لذت با هم بودن در دامنه استوار کوه

نگاه کارشناسان به ورزش های دسته جمعی و خانوادگی

تمنای یافتن لحظه‌ای برای سکوت و دوری از هیاهو و شلوغی شهر بزرگ‌ترین دغدغه هر شهروند امروزی است که برای تحقق آن از هیچ کوششی دریغ نمی‌کند.

پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور و رفتن به بیراهه تنها نتیجه این تمنای بی‌حاصل است.

این در حالی است که طبیعت و دردل آن کوه به بلندی قد علم کرده است تا گواهی دهد که خداوند برای اثبات عشق خود به انسان چه نعمتی را در اختیار او قرار داده است.

● کوهنوردی

کوهنوردی به عنوان ورزشی گروهی و فردی یکی از کم‌هزینه‌ترین تفریحاتی است که بیشتر خانواده‌ها از آن غافل‌اند.

این ورزش نه تنها بر سلامت جسمانی نقش مؤثری دارد بلکه از نظر علم روانشناسی و جامعه‌شناختی باعث قوت هنجارهای فردی و اجتماعی بسیاری در انسان می‌شود.

گره خوردن با طبیعت، بهره‌مندی از هوای پاک، تحرک بدن و هیجانات سالم از دیگر فوائد ورزش کوهنوردی است.

اثر متقابل سلامتی جسم در روح و روان یکی از محورهای سلامت روانی در افراد جامعه است که همواره مورد توجه قرار داشته است.

نیکی زند یکی از شهروندانی است که کوه‌پیمایی را به عنوان تفریحی برای پایان هفته خود انتخاب کرده است.

این فارغ‌التحصیل رشته معماری می‌گوید: در علم معماری اهل فن به دنبال یافتن هماهنگی در طبیعت و رنگ‌ها برای خلق زیباترین بناها هستند.

این در حالی است که خداوند کوه را با تمام نظم و زیبایی پیش‌روی انسان قرار داده است.

این زن کوهنورد می‌افزاید: امروزه انسان با تمام پیشرفت در این زمینه به دستاوردی افتخار می‌کند که از آن به عنوان آسمانخراش‌ها یاد می‌شود، غافل از آن‌که خداوند آینه‌ای نشکن را در زمین قرار داده تا رنگ فصل‌ها را در خود منعکس کند.

با بارش کوچک‌ترین برف زمستانی سفیدپوش و با گرمای هوای بهاری سبزپوش می‌شود.

علی زمانی پیرمردی است که دل کوه را پناهگاهی امن برای نجوای دردهای خود می‌داند.

این کوهنورد که به تازگی اعضای خانواده‌اش را بر اثر تصادف از دست داده معتقد است: سکوت کوه به انسان فرصتی برای آرامش و تفکر می‌دهد تا بتواند به‌راحتی و فارغ از قیل و قال فضای شهر خود را برای رویارویی با مشکلات آماده کند.

زمانی می‌افزاید: درد دل‌های خود را توشه سفر به کوه می‌کنم و هدیه نشاط و شادمانی را با خود به ارمغان می‌برم تا به تنهایی قادر به ادامه زندگی با شمع باشم و زخم مصیبت وارده از درگذشت اعضای خانواده‌ام در من التیام پیدا کند.

خانواده فرهانی کوهنوردانی هستند که مشتاقانه برای گذراندن اوقات فراغت راهی کوه می‌شوند و در کنار یکدیگر انجام هدفی مشترک را تجربه می‌کنند.

رضا فرهانی پدر خانواده می‌گوید: در سال‌های گذشته که فرزندم کوچکتر بود زمانی که از محل کار به خانه می‌آمدم اطمینان داشتم خلأ حضورم را همسرم به تنهایی برای او پر می‌کند ولی اکنون که پسرم بزرگ‌تر شده است علاوه بر مادرش نیازمند همفکری با من نیز هست.

کوهنوردی ورزشی است که این فرصت را به اعضای خانواده می‌دهد تا بدون هزینه مالی ساعتی را به صحبت و هم‌اندیشی با یکدیگر بپردازند.

● اثرات فردی کوهنوردی

ورزش‌هایی را که منجر به فعالیت دم و بازدم در انسان می‌شود، ورزش‌های هوازی می‌گویند.

این ورزش‌ها در درمان بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی مؤثر و مفید است. دکتر عزت‌ا... کردمیرزا، روانشناس می‌گوید: یکی از شایع‌ترین بیماری‌های روحی و روانی که اغلب افراد جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند افسردگی است و ورزش‌هایی مانند کوهنوردی، شنا و ... جزو ورزش‌های هوازی هستند که در درمان این‌گونه بیماری‌های روحی و روانی بسیار مؤثر است.

این کارشناس با اشاره به این‌که انسان‌هایی در زندگی موفق‌تر هستند که از خود شناخت درست و منطقی داشته باشند، معتقد است: برخورد با طبیعت باعث می‌شود تا انسان فرصتی را برای خلوت با خود و مرور نتایج کارها پیدا کند و بدین‌صورت به شناختی منطقی از خود دست پیدا کند.

