آثار احمد فردید

معمولا عنوان می شود دکتر فردید آثار چندانی ندارد, در حالی که علاوه بر آثار فردید سابق قبل از طرح غربزدگی و گشت فکری که اگر جمع کنند بیش از هزار صفحه می شود

معمولا عنوان می‌شود دکتر فردید آثار چندانی ندارد، در حالی که علاوه بر آثار فردید سابق (قبل از طرح غربزدگی و گشت فکری) که " اگر جمع کنند بیش از هزار صفحه می‌شود " ، فردید لاحق با ایراد سخنرانیها و شرکت در گفتگوها و مصاحبه‌ها آثار فراوانی از خود بجای گذاشته است که این آثار بطور پراکنده در اختیار اشخاص و یا مؤسسات است. با کوششهای بعمل آمده طی چند سال اخیر(عمدتا پس از چاپ و انتشار دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان) اکنون مجموعه قابل توجهی از آثار مکتوب و مکتوب شده استاد گرد آوری شده که میتواند در اختیار علاقمندان قرار داده شود که البته در مقابل آنچه که مکتوب ومنتشر نشده همچنان ناچیز است. این آثار منتشر شده و دردسترس عموم اکنون شامل موارد زیر است:

▪ تالیف ۱۸ مورد

▪ ترجمه ۱۹ مورد

▪ تقریر ۱۱ مورد

▪ مصاحبه ۴ مورد

▪ سخنرانی مکتوب شده ۳۱ مورد

▪ میزگرد و مناظره مکتوب شده ۳ مورد

▪ گردآوری گزیده مطالب ۴ مورد

برآورد میشود مجموعه فعلی به حدود هزار صفحه برسد. علاوه بر موارد فوق ۱۴ اثر از آثار دیگران که استاد در آنها دخالت موثر داشته است نیز شناسائی شده که در این فهرست آمده است.

الف) آنچه تاکنون منتشر شده است

۱) تالیف ( کتاب ، مقاله ، مطلب ، یادداشت ، نامه ، حاشیه نویسی)

۲) ترجمه

۳) تقریر

۴) مصاحبه

۵) سخنرانی

۶) مناظره و میزگرد

۷) گرد آوری گزیده مطالب

ب) آنچه تا کنون منتشر نشده است

۱) تالیف ( کتاب ، مقاله ، مطلب ، یادداشت ، نامه ، حاشیه نویسی)

۲) ترجمه

۳) تقریر

۴) مصاحبه

۵) سخنرانی

۶) مناظره و میزگرد

ج) آثار دیگران که زیر نظر فردید تدوین شده و یا در تدوین آن دخالت موثر داشته است

۱) تالیف ( کتاب ، مقاله ، مطلب ، یادداشت ، نامه)

۲) ترجمه

۳) پایان نامه تحصیلی

د) مواردی که توسط استاد یا دیگران مورد اشاره قرار گرفته ولی نام اثر و یا هرگونه اطلاع دیگری در دست نیست

الف) آنچه تاکنون منتشر شده است

الف – ۱) تالیف ( کتاب ، مقاله ، مطلب ، یادداشت ، نامه ، حاشیه نویسی)

۱) "مقاله‌ای نوشتم که در آن اشاره ای به کانت شده بود"(استاد در مصاحبه با علیرضا میبدی به چاپ این مقاله در دهه ۱۳۱۰ در روزنامه شفق سرخ اشاره کرده است، اطلاع دیگری از این مقاله چاپ در دست نیست).

۲) مطلبی با عنوان "نیچه پس از مرگ" ، ماهنامه مهر سال پنجم مهر ۱۳۱۶ (با امضای ا - ف) ص ۵۰۳ و ۵۰۴

۳) قسمت اول مقاله "هنری برگسن و فلسفه‌های برگسنی"، ماهنامه مهر، سال پنجم شماره ۹ بهمن ۱۳۱۶، ص ۸۸۵-۸۹۵ (با امضای مهینی یزدی ، استاد فردید در ابتدای این مقاله ۳۶ زیر عنوان برای آن ذکر نموده است ولی عملا در دو شماره ۱ و ۲ مقاله به بیش از ۸ زیرعنوان پرداخته نشده است).

