذکر شده در همین ماده معاف می‌شود.
از طرف دیگر درقسمت آخر این ماده چنین آمده است که: «و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط داده خواهد شد.» که این امر بیانگر پرداخت دیه از طرف پزشک معالج به ولی جنین، یعنی پدر وی است که این امر را نیز می‌توان با اخذ رضایت و برائت دقیق و قانونی از پدر طفل که خود متقاضی انجام سقط درمانی جهت حفظ جان همسرش می‌باشد، قبل از انجام سقط جنین درمانی منتفی نمود. به عبارت دیگر پدر جنین حق طلب کردن دیه را از خود سلب می‌نماید و در واقع سقط جنین درمانی را که بر اساس اصول علم پزشکی برای حفظ جان مادر لازم و ضروری است، با عنایت به ماده ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی می‌توان انجام داد.
نظارت دقیق سازمان پزشکی قانونی در امر تایید مواردی که مجوز سقط جنین به جهت حفظ جان مادر صادر می‌شود، خود بهترین ضمانت اجرا برای انجام سقط جنین درمانی در موارد یاد شده است.
● کدام راهکار عقلانی‌تر است؟
در آخربه منظور درک بهتر مشکل موجود به مثالی در این خصوص اشاره می‌شود. فرض کنید که در داخل قایقی نشسته‌اید و به همراه شما دو نفر دیگر نیز در قایق هستند. حال به دلیلی کف قایق سوراخ می‌شود و قایق در حال غرق شدن است.
شما آشنا به فن شنا هستید و علاوه بر خود می‌توانید تنها جان یک نفر دیگر را نیز نجات دهید، اما دو نفری که همراه شما در این قایق شکسته هستند، شنا بلد نیستند. خوب در چنین مواردی چه باید کرد؟
در این حالت دو راهکار وجود دارد:
۱) چون شما تنها یک نفر را می‌توانید نجات دهید و نفر دیگر مسلما خواهد مُرد و بعدا شما قادر به پاسخگویی به خانواده متوفی نخواهید بود، لذا بین این دو مغروق فرقی قایل نشده و به هیچ‌کدام کمک نمی‌کنید! (مادر و جنین هر دو خواهند مُرد که این روال فعلی است).
۲) با توجه به اینکه شما تنها قادر به کمک به یک نفر هستید، در این حالت حتما به یکی از این دو مغروق کمک خواهید کرد. درست است که فرد دوم می‌میرد، ولی باز نجات جان یکی بهتر از کمک نکردن به هر دو نفر است (دراین حالت جان مادر را نجات داده‌ایم).
به نظر شما کدام راهکار بهتر و عقلانی‌تر است؟
دکتر کامران آقاخانی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست