کیفم حلا ل, جانم آزاد

همه زندگی تان داخل آن کیف بود شناسنامه, گذرنامه, کارت عابر بانک, دسته چک, مبلغ قابل توجهی تراول, پول نقد و

همه زندگی‌تان داخل آن کیف بود؛ شناسنامه، گذرنامه، کارت عابر بانک، دسته چک، مبلغ قابل‌توجهی تراول، پول نقد و...

کیف را در یک لحظه بدون این‌که بفهمید چه اتفاقی افتاد از دست‌تان ربودند. ۲ موتورسوار فرز و چابک که در یک چشم برهم‌زدن از محل دور شدند و وقتی تعدادی از عابران در صحنه به دنبال آنها می‌دویدند، شما دیگر کیف و همه مدارک داخلش را از دست رفته می‌دانستید.

کلانتری، بانک، دادسرا، استشهادنامه... و این قسمتی از مسیر طولانی و دشواری است که از این پس پیش‌رو دارید.

حالا شما مانده‌اید و همه آنچه از دست داده‌اید و سرگردانی در برابر حادثه‌ای که می‌تواند اتفاقات ناخوشایند دیگری را به‌دنبال داشته باشد. هر آن ممکن است چک حامل شما نقد شود، با استفاده از کارت خودپرداز حسابتان خالی شود، از شناسنامه و گذرنامه تان سوء‌استفاده شود و ده‌ها اتفاق دیگر که از حالا باید خود را برای آنها آماده کنید. کیف دزدی یکی از شایع‌ترین انواع دزدی‌ها در جهان است.آنها با چنان مهارتی این کار را انجام می‌دهند که شما پس از ماجرا باید ساعت‌ها فکر کنید تا بفهمید کی و کجا این بلا سرتان آمده است.

کیف‌قاپ می‌تواند بدون این‌که اسلحه‌ای در دست بگیرد با استفاده از بی‌توجهی شما کیف پولتان را بردارد و براحتی از محل دور شود. بدترین اتفاق زمانی می‌افتد که شما در حال سفر باشید. او می‌تواند پول‌ها و کارت‌های اعتباری شما را بردارد و سفر را برایتان تلخ کند، زیرا امکان دنبال کردن و گرفتن دزد در جایی که شما غریبه‌اید بسیار کم است.

بحث کیف‌قاپی چه در خیابان‌های شلوغ و پر رفت و آمد و چه در کوچه‌ها و معابر خلوت شهر را باید در حوزه مسائل انتظامی بررسی کرد. به نظر می‌رسد هرچه ضریب امنیت اجتماعی کاهش یابد بروز حوادث و جرایمی همچون کیف‌قاپی و دزدی نیز به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد. تعقیب، دستگیری یا زندانی کردن سارقان موتور سوار یا غیرموتورسوار صرفا نمی‌تواند کمک چندانی به حل معضل کیف‌قاپی کند، زیرا این جرم نیز مانند بسیاری از جرایم شایع دیگر در نتیجه برخی علل و ناهنجاری‌های اجتماعی چند سالی است که در سطح جامعه افزایش یافته و در چنین شرایطی در کنار تلاش دستگاه‌های مسوول برای شناسایی، دستگیری و مجازات مجرمان در نهایت این شهروندان هستند که باید در این زمینه هوشیار و آگاه باشند.

● وقوع بیشترین کیف‌قاپی‌ها در ۶ استان

کیف‌قاپی یکی از شایع‌ترین جرایم مخصوص شهرهای بزرگ است. بهترین وسیله مورد استفاده در ارتکاب این بزه، موتورسیکلت است و کیف‌قاپ‌ها ۳ ویژگی عمده دارند: معتادند، سابقه دارند و از نوعی جسارت برخوردارند. بیشتر کیف‌قاپ‌ها و شاید بتوان گفت حدود ۹۰ درصد این افراد پس از ارتکاب جرم به دلیل سابقه‌دار بودن در زمان کوتاهی دستگیر می‌شوند. خیابان‌های عریض و طویل و شلوغ شهرهای بزرگ برای کار این افراد بسیار مناسب است و آنها براحتی پس از قاپیدن کیف از محل متواری می‌شوند. گزارش‌ها حاکی از آن است که شهروندان ۶ استان کشور باید بیشتر مواظب کیف‌های خودشان باشند، زیرا بیش از ۸۰ درصد از کیف‌قاپی‌های کشور در کلانشهرهای تهران، اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، قم و فارس رخ می‌دهد به طوری که در این خصوص چندی پیش فرمانده انتظامی تهران بزرگ نیز از وقوع روزانه ۲۰ فقره کیف‌قاپی در تهران خبرداده بود.