۴) قسمت دوم مقاله "هنری برگسن، و فلسفه‌های برگسنی"، ماهنامه مهر، سال پنجم شماره ۱۱ فروردین ۱۳۱۷ ، ص ۱۱۰۹- ۱۱۱۵ (با امضای مهینی یزدی ، . استاد در زیر نویسی در پایان شماره دوم مقاله نوشته است " چنانکه بعد خواهیم...." ولی در شماره های بعدی مجله مهر که از قضا در همان سال ۱۳۱۷ تعطیل شده است ادامه مقالات مشاهده نشد).

۵) مقاله "جان دیوئی آمریکائی، نظر اجمالی بآراء فلسفی و تربیتی او"، ماهنامه آموزش و پرورش، سال نهم شماره سوم، خرداد ۱۳۱۸، ص۱۷ - ۲۴ (با امضای مهینی یزدی)

۶) قسمت اول مقاله "ازکانت تا هیدگر"(عنوان فرعی از آلبرت کبیر تا کانت) ، ماهنامه سخن، سال دوم، شماره سوم، اسفند ۱۳۲۳، ص ۱۹۳-۲۰۱ (دکتر فردید در مقدمه این مقاله اعلام نموده است که این یک رشته مقالات به معرفی جریانهای فلسفی آلمان پرداخته و با معرفی فلسفه ” وجود وجدانی“ مارتین هیدگر به پایان خواهد رسید اما فقط یک مقاله دیگر در این زمینه منتشر شده و از تداوم مقالات اطلاعی در دست نیست)

۷) قسمت دوم مقاله "از کانت تا هیدگر" (عنوان فرعی : درآمد به فلسفه معنوی کانت) ،‌ ماهنامه سخن، سال دوم، شماره پنجم، اردیبهشت ۱۳۲۴، ص ۳۷۰-۳۷۶ ، (این مقاله در شماره بهارفصلنامه سوره سال ۱۳۷۷ تجدید چاپ شده است)

۸) معرفی و نقد مختصر کتاب ” شناخت روشهای علوم یا فلسفه علمی“ (تألیف فلیسین شاله، ترجمه یحیی مهدوی)، ماهنامه سخن، سال دوم، شماره سوم اسفند ۱۳۲۳، ص ۲۲۶-۲۲۷ (با امضای ا- ف)

۹) معرفی و نقد مختصر ” چند نشریه از انتشارات شرکت بهشتی“( ترجمه رضا آذرخشی)، ماهنامه سخن، سال دوم، شماره پنجم، اردیبهشت ۱۳۲۴، ص ۳۹۵-۳۹۶ (با امضای ا- ف)

۱۰) نگاهی به نمودشناسی معاصر، ماهنامه سخن، شماره پنجم، سال سوم، آبان ۱۳۲۵، ص ۳۶۳-۳۶۸(استاد در پایان این مقاله نوشته است "بشرحیکه از شماره آینده خواهیم دید......." ولی در شماره های آینده مجله سخن ادامه مقاله بچشم نمیخورد. صادق هدایت در نامه ای در آذر ۱۳۲۵ خطاب به شهید نورائی در مورد این مقاله نوشته است :"درشماره ۵ سخن که تازه درآمده مقاله عجیبی راجع به نمود شناسی نوشته که خواندنی است"

۱۱) سیر فلسفه در دوره جدید، (استاد به چاپ این مقاله در دهه ۱۳۲۰ در مصاحبه با کیهان فرهنگی اشاره نموده است ، اطلاع دیگری از مقاله در دست نیست).

۱۲) نامه به دکتر بقائی کرمانی ، این نامه که در سال ۱۳۳۰ نگاشته و ارسال شده است ، در کتاب " زندگینامه سیاسی دکتر مظفر بقائی" بچاپ رسیده است

۱۳) چند حاشیه در کتاب فلسفه عمومی پل فولیکه ترجمه یحیی مهدوی، از قبیل ذیل صفحات ۱۳۶ و۱۳۷ (با امضای ا – ف ) و ذیل صفحات ۴۹ و۵۰ (در صفحه ۴۱۴ این کتاب چنین آمده است : " ا . ف " مختصر احمد فردید است.مطالبی که در حاشیه میان دوابرو() یا دو قلاب[ ] قرار گرفته اضافاتی است بر اصل فرانسوی . چون مطلبی که در حاشیه امضای "ا - ف" دارد بین دو ابرو () آمده پس میتوان استنباط کرد مطالب داخل دو ابرو () در حاشیه ، نوشته مرحوم فردید و مطالب داخل دو قلاب [ ] نوشته مرحوم مهدوی باشد).

