ردپای اقتصاد در ترمیم چهره گردشگری

توسعه صنعت گردشگری به عنوان مهم ترین بخش اقتصادی و ارزآور یکی از چالش های مهم توسعه اقتصادی در دنیا به شمار می آید و به همین دلیل هم شناخت بیشتر از جامعه هدف که همان گردشگران باشند, این روزها به شدت مهم جلوه می کند

توسعه صنعت گردشگری به عنوان مهم‌ترین بخش اقتصادی و ارزآور یکی از چالش‌های مهم توسعه اقتصادی در دنیا به شمار می‌آید و به همین دلیل هم شناخت بیشتر از جامعه هدف که همان گردشگران باشند، این روزها به شدت مهم جلوه می‌کند.

بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که صنعت گردشگری سومین پدیده اقتصادی پویا و در حال توسعه پس از صنعت نفت و خودروسازی است که باعث افزایش درآمد بسیاری از کشورهای دنیا حتی مناطقی که منابع اقتصادی چندان درخور توجهی ندارند به شمار می‌آید‌ به طوری که سازمان همکاری و توسعه جهانی، گردشگری را پس از بانکداری دومین بخش خدمات در تجارت بین‌المللی معرفی کرده است.

بر اساس آمار و ارقام‌های منتشر شده از سوی سازمان تجارت جهانی میزان سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری در سال ۲۰۰۰ میلادی چیزی در حدود ۷۰۱‌میلیارد دلار یعنی معادل ۴/۹درصد کل سرمایه‌گذاری‌های جهان بوده است که این رقم تا سال ۲۰۱۰ به بیش از ۱۴۰۰‌میلیارد دلار معادل ۶/۱۰درصد کل سرمایه‌گذاری‌های جهانی خواهد رسید.

گردشگری بین‌المللی بخشی از صنعت گردشگری است که مربوط به تجارت‌ها، خدمات و درآمدهای حاصل از گردشگرانی است که از کشورهای دیگر خارج از محل اقامت خود بازدید می‌کنند و آن را امید بخش‌ترین، پیچیده‌ترین و جایگزین‌ترین صنعتی که جهان سوم با آن روبه‌رو است معرفی کرده‌اند‌؛ چرا که آمارهای بین‌المللی نشان می‌دهد که این صنعت تا سال ۲۰۱۰ میلادی به بزرگ‌ترین صنعت دنیا تبدیل خواهد شد و درآمد اقتصادی چشمگیر و فرصت‌های شغلی بی‌شماری را برای کشورها فراهم می‌کند و می‌تواند نقش مهمی را در فقرزدایی کشورهای محروم و مناطق توسعه نیافته بازی کند.

همین عوامل موجب شد تا چندی پیش یک شرکت مسافرتی آنلاین تحت عنوان اکسپدیا،‌ با ارزیابی بهترین و بدترین شاخص‌های مسافران بین‌المللی اعلام کرد که در میان کشورهای سراسر دنیا مردم ژاپن بهترین توریست‌های جهان به شمار می‌آیند.

پس از ژاپنی‌ها، انگلیسی‌ها و آلمانی‌ها رتبه‌های دوم و سوم جدول بهترین گردشگران دنیا را به خود اختصاص داده‌اند در حالی که مردم آمریکا با وجود تمام ادعاهایی که در مورد خوش‌ ‌سفری دارند مقام یازدهم را به دست آورده‌اند.

در این ارزیابی از ۴هزار مدیر هتل بین‌المللی به دلیل اینکه همواره به گردشگران در تعامل هستند و می‌توانند به عنوان فردی متخصص و صاحب نظر گروه جامعه هدف را ارزیابی‌ کنند، خواسته شد تا مسافران خارجی خود را براساس ۱۰۰ شاخص و ویژگی‌های گوناگونی همچون پایبندی به اصول و آداب، تمایل به یادگیری زبان و صرف غذاهای محلی، سخاوت، درک مسائل و ... رده‌بندی کنند. پس از بررسی ۱۰۰ فاکتور درنظر گرفته شده برای ارزیابی مشخص شد مسافران ژاپنی علاوه بر کسب عنوان بهترین توریست‌های جهان، به عنوان خوش رفتارترین، مودب‌ترین، ساکت‌ترین و کم شکایت‌ترین توریست‌ها نیز شناخته شده‌‌اند.

