حساسیت و گرفتگی بینی

تب یونجه، تب گل رز، تب چمن و سرماخوردگی تابستانی نام‌های مختلفی هستند که برای حساسیت بینی به کار می‌روند. آلرژی پاسخ التهابی اغراق‌آمیزی است که بدن نسبت به ماده محرک می‌دهد. …

تب یونجه، تب گل رز، تب چمن و سرماخوردگی تابستانی نام‌های مختلفی هستند که برای حساسیت بینی به کار می‌روند. آلرژی پاسخ التهابی اغراق‌آمیزی است که بدن نسبت به ماده محرک می‌دهد. در حساسیت بینی این ماده محرک معمولا گرده درخت، شوره یا ذرات حیوانات یا گردو غبار موجود در خانه است. گرده درختان می‌تواند عامل مشکلات فصل بهار، تابستان یا پاییز باشد اما حساسیت به ذرات گردو غبار موجود در خانه عامل اصلی حساسیت در فصل زمستان است. در مبتلایان به آلرژی، ترشح هیستامین و مواد مشابه آن باعث گرفتگی بینی و افزایش بسیار زیاد ترشحات آبکی بینی می‌شود. آنتی‌هیستامین‌ها به تسکین عطسه و ترشحات بینی کمک می‌کنند.

رینیت وازوموتور

رینیت یعنی التهاب بینی و غشاهای داخلی آن. وازوموتور یعنی مربوط بودن به عصب‌هایی که وضعیت عروق خونی را کنترل می‌کنند. غشاء پوشاننده سطح داخلی بینی حاوی عروق خونی بسیار فراوانی است. این عروق قابلیت انبساط و انقباض زیادی دارند. به طور معمول این عروق در حالت نیمه باز هستند، اما وقتی فرد فعالیت‌های بدنی شدید داشته باشد، سطح هورمون‌های آدرنالین در خون وی افزایش می‌یابد. هورمون آدرنالین باعث تنگ شدن عروق و در نتیجه جمع شدن غشای داخلی بینی شده و در نتیجه فضای داخل بینی بازتر شده و هوا راحت‌تر وارد بینی می‌شود. هنگام حمله آلرژی یا ابتلای به سرماخوردگی روند فوق‌الذکر بر عکس می‌شود یعنی عروق خونی داخل بینی گشاد شده، غشای بینی محتقن شده و بینی مسدود می‌شود. علاوه بر حساسیت و عفونت، شرایط خاص دیگری نیز ممکن است باعث گشادتر شدن عروق داخل بینی شده که به آن رینیت وازوموتور گفته می‌شود. این شرایط عبارتند از: استرس روانی، کم کاری تیروئید، حاملگی، مصرف بعضی از داروهای ضد فشارخون، استفاده طولانی مدت از قطره یا اسپری‌های دکونژستان بینی (مثل قطره فنیل افرین یا نفازولین) و قرار گرفتن در معرض مواد محرک مثل عطر یا دود سیگار.

در مراحل ابتدایی این اختلالات،گرفتگی بینی موقت است و معمولا هنگامی که عامل اولیه اصلاح شود، انسداد بینی هم برطرف می‌شود. اما اگر وضعیت ادامه پیدا کند، عروق خونی قابلیت جمع و تنگ شدنشان را از دست می‌دهند. وقتی بیمار به یک سمت می‌خوابد، بینی همان سمت بسته می‌شود. در چنین مواردی بهتر است که بیمار یک بالشت بیشتر زیر سرش قرار دهد. جراحی نیز می‌تواند نتیجه موثر دراز مدتی را به دنبال داشته باشد.

حساسیت به آنتی‌هیستامین

اکثر آنتی‌هیستامین‌ها باعث خواب آلودگی می‌شوند لذا فردی که آنتی‌هیستامین مصرف می‌کند، نباید رانندگی کند و از به کار بردن وسایل و تجهیزات خطرناک باید بپرهیزد. ضداحتقان‌ها باعث افزایش ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون می‌شوند و باید کسانی که مبتلا به فشارخون، ضربان نامنظم قلب، گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم) هستند و همچنین کسانی که دفع ادرار آنها با مشکل روبه‌روست، آنها را با احتیاط مصرف کنند. خانم‌های باردار قبل از مصرف هر دارویی باید با پزشک متخصص خود مشورت کنند. داروهای حاوی کورتن، ضداحتقان‌هایی قوی هستند که به شکل اسپری بینی تجویز می‌شوند تا عوارض آنها کمتر شود. بیمارانی که از اسپری‌های کورتنی بینی استفاده می‌کنند، باید بروشور آن را کامل بخوانند و از نحوه مصرف و عوارض احتمالی آنها آگاه باشند و در صورت بروز خونریزی بینی، وجود لخته‌های فراوان در داخل بینی، درد یا تغییرات بینایی سریعا با پزشک خود مشورت کنند.

دکتر محمدحسن عامری

متخصص گوش، حلق و بینی