کردمیرزا می‌افزاید: هر فرد زمانی که از کوه بالا می‌رود در رویارویی با مشکلات موجود در طبیعت و مقاومت برای مبارزه با آنها آگاهی‌های لازم را درباره خود و پیرامونش کسب می‌کند و به اصطلاح به خودشناختی می‌رسد.

این متخصص به افراد افسرده توصیه می‌کند تا برای تأمل در گذشته به دل کوه بروند و در کنار طبیعت فرصتی را برای مرور گذشته پیدا کنند تا بدین صورت با شناخت معرفتی از خویشتن و شناخت نقاط قوت و ضعفش گامی مؤثر برای درمان بیماریشان بردارند.

دکتر رضا خاکپور، مشاور خانواده در این باره می‌گوید: برخورداری از سه عامل مدیریت خود، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط اجتماعی از نتایج مثبت ارتباط با طبیعت است که در زندگی انسان بسیار تأثیرگذار است.

این متخصص با اشاره به این که کوهنوردی با تحرکات شدید بدنی همراه است که برای سلامت روح و روان مفید است، می‌افزاید: آگاهی از توانایی بدنی لازم برای کوهنوردی اصل بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود زیرا در صورتی که فرد از صحت و سلامت کاملی برخوردار نباشد با احساس نرسیدن به هدف مانند دیگر کوهنوردان دچار سرخوردگی می‌شود.

● نتایج مثبت کوهنوردی در خانواده و اجتماع

از نظر علم جامعه‌شناختی ورزش‌های دسته‌جمعی باعث تقویت روابط انسانی و بین فردی می‌شود. کوهنوردی به عنوان ورزشی همگانی به اعضای خانواده این فرصت را می‌دهد تا با یکدیگر به گفت‌وگو بنشینند و روابط خود را استحکام بخشند.

دکتر کاظم قجاوند، جامعه‌شناس معتقد است: در کوهنوردی فرزندان در فضایی غیررسمی با والدین خود صحبت می‌کنند و به دور از لجبازی‌ها و خصلت‌های ناپسند از والدین خود الگوپذیری می‌کنند.

این متخصص می‌افزاید: در جامعه امروزی مشغله کاری والدین منجر به دوری اعضای خانواده از یکدیگر شده است بطوری که شاید آنها ماه‌ها در کنار یکدیگر زندگی کنند ولی از وضعیت روحی و مشکلات یکدیگر غافل باشند.

دکتر مصطفی اقلیما، آسیب‌شناس اجتماعی در این رابطه می‌افزاید: باتوجه به این که خواسته‌ها و نیازهای افراد در مدت کوتاهی تغییر می‌کند درصورتی که افراد خانواده از یکدیگر باخبر نباشند به جرأت باید گفت به مرور زمان اعضای خانواده اگرچه در کنار یکدیگر هستند ولی دیگر یکدیگر را نمی‌شناسند.

این متخصص با اشاره به این که ۷۰ درصد عوامل طلاق به صورت عاطفی است می‌گوید: در جامعه امروزی نه تنها کوهنوردی لحظات مفرح و شادی را برای ارتباط بیشتر والدین با فرزندان به وجود می‌آورد بلکه همسران به راحتی در جریان مشکلات یکدیگر قرار می‌گیرند و روابط عاطفی آنها بیشتر می‌شود و به دلیل شناخت درست همسرشان خواسته‌ها و توقعات آنها منطقی‌تر می‌شود و سوءتفاهم‌ها از بین می‌رود.

اقلیما می‌افزاید: تمایل نوجوانان و جوانان امروزی برای پرکردن اوقات فراغتشان با گروه‌های همسن به تأثیرپذیری آنها از یکدیگر به دلیل نداشتن الگویی مناسب منجر به تهدیداتی جدی برای خانواده‌ها شده است.

این درحالی است که والدین با همنشینی با فرزندان در فرصت‌های مناسبی مانند کوهنوردی این تهدیدات را به فرصت‌ها تبدیل می‌کنند که برای تربیت فرزندانشان بسیار مفید و مؤثر است.

این آسیب‌شناس معتقد است: خوشبختانه در چند سال اخیر ورزش‌های همگانی با استقبال عموم همراه بوده است.

قجاوند، جامعه‌شناس به خانواده‌ها توصیه می‌کند با جمع‌آوری زباله‌های مسیر کوهنوردی الگوی مناسبی برای آموزش نحوه برخورد با طبیعت و حفظ محیط زیست برای فرزندان باشند.

دکتر عزت‌الله کردمیرزا، روانشناس معتقد است: هنگامی که انسان غرق در احساسات مختلفی مانند غم، شادی، ترس و... می‌شود هورمون‌هایی در بدن ترشح می‌شود که مستقیماً روی سیستم اعصاب مرکزی و مغز تأثیر می‌گذارد. این ترشحات تأثیر بسزایی روی خلق و خوی انسان دارند.

بنابر این در خانواده‌هایی که تمایل بیشتری به کوهنوردی دیده می‌شود، به صورت شایع می‌بینیم همگی خلق‌و‌خو‌هایی اجتماعی دارند و در ارتباط با افراد جامعه و رویارویی با مشکلات و اطرافیان از تبحر کاملی برخوردارند و توانمندتر هستند.