این نتیجه‌گیری نشان می‌دهد که فرهنگ گردشگری در میان آنان نهادینه شده است و به خوبی می‌دانند که چه می‌خواهند. آنها قبل از سفر درمورد محلی که قصد سفر به آن را دارند مطالعه می‌کنند و جاذبه‌های توریستی را در کتاب‌های مسافرتی ژاپنی خود مشخص می‌کنند، حتی میزبانی از آنها بسیار ساده است به خصوص که با ادب خاص مردم ژاپن میزبان را مجبور می‌کنند که بیشتر از سایر مهمانان به آنان توجه کند و در کنار آن سایرین را نیز تحت تاثیر قرار داده و افکار عمومی را ترغیب می‌کنند که برای شناخت بیشتر سرزمین آفتاب سری به کشور چشم‌بادامی‌ها بزنند و به این ترتیب نه تنها توریست‌های خوبی به شمار می‌آیند بلکه مبلغان بسیار ایده‌آلی برای رونق صنعت گردشگری ژاپن نیز هستند. در این رده‌بندی، آمریکایی‌ها به عنوان توریست‌های بین‌المللی که در برقراری ارتباط موثر به دلیل سخاوتمند بودن و توجه خاص به استفاده از زبان‌های محلی در حین سفرهای خود دارند و معمولا ترجیح می‌دهند که غذاهای محلی را امتحان می‌کنند، انتخاب شده‌اند اما در عین حال عنوان پرسر و صداترین و بی‌اعتناترین توریست‌های دنیا نسبت به شیک پوشی و مد روز را نیز کسب کرده‌اند. در این لیست همچنین انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها نیز در کنار آمریکایی‌ها به عنوان توریست‌هایی که غذاهای جدید را امتحان می‌کنند، انتخاب شده‌اند. همچنین توریست‌های آلمانی و انگلیسی به دلیل علاقه بسیار زیاد به جاذبه‌های توریستی و ارضای نیاز به کسب تجربه اصیل و واقعی عنوان توریست‌های ماجراجو را از آن خود کرده‌اند. در این تحقیق فرانسوی‌ها و ایتالیایی‌ها به عنوان شیک‌ترین و برازنده‌ترین توریست‌ها برگزیده‌ شده‌اند. آنان در کنار توریست‌های اسپانیایی و مکزیکی به شدت عاشق خرید از فروشگاه‌های برجسته طراحان لباس هستند. به دنبال انتشار نتایج این بررسی بسیاری از کارشناسان بخش اقتصاد صنعت گردشگری در سراسر دنیا اعلام کردند که برای اینکه فضای مطلوب‌تری را در جهت استفاده اقتصادی از فرصت‌های گردشگری که کشورهایشان در اختیار آنان قرار می‌دهند، ایجاد کنند با توجه به دستاوردهای این تحقیق برنامه‌ریزی‌های جدیدی را در کارنامه کاری صنعت گردشگری کشورهای موردنظرشان، تدوین کرده‌اند تا به این ترتیب بتوانند از حجم بالاتری از گردشگر در فصول مختلف سال پذیرایی کنند. آنان بر این باورند که بازدیدکنندگان و توریست‌های بین‌المللی موجب سرپا نگاه داشته شدن بخش قابل توجهی از اقتصاد کشورهای سراسر دنیا شده‌اند، لذا باید برای حفظ و تقویت این امتیاز شخصیت و ذائقه توریست را شناخت و فضای لذت بردن بیشتر او را از سفر فراهم کرد.