● شیوع خشونت در کیف‌قاپی‌ها

حدیث ۳۰ ساله همراه همدستش کیف‌دستی خانم‌های میانسال و مسن را می‌دزدید.

شگرد این گروه ۲ نفره به گفته این دختر جوان چنین بوده است: در خیابان‌های شلوغ شهر منتظر می‌شدیم تا خانم مسنی بخواهد از خیابان رد شود. در همین لحظه من به‌عنوان کمک نزدیک آن زن می‌شدم و سپس با کمک همدست دیگرم کیف او را قاپ زده و از صحنه فرار می‌کردیم. این اواخر کمی بدشانسی آوردیم و دستگیر شدیم. آن زن خیلی سر و صدا کرد و خیابان هم شلوغ بود و پلیس گشتی که از خیابان می‌گذشت ما را دستگیر کرد. بررسی پرونده فعالیت باندهای کیف‌قاپی نشان می‌دهد این مجرمان صرفا به یک سرقت ساده بسنده نمی‌کنند و از آنجا که گاه در حین سرقت با مقاومت مالباخته مواجه می‌شوند برای سرقت موفق خود از هیچ‌گونه اعمال خشنی از جمله ضرب و جرح، چاقوکشی و... فروگذار نمی‌کنند. این شیوه یکی از بزرگ‌ترین باندهای کیف‌قاپی پایتخت بوده است.

اواسط سال ۸۵ کارآگاهان پایگاه سوم پلیس آگاهی تهران با شکایت‌های متعدد و مشابهی مواجه شدند که از فعالیت یک باند خشن کیف‌قاپی در پایتخت حکایت داشت. بررسی این شکایت‌ها نشان می‌داد سارقان بیشتر طعمه‌های خود را از میان مشتریان بانک‌ها انتخاب کرده و پس از تعقیب آنها، در فرصتی مناسب راه طعمه‌هایشان را سد کرده و نقشه سرقت را عملی می‌کنند. آنچه در این مرحله از تحقیقات جلب توجه می‌کرد خشونت اعضای باند هنگام سرقت بود. به گفته شاکیان، متهمان وقتی قصد سرقت از مالباختگان را داشتند، با استفاده از چماق و چاقو به آنها حمله‌ور شده و در صورتی که با مقاومت طعمه‌هایشان مواجه می‌شدند، آنها را به باد کتک می‌‌گرفتند. این سارقان با تشکیل یکی از مخوف‌ترین شبکه‌های کیف‌قاپی در پایتخت که ۵۰۰‌‌سرقت خشن را رقم زده‌‌اند، پای میز محاکمه قرار گرفته‌اند.

● از کیف‌قاپی تا قتل

اما اقدامات آزاردهنده و خشن باندهای کیف‌قاپی صرفا به سرقت اموال یا ضرب و شتم مالباختگان ختم نشده و گاه حوادث خونین و دلخراش‌تری را رقم می‌زند. مهرماه امسال در جریان یکی از خونین‌ترین کیف‌قاپی‌های پایتخت، سارقان کیف‌قاپ هنگام سرقت کیف مسوول یکی از کاروان‌های زیارتی، وقتی وی در برابر آنها مقاومت کرد او را به طرز فجیعی با ضربه چاقو به قتل رساندند و پس از سرقت کیفش بسرعت فرار کردند. این حادثه، نخستین حادثه کیف‌قاپی خشن نبود و آخرین آن نیز نخواهد بود، اما زنگ هشداری است که از مدت‌ها پیش به صدا درآمده مبنی بر این‌که سرقت‌های به عنف ،ازجمله کیف‌قاپی بتدریج به بهای خون و خونریزی تمام می‌شود.