۱۴) فهرست بعضی از لغات و اصطلاحات و معادل آنها به فارسی ، این فهرست درصفحات ۳۹۳ تا ۴۱۴ کتاب " فلسفه عمومی یا مابعدالطبیعه " تالیف پل فولکیه ترجمه یحیی مهدوی بچاپ رسیده است

۱۵) همسخنی با مارتین هیدگر، یادداشتی از استاد فردید، روزنامه کیهان، ۳/۶/۱۳۵۹ و روزنامه اطلاعات ۵/۶/۱۳۵۹ ( این یادداشت با حذف پاراگراف اول آن با عنوان ” طریقت رندی“ در سالنامه موقف، شماره اول، سال اول، ۱۳۸۲، ص ۲۲-۲۱ چاپ شده است)

۱۶) ” جلسه های درس و سخنرانی استاد فردید در تالار فرهنگ “ (یادداشت استاد فردید) ، روزنامه کیهان، ۱/۱۱/۱۳۶۰

۱۷) ” سخنرانیهای استاد فردید “ ( یادداشت استاد در مورد سخنرانیهای ایشان در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران)

۱۸) توضیحات درباره ” غرب زدگی جهانی و تزلزل مبانی ۲۵۰۰ ساله آن در کل جهان پست مدرن کنونی “ ، روزنامه کیهان ، تاریخ یادداشت ۳۱/۲/۱۳۶۸

الف – ۲ ) ترجمه

۱) ترجمه کتاب "روحیات اجتماعات" اثر گوستاو لوبن، تهران، انتشارات اقبال (استاد در سخنان خود به این ترجمه و چاپ آن اشاره کرده است ولی نسخه چاپ شده در دسترس نیست)

۲) ترجمه قسمتی از کتاب "فلسفه علمی تاریخ" اثر گوستاو لوبن که بنا به اظهار استاد در یکی از روزنامه ها با عنوان "عوامل تشکیل دهنده تاریخ" چاپ شده است . اطلاع دیگری در دست نیست(استاد این ترجمه ها را چنانکه خود گفته است با مقایسه ترجمه عربی مصری با متن فرانسوی انجام میداده است).

۳) ترجمه و اقتباس مقاله ای با عنوان "پرورش اخلاقی و اجتماعی کودکان" بر گرفته از "دفاتر بلژِیکی علوم تربیتی"که در ماهنامه آموزش و پرورش سال هشتم شماره ۱۰ ، دی ۱۳۱۷، ص ۲۲ - ۳۰ بچاپ رسیده است(با امضای مهینی یزدی).

۴) ترجمه و اقتباس از مقاله ژ.ا.سرژ مندرج در "دفاتر بلژیکی علوم تربیتی که با عنوان "آزمایشگاه روحی و تربیتی" که در ماهنامه آموزش و پرورش سال هشتم شماره ۱۱ و ۱۲، بهمن و اسفند ۱۳۱۷، ص ۶۰ - ۶۶ بچاپ رسیده است (با امضای مهینی یزدی).

۵) تر جمه مطلبی که با عنوان "اتحادیه بین الملل پرورش نو" در در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره اول، فروردین ۱۳۱۸، ص ۲۸ بچاپ رسیده است

۶) ترجمه بخش اول کتاب "مسالک فلسفی" اثر آندره کرسن که با عنوان"مسائل فلسفه نظری" که در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره اول، فروردین ۱۳۱۸، ص ۱۹ - ۲۷ بچاپ رسیده است(با امضای مهینی یزدی).

۷) ترجمه مقاله ای با عنوان "قوانین مهم رفتار" بقلم اد. کلاپارد سویسی که در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره دوم، اردیبهشت ۱۳۱۸ ص ۲۵ – ۲۹ بچاپ رسیده است (با امضای مهینی یزدی).

۸) ترجمه مطلبی باعنوان "کودکان چپ"به نقل از روزنامه "پتی جورنال چاپ پاریس فوریه ۱۹۳۹ که در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره چهارم، تیر ۱۳۱۸، ص ۳۶ و ۳۷ بچاپ رسیده است.

