باغهای شنی در مکتب ذن

باغ ذن باغ شنی در ژاپن (karesansui کوه و آب خشک) که باغ ذن نیز نامیده می شود، زمینی پوشیده از شن کم عمق است که از شن، سنگریزه، سنگ و گاهی چمن یا عناصر طبیعی پوشیده شده است. مهمترین اجزای این …

باغ ذن باغ شنی در ژاپن (karesansui کوه و آب خشک) که باغ ذن نیز نامیده می شود، زمینی پوشیده از شن کم عمق است که از شن، سنگریزه، سنگ و گاهی چمن یا عناصر طبیعی پوشیده شده است. مهمترین اجزای این باغ شن و سنگ است که در کنار هم یادآور دریاست، اما نه با استفاده از آب، بلکه با استفاده از شنهایی که در آنها شیار ایجاد شده و نشانگر امواج دریاست.

راهبان مکتب ذن با حساسیت ویژه ای که تنها از طریق تمرکز و مراقبه در ذاتشان حاصل آمده است، بوسیله شن کش خط های افقی و عمودی در صحن باغ شنی ایجاد می کنند و اطراف صخره ها را با دوایری مکرر می آرایند. گیاهان از اهمیت کمتری برخوردارند و گاهی اصلاً در این آرایش استفاده نمی شوند. این باغها اغلب بصورتی آراسته می شده که بیننده در جایگاه مشخصی بنشیند و آن را تماشا کند. بعضی از غربیان اعتقاد دارند باغهای شنی قادرند به ذهن آدمی آرامش ببخشند اما ژاپنی های اصیل به چنین قصدی این باغها را نساخته اند.

باغ شنی در معبد ریوآن-جی

یکی از باغهای شنی مشهور در معبد ریوآن-جی در شمال غربی کیوتوی ژاپن قرار دارد. این باغ سی متر در ده متر مساحت دارد و در آن درختی وجود ندارد و تنها ۱۵ قطعه سنگ بی شکل در اندازه های متفاوت، که بعضی هایشان با خزه محاط شده در بستری از شن و سنگریزه سفید که هر روز شن کشی می شود، چیده شده است.

سنگها با اندازه های مختلف در گروه های پنج تایی، دو تایی، سه تایی، دو تایی، سه تایی چیده شده اند و این پانزده سنگ طوری کنار هم قرار گرفته اند که یک بیننده در یک زاویه خاص تنها می تواند ۱۴ قطعه را مشاهده کند. طراحی باغ منسوب به هنرمند خاصی نیست اما گفته می شود هنرمندی با نام سوآمی با همکاری طراحی به نام دایسنین این باغ را ساخته اند.

آرایش ظاهری:

تلاش زیادی برای توضیح اینکه باغهای شنی سمبل چه هستند، شده است. برخی از آنها به شرح زیر است:

- شن ها نماینده اقیانوس و صخره ها نماینده جزیره ژاپن است.

- صخره ها نشانگر ماده ببر و فرزندانش است که به سمت اژدهایی شنا می کنند.

- صخره ها فرمی از قلب و ذهن را در حروف کانجی نمایش می دهند.

- از نظر تحلیل ریاضی نیز، بخشهای خالی باغ بطور حساب شده ای ساخته شده و در راستای معماری معبد قرار دارد. امتداد محور تقارن باغ تا سالن اصلی معبد می رسد که بصورت سنتی بهترین جایگاه دیدن باغ به حساب می آید و دیدن سنگها از این زاویه در حس بصری انسان تاثیر دیدن شکلی طبیعی مانند درخت را می گذارد. این تاثیر وقتی شما مستقیما به باغ نگاه می کنید قابل دریافت نیست اما گفته می شود ذهن ناخودآگاه انسان قادر به برقراری ارتباط ظریف بین جایگاه صخره هاست. محققان غربی بر این باورند که طراحی این باغها مکان مناسبی را برای مراقبه انسان فراهم می کند اما ژاپنی های سنتی چنین چیزی را نمی پذیرند.

هر کدام از باغها می تواند نشانه چیزی باشد. برای مثال باغی وجود دارد که تمثال دوقلوی یین و یانگ (نشانه های چینی) است. باغ دیگری سمبلی از قانون علت و معلول و دیگری نشانی از ارزش قلب پاک را دارد. در واقع به بیننده بستگی دارد که چه چیزی را از این آرایشها دریافت می کند. آیا تنها سنگ ها و شن های دوار دور آن را می بیند یا قادر است از این نظم و سکون به آرامش ذهنی برسد.