کدام مرطوب کننده برای کدام پوست

راهنمای خرید یک محصول بهداشتی

این روزها خیلی‌‌ها از خشکی پوست خود گله می‌کنند. بد نیست بدانید نتیجه تحقیقات جدید نشان داده است بیماری اگزما (با علایمی مانند خشکی، حساسیت و خارش پوست) در کشورهای صنعتی و زندگی‌های شهری شایع است...

آلودگی‌ هوا و استرس‌های روزانه هم می‌توانند باعث ایجاد اگزما و خشکی پوست شوند اما با اینکه خشکی پوست در زندگی‌های مدرن امروزی بیشتر دیده می‌شود، می‌توان با راه‌های ساده‌ای از جمله استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب، جلوی خشک‌تر‌ و حساس‌تر شدن پوست را گرفت. مرطوب‌کننده‌ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به بررسی هر کدام از آنها می‌پردازیم تا افراد با توجه به نیاز پوستشان مرطوب‌کننده خود را انتخاب کنند.

تمام مرطوب‌کننده‌ها در محافظت از پوست بدن نقش دارند. آنها رطوبت را به لایه شاخی پوست می‌افزایند و یک سد نازک محافظ برای نگهداری رطوبت روی خارجی‌ترین لایه پوست ایجاد می‌کنند. البته برخی مرطوب‌کننده‌ها، نقش محافظتی بیشتری دارند. لایه خارجی پوست یا همان لایه شاخی، از پوست در برابر مواد شیمیایی، رادیکال‌های آزاد و اشعه‌های مضر نور آفتاب، محافظت می‌کند و مرطوب‌کننده‌های محافظ، دارای نرم‌کننده‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مقداری هم ضدآفتاب هستند. نرم‌کننده‌ها، یک لایه چربی هم روی لایه شاخی ایجاد می‌کنند و مانع از دست رفتن آب پوست می‌شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها نیز علیه رادیکال‌های آزاد که از تماس پوست با اشعه آفتاب و آلودگی‌های محیطی ایجاد و باعث خراب شدن کلاژن پوست می‌شوند، فعالیت می‌کنند. یکی از ویژگی‌های خاص مرطوب‌کننده‌های محافظ، وجود ترکیب‌های ضد آفتاب در آنهاست. اشعه آفتاب می‌تواند باعث آفتاب‌سوختگی، ایجاد چروک و حتی سرطان پوست شود، به‌همین دلیل به افرادی که بیشتر وقتشان را خارج از منزل و درمحیط‌های باز می‌گذرانند، توصیه می‌شود علاوه بر استفاده از ضد آفتاب مناسب، هنگام خرید مرطوب‌کننده هم دقت و انواع محافظ آنها را انتخاب کنند.

● مرطوب‌کننده‌های اختصاصی

در کنار مرطوب‌کننده‌های متداول، برخی مرطوب‌کننده‌های اختصاصی نیز وجود دارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از کرم‌های ضدپیری و مرطوب‌کننده‌های رفع استریا.

کرم‌های ضدپیری: یکی از معروف‌ترین مرطوب‌کننده‌های اختصاصی، کرم‌های ضدپیری هستند. این کرم‌ها، کلاژن و الاستین دارند؛ همان پروتئین‌هایی که باعث سفتی و در عین حال انعطاف پوست می‌شوند. اگرچه این کرم‌ها می‌توانند به‌طور موقت، پوست ما را سفت‌تر و پرتر نشان بدهند اما نمی‌توانند جایگزین کلاژن و الاستین لایه‌های عمقی‌تر پوست شوند. آلفاهیدروکسی اسیدها، رتینوییدها، ویتامین C، ترکیب‌های مس و کوانزیم کیوتن جزو دیگر مواد تشکیل‌دهنده کرم‌های ضد پیری هستند. آلفاهیدروکسی اسیدها باعث جداشدن لایه خارجی سلول‌های مرده پوست می‌شوند و از این طریق، چروک‌های سطحی را کاهش می‌دهند و می‌توانند باعث تحریک تولید کلاژن هم بشوند. رتینوییدها چین و چروک‌های سطحی را کاهش می‌دهند و آثار تخریبی آفتاب را ترمیم می‌کنند. ویتامین C هم می‌تواند تولید کلاژن را افزایش دهد و باعث محافظت پوست در برابر اشعه‌های مضر آفتاب شود. ترکیب‌های مس هم افزایش تولید کلاژن و قوام پوست را در پی دارند. کوانزیم کیوتن هم باعث کاهش چروک‌های سطحی و محافظت از پوست دربرابر اشعه آفتاب و سفتی و قوام بیشتر آن می‌شود. ضمن اینکه می‌تواند تاحدی در کاهش سلولیت هم موثر باشد. خیلی از این ترکیب‌ها، در کرم‌ها و لوسیون‌های سفت‌کننده و انواع مختلفی از مرطوب‌کننده‌ها وجود دارند.