● افزایش کیف‌قاپی در کشور

رئیس پلیس آگاهی ناجا چندی پیش در جمع خبرنگاران از افزایش آمار کیف‌قاپی در سال جاری خبر داده و می‌گوید: کیف‌قاپی در زمره سرقت‌های عنف تلقی می‌شود که در بسیاری از مواقع منجر به آسیب روحی، جسمی و مالی مالباخته می‌شود و عملکرد ما بیانگر این است که با وجود دستگیری‌های انجام شده ممکن است خلا‡هایی در قانون وجود داشته باشد که باید هر چه سریع‌‌تر برطرف شود.

سردار جعفری معتقد است: گروهی از سارقان به عنوان امرار‌معاش دست به سرقت می‌زنند و بخش قابل‌توجهی از این سرقت‌ها توسط سارقان حرفه‌ای انجام می‌شود، به طوری که اگر ۵ هزار نفر از سارقان حرفه‌ای شناسایی شده در زندان یا محل سکونت خود محدود شوند ۳۰ درصد از جرایمی که عمدتا سرقت‌های مهم هستند نیز کاهش خواهد یافت.

وی با اشاره به این که عامل اصلی سرقت‌های به عنف خود سارق نبوده بلکه مالخرها هستند، می‌افزاید: در ارتباط با این نوع جرایم معمولا معتادان و افرادی که نیاز به پول دارند، اقدام به سرقت به عنف می‌کنند و مالخران به عنوان عنصر اصلی، اموال سرقتی را به فروش می‌رسانند و درخواست پلیس از مسوولان قوه‌قضایی این است که برخورد قاطع‌تری با این افراد داشته باشند.

رئیس پلیس آگاهی ناجا، مردم را در وقوع سرقت‌های به عنف عامل اصلی دیگری عنوان کرده و تاکید می‌کند: اگر مردم مال مشکوک را خریداری نکنند، وقوع این نوع جرایم هم کاهش خواهد یافت. در واقع بخش قابل‌توجهی از لوازم دست دوم خودروی سرقتی است و زمانی که مردم اقدام به خرید این نوع اموال می‌کنند؛ در واقع مال خود را دوباره می‌خرند که امیدواریم با تمهیدات قوه قضاییه راهکار مناسبی در این رابطه اندیشیده شود. همچنین در شهریور امسال سرهنگ محمدرضا مقیمی، معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی نیز از افزایش ۱۶ درصدی جرم کیف‌قاپی طی ۶ ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل خبرداده بود.

● اعتیاد ۹۵ درصد کیف‌قاپ‌ها

بررسی پرونده‌های کیف‌قاپی بیانگر این واقعیت است که بیشتر این مجرمان سابقه‌دار و دارای اعتیاد چندساله به انواع مواد مخدر هستند.

بازپرس شعبه دوم دادسرای جنایی کرج در گفتگو با «جام‌جم» با اشاره به پرونده‌های متعدد کیف‌قاپی که طی سال‌های دوره فعالیتش در این سمت به بررسی آنها پرداخته است، ۹۵ درصد کیف‌قاپان را دارای اعتیاد می‌داند که بیشترین آنها مصرف‌کننده کراک و شیشه بوده و از آنجا که قادر به تامین هزینه بالای شیشه و کراک مصرفی خود نیستند، بناچار دست به کیف‌قاپی می‌زنند.

علی صمدی قربانی، شیوع کیف‌قاپی را در شهرهای بزرگ بیشتر می‌داند و می‌‌گوید: کیف‌قاپان عمدتا حرفه‌ای و با سابقه بوده و ۹۵‌درصد آنها با موتورسیکلت و تنها ۵ درصد با خودرو اقدام به کیف‌قاپی می‌کنند. این افراد عمدتا به صورت باند‌های چند نفره اقدام‌‌به کیف‌قاپی می‌کنند و سهمی از مال به دست آمده را به سردسته باند تحویل می‌دهند.