مسوولان و برنامه ریزان فرهنگی-اقتصادی مسکو نیز با همین رویکرد اعلام کردند که تصمیم دارند با توسعه اجتماعی مسکو این شهر را تا ۱۰ سال آینده به بزرگ‌ترین مرکز اقتصادی، گردشگری و مالی جهان تبدیل کنند به خصوص که تولید ناخالص این شهر تا سال آینده دو برابر خواهد شد و همین امر به مسوولان اجازه خواهد داد تا از ابتدای سال آینده حقوق کارکنان خود را از ۹۳۰ یورو در ماه به یک هزار و ۲۰۰ یورو تا سال ۲۰۱۲ افزایش دهند. پیش‌بینی‌ها حاکی از این واقعیت است بودجه سال آینده پایتخت روسیه برای نخستین بار به ۲۷‌میلیارد یورو خواهد رسید و این مبلغ به مسوولان شهری اجازه می‌دهد تا با توجه بیشتر به زیرساخت‌های شهری و گردشگری این شهر زمینه توسعه صنعت گردشگری خود را با توجه به ذائقه توریست‌های جهانی هماهنگ‌تر و مطلوب‌تر از گذشته کنند. کشور مالزی نیز که تعداد گردشگرانش در سال ۲۰۰۱ میلادی ۱۲/۷‌میلیون نفر و درآمد ارزی ناشی از توریسم این کشور کوچک آسیایی چیزی در حدود ۵/۲‌میلیارد دلار بود با استفاده از الگویی‌ نوین صنعت گردشگری توانست تعداد گردشگران خود را در سال ۲۰۰۶ به ۱۵‌میلیون نفر افزایش دهد و درآمد ارزی‌اش را از این صنعت به مرز هشت‌میلیارد دلار برساند اعلام کرده است که به زودی تغییرات اساسی را با توجه به این فهرست در برنامه کاری خود خواهد داد تا بتواند سرما‌یه‌های بیشتری را با استفاده از جذب توریست‌هایی از سراسر دنیا به دست آورد.ارزیابی‌های موجود در این مطالعه نشان می‌دهد که برای موفقیت در گردشگری بین‌المللی باید به مسائلی همچون توانایی حجم بالای سرمایه‌گذاری بر روی زیرساخت‌هایی همانند خطوط هواپیمایی، هتل‌ها، فرودگاه و مکان‌های جذاب و خاص به منظور جلب گردشگر و ایجاد حداکثر درآمد توجه خاص ‌شود.

همچنین برای موفق عمل کردن در جذب گردشگران بین‌المللی باید از سیستم درست تبلیغات گسترده برای شناساندن جاذبه‌های هر کشور استفاده کرد که با توجه به بالا بودن هزینه تبلیغ و عدم توانایی بسیاری از کشورها در انجام این کار باید در جلب توجه بیشتر توریست‌‌ها به عنوان ابزار بلیغی متحرک و اثرگذار استفاده کرد.

در واقع یکی از اهمیت‌های توجه و شناخت ذائقه گردشگر نیز در همین سیاست خلاصه می‌شود. گردشگری‌ بین‌المللی به دلیل برخورداری از ویژگی‌های خاص خود می‌تواند تجارت و فروش را در بسیاری از موارد دشوار می‌کند به همین دلیل با سرمایه‌گذاری روی روانشناسی مخاطب می‌توان به سادگی بخش عمده‌ای از سرمایه را از طریق بازارهای صادر کننده گردشگر بین‌المللی و امکاناتی که خطوط هواپیمایی بزرگ، هتل‌ها زنجیره‌ای، شرکت‌های تورگردانی بزرگ و...‌ در اختیار کشورها قرار می‌دهند، به دست آورد.

این روزها گردشگران بین‌المللی خواستار استفاده از تکنولوژی‌های نوین و بهره‌مندی از توسعه و رفاه ارتباطی مستقیم هستند به همین دلیل استفاده از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های جدید امکان تداوم و گسترش گردشگری بین‌المللی را برای کشورهایی که می‌خواهند از این صنعت کسب درآمدهای میلیاردی کنند، فراهم می‌کند و به این ترتیب می‌توان به طیف وسیعی از گردشگر راضی بین‌المللی دست یافت و با سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم روی شناخت ذائقه مخاطب، اقتصاد گردشگری بین‌المللی و جریانات گردشگری بین‌المللی را به دست گرفت.

نسترن احمدی

منبع بی بی سی