مرطوب‌کننده‌های رفع استریا: مرطوب‌کننده‌هایی در بازار وجود دارند که ادعا می‌شود می‌توانند استریا‌ها را از بین ببرند اما بیشتر این کرم‌های مرطوب‌کننده، چندان موثر نیستند. با این حال، نتیجه برخی تحقیقات نشان می‌دهد کرم‌های حاوی ترتینویین، می‌توانند در از بین بردن استریا‌های صورتی که کمتر از ۶ هفته از ایجاد آنها گذشته است، موثر باشند. استریا‌های شدید هم فقط با روش‌هایی مانند درم ابریژن، پیلینگ شیمیایی و لیزر از بین می‌روند.

● راهنمای خرید

مرطوب‌کننده‌های مختلفی در بازار وجود دارد که باید از میان آنها، با توجه به نوع پوست، انتخاب کرد. برای اینکه کارتان را در انتخاب و استفاده از مرطوب‌کننده‌ها راحت‌تر کنیم، رعایت این چند نکته را به شما توصیه می‌کنیم:

اگر پوست‌ مختلط دارید: اگر ناحیه پیشانی، بینی و چانه شما خیلی چرب نباشد و سایر قسمت‌های پوستتان هم خشکی متوسطی داشته باشد، می‌توانید مرطوب‌کننده بدون چربی به کل صورتتان بزنید. شما می‌توانید روزها به‌جای استفاده جداگانه از کرم ضد آفتاب و کرم مرطوب‌کننده، فقط از یک مرطوب کننده‌ بدون چربی که دارای SPF بالای ۱۵ است، استفاده کنید. اگر قسمت‌هایی غیر از پوست پیشانی، چانه و بینی‌تان خشکی بیشتری دارد، می‌توانید یک مرطوب‌کننده با چربی بیشتر را فقط به قسمت‌های خشک صورتتان بزنید و بخش چرب را با مرطوب‌کننده بدون چربی بپوشانید. اگر پوست ناحیه پیشانی، چانه و بینی شما خیلی چرب و آکنه‌ای است، بهتر است در این ناحیه هیچ نوع مرطوب‌کننده‌ای استفاده نکنید و به‌جای آن ترکیب‌های ضدآکنه مانند بنزوییل‌پراکسید و سالیسیلیک اسید را به کار برید. سپس براساس میزان خشکی سایر قسمت‌های پوستتان، از یک مرطوب‌کننده بدون چربی یا با چربی در آن قسمت‌ها استفاده کنید. ناحیه چرب پوست باید درطول روز با ضدآفتاب بدون چربی با خاصیت عدم ایجاد آکنه، پوشانده شود.

اگر پوست چرب و آکنه‌ای دارید: برخی مرطوب‌کننده‌ها برای پوست‌های خیلی چرب و آکنه‌ای تولید شده‌اند که حاوی موادی مانند بنزوییل پراکسید، رتینول یا سالیسیلیک‌اسید هستند. گرچه این مرطوب‌کننده‌ها را می‌توان علاوه بر پوست‌های چرب، برای پوست‌های مختلط و آکنه‌ای هم استفاده کرد، اما باید مراقب عوارضی مانند قرمزی و پوسته‌پوسته شدن پوست در اثر استفاده بیش از اندازه و در دفعات زیاد آنها هم بود. استفاده از این نوع مرطوب‌کننده‌ها را همیشه باید با مقدار و دفعات کم شروع کرد و به‌محض اینکه دچار هرگونه تحریک پوستی شدید، استفاده از آن را کنار بگذارید. به‌طور کلی، افرادی که پوست چربی دارند، باید همیشه از مرطوب‌کننده‌های بدون چربی استفاده کنند.

اگر پوست خشک و حساسی دارید: اگر پوستتان خشک است، مرطوب‌های حاوی چربی که لوسیون‌های غلیظ‌تر و خصوصیت جذب رطوبت بیشتری دارند، مناسب‌تر هستند. اگر هم پوستتان حساس است، باید دور مرطوب‌کننده‌های معطر را خط بکشید. افرادی با پوست معمولی هم می‌توانند از مرطوب‌کننده‌های مخصوص پوست‌های طبیعی که دارای روغن طبیعی هستند، استفاده کنند.

اگر اگزما یا پسوریازیس دارید: افراد مبتلا به اگزما باید از مرطوب‌کننده‌ها یا لوسیون‌هایی که چربی بیشتری دارند و بدون مواد معطر هستند، استفاده کنند. بیماران مبتلا به پسوریازیس هم باید برای انتخاب نوع مرطوب‌کننده از پزشک متخصص مشورت بگیرند اما به‌طور کلی، مرطوب‌کننده‌های مناسب برای افراد مبتلا به اگزما برای بسیاری از مبتلایان به پسوریازیس هم قابل استفاده است.

دکتر پژمان مباشر

متخصص پوست، مو و لیزر و عضو مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادین دانشگاه علوم پزشکی تهران