بازپرس شعبه دوم دادسرای جنایی کرج، نحوه برخورد مدارا‌گونه‌ای را که در گذشته با کیف‌قاپان انجام می‌شد، یکی از دلایل عمده ارتکاب مجدد کیف‌قاپان به این جرم می‌داند و می‌گوید: در گذشته مجرمی که با ۱۰۰ فقره کیف‌قاپی در پرونده‌اش دستگیر می‌شد، تا زمان تشکیل دادگاه و صدور رای نهایی می‌توانست با قرار کفالت ۵ میلیون تومانی آزاد شود که این امر به نوعی ارتکاب این جرم توسط مجرمان کیف‌قاپ را به صرفه می‌کرد.

صمدی قربانی توضیح می‌دهد: این در حالی است که در قانون فعلی قرار کفالت به وثیقه تغییر کرده و بسته به این‌که جرم کیف‌قاپان چقدر سنگین باشد و چه مقدار از مالباختگان به سرقت رفته باشد، قرار وثیقه تعیین می‌شود. به طور مثال اگر ارزش مال سرقتی از مالباخته یا مالباختگان ۱۰۰ میلیون تومان باشد، قرار وثیقه‌ای حدود ۱۳۰ میلیون تومانی تا زمان تشکیل دادگاه و صدور رای نهایی برای وی تعیین می‌شود.

به گفته صمدی، بر اساس ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی مجازات کیف‌قاپی یک تا ۵ سال زندان همراه با ۷۴ ضربه شلاق است که پس از بررسی پرونده از سوی قاضی رای نهایی بسته به میزان جرم ارتکابی برای مجرم صادر می‌شود.

بازپرس شعبه دوم دادسرای جنایی کرج به این نکته نیز اشاره می‌کند که با وجود اعلام افزایش کیف‌قاپی‌ها طی سال جاری در کشور از سوی مراجع رسمی اما این جرم در شهرستان کرج نسبت به سال‌های ۸۶ و ۸۷ با کاهش مواجه بوده است.

● مقاومت نکنید

بازپرس شعبه دوم دادسرای جنایی کرج در حالی که بیشترین طعمه‌های کیف‌قاپان را زنان می‌داند با اشاره به چند فقره کیف‌قاپی از بانوان که به دلیل مقاومت آنها منجر به قتل شده، تاکید می‌کند: در این پرونده‌ها به دلیل مقاومت بانوانی که هدف کیف‌قاپان قرار گرفته‌اند، سارقان آنها را تا چند متر روی زمین کشیده‌اند که منجر به ضربه سر و در نهایت فوت آنها شده است. بنابر این ضروری است برای حفظ امنیت و سلامت جانی هم که شده بانوانی که هدف کیف‌قاپی قرار می‌گیرند، از مقاومت بیش از حد خودداری کنند و کیف را تحویل دهند. وی همچنین توصیه می‌کند: ضروری است شهروندان و بویژه بانوان از قراردادن اجناس قیمتی داخل کیف دستی خود خودداری کنند و هنگام حرکت، کیف را با دستی که به سمت دیوار است و نه به سمت خیابان، حمل کنند.

● جرمی معلول آسیب‌های اجتماعی

آن چنان‌که از گفته‌های مسوولان برمی‌آید و بررسی‌های کارشناسان حوزه آسیب‌های اجتماعی نشان می‌دهد؛ جرم کیف‌قاپی نیز همچون بسیاری از جرایمی که طی سال‌های اخیر در جامعه به وقوع می‌پیوندد، معلول بسیاری از بحران‌ها و آسیب‌های اجتماعی از جمله بیکاری، فقر، اعتیاد و... همچنین مشکلات فرهنگی جامعه است.

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد تعقیب، دستگیر یا زندانی کردن سارقان موتورسوار یا غیرموتورسوار صرفا نمی‌تواند کمک چندانی به حل معضل کیف‌قاپی در جامعه باشد مگر این‌که در گام نخست برای رفع و ریشه‌کنی دلایل اولیه وقوع چنین جرایمی، چاره‌اندیشی مناسبی انجام شود. این در حالی است که آمار بالای افزایش جرایم مختلف در کشور از جمله موضوع کیف‌قاپی بیانگر این واقعیت است که متاسفانه هنوز راهکارهای موثری برای بهبود وضعیت آسیب‌های اجتماعی مذکور و به دنبال آن، ریشه‌کنی کامل چنین جرایمی ارائه نشده است. در چنین شرایطی که شناسایی، دستگیری و مجازات مجرمان در حال حاضر تنها روش کنترل و برخورد با جرم کیف‌قاپی است بنابراین، این بار نیز شهروندان هستند که باید با آگاهی لازم و درک نقش موثر خود در این زمینه و هنگام مواجهه با چنین موقعیت‌هایی کاملا هوشیارانه رفتار کنند. نکته آخر این‌که به یاد داشته باشید کیف‌دزدها در تمام کشورهای جهان وجود دارند، پس کاری که شما می‌توانید انجام دهید؛ این است که با هوشیاری و دقت خود را از خطر طعمه شدن دور نگه دارید.

● توصیه‌های پلیس

در سایت نیروی انتظامی برای آمادگی مردم هنگام مواجه شدن با کیف‌قاپان توصیه‌های متعدد و مهمی شده که آگاهی و به کارگیری آنها در مواقع نیاز برای هر شهروندی ضروری است:

▪ از حمل و جابه‌جایی پول نقد به مقدار زیاد خودداری و در حد امکان از چک‌های تضمینی و مسافرتی استفاده شود.

▪ کیف‌قاپ‌ها معمولا اطراف بانک‌ها، دفترخانه‌ها و بنگاه‌ها کمین می‌کنند، بنابر این لازم است در این اماکن کاملا هوشیار بوده و مراقب هرگونه حرکات مشکوک باشید.

▪ چنانچه به دلایلی مجبور به حمل پول نقد در کیف یا ساک‌دستی و... هستید، سعی کنید از اقوام و دوستان خود به عنوان همراه و مراقب کمک بگیرید.

▪ هنگام حمل پول نقد حتما از خودرو استفاده کنید و از پیاده‌روی بویژه در خیابان‌های خلوت بپرهیزید.

▪ از به نمایش گذاشتن پول همراه خود خودداری کنید.

▪ کیف‌دستی را با دستی که مجاور دیوار یا جوی آب است، حمل کنید و از حرکت در سطح سواره‌رو خیابان بپرهیزید.

▪ هنگامی که قصد بازدید خودرویتان را دارید، کیف‌دستی خودتان را زمین نگذارید.

▪ کیف‌قاپی معمولا با موتور سیکلت‌های تندرو و یک‌ نفر ترک نشین با کلاه انجام می‌شود، بنابراین مواظب این قبیل موتورسواران باشید.

▪ اگر قصد معامله‌ای دارید که لازم است پول نقد حمل کنید، موضوع را با افراد غیرمطمئن بازگو نکنید.

▪ هنگام خروج از بانک از قرار دادن پول در کیسه‌های نایلونی خودداری کنید.

▪ ممکن است پس از خروج از بانک، خودرویتان از سوی سارقان پنچر شده باشد، بنابراین ابتدا وجوه همراه را داخل خودرو قرار دهید و درهای آن را قفل و از بالا بودن شیشه‌ها مطمئن شوید، سپس برای پنچرگیری اقدام کنید.

▪ در صورت وقوع سرقت، ضروری است جزئیات دقیق سرقت، مشخصات موتورسیکلت، راکب و سرنشین آن بویژه نوع و رنگ لباس و مشخصات ظاهری ازجمله چهره، مو و... و همچنین جهت حرکت آنها را به خاطر بسپارید.

پس از وقوع حادثه بلافاصله به نزدیک‌ترین کلانتری مراجعه کنید و هرگونه اطلاعات درخصوص محتویات کیف خود را در اختیار ماموران نیروی انتظامی قرار دهید.

پوران محمدی