۹) ترجمه و اقتباسی مطالبی از کتاب "پرورش نو" تالیف آلبر تم که با عنوان"علم النفس معاصر و پرورش" در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره چهارم، تیر ۱۳۱۸، ص ۱۵ – ۲۰ بچاپ رسیده است.(در بالای عنوان این مطلب عبارت"ترجمه و اقتباس آقای مهینی یزدی" نوشته شده اما در ذیل مقاله پس از ذکر منبع عبارت "با تصرف احمد فردید" قید گردیده است)

۱۰) ترجمه و اقتباسی مطالبی از کتاب "پرورش نو" تالیف آلبر تم که با عنوان"معلم خوب" در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره پنجم، مرداد ۱۳۱۸، ص ۲۲ – ۲۴ بچاپ رسیده است.(با امضای احمد فردید)

۱۱) ترجمه و اقتباسی مطالبی از کتاب "پرورش نو" تالیف آلبر تم که باعنوان"طرح دالتون و روش ونیتکا" در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره ششم، شهریور ۱۳۱۸، ص ۲۷ – ۳۱ بچاپ رسیده است.

۱۲) ترجمه مطلبی با عنوان "آموزشگاه آزاد" نوشته آدلف فریر به نقل از روزنامه "کوپراسیون بال" که در ماهنامه آموزش و پرورش سال نهم شماره ۷و۸، مهر و آبان ۱۳۱۸، ص ۶۳ بچاپ رسیده است.

۱۳) ترجمه و اقتباسی مطلبی از کتاب "انرژی روحانی" تالیف هانری برگسن که با عنوان"شادی و خلاقیت" در ماهنامه آموزش و پرورش سال دهم شماره ۲، اردیبهشت ۱۳۱۹، ص ۳۱ و ۳۲ بچاپ رسیده است(با امضای ا . ف).

۱۴) ترجمه ای که با عنوان "چند نمونه از درمانهای روحی" در ماهنامه آموزش و پرورش سال دهم شماره سوم،خرداد ۱۳۱۹، ص ۴۵ – ۵۶ بچاپ رسیده است.

۱۵) ترجمه مطلبی با عنوان "چرا کودکان دروغ میگویند" به نقل از مجله "روانشناسی" شماره آوریل ۱۹۳۸ که در ماهنامه آموزش وپرورش سال دهم شماره چهارم، تیر ۱۳۱۹ ص ۳۹ – ۴۸ بچاپ رسیده است.(نام مترجم این مطلب درج نشده بود و تا کنون به شماره اسفند سال ۱۳۱۹ که فهرستی از کلیه مقالات یکساله مجله و نام نویسنده و مترجم را درج میکند دسترسی پیدا نشده است اما با توجه ترجمه ردیف بالا بنظر میرسد این ترجمه نیز از فردید باشد)

۱۶) ترجمه "روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان : محرک‌های زردشتی در فلسفه اشراق" اثر هانری کربن که توسط انجمن ایرانشناسی بعنوان نشریه شماره ۳ در سال ۱۳۲۵ بچاپ رسیده و در سال ۱۳۸۲ توسط موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تجدید چاپ شده است . (احمد فردید در زیرنویس صفحه ۵۱ توضیح داده است که : ترجمه نگارنده این سطور در اینجا تمام می‌شود و نظر به عجله ای که آقای هانری کربن در طبع و نشر این رساله داشتند ترجمه فصل سوم را به آقای عبدالحمید گلشن محول فرمودند)

هانری کربن در مصاحبه ای که در شماره اسفند ۱۳۵۵ ماهنامه بنیاد بجاپ رسیده است ماجرائی را به این ترتیب نقل میکند که "وقتی قرار شد رساله "محرک های زردشتی در فلسفه سهروردی" ترجمه شود و مترجم نتوانست آنرا تمام و کمال بزبان فارسی برگرداند ، معین خیلی عصبانی شد. یادم هست توی درشکه نشسته بودیم که یکباره معین مترجم رساله را توی یکی از خیابانهای تهران که حالا یادم نیست کدام خیابان ، دید . از درشکه بیرون پرید و همانجا از مترجم گله و شکایت کرد که چرا کار را نیمه تمام باقی گذاشته است".

داریوش شایگان در میزگردی که با عنوان "متفکران اهل معنا" (کتاب ماه ادبیات و فلسفه، آذر ۱۳۸۲)میگوید "این رساله را فردید و عبدالحمید گلشن ترجمه کرده اند که البته اگر ترجمه اش را بخوانید چیزی دستگیرتان نمیشود.آنهم داستانی دارد چون فردید ترجمه را مدام به تعویق می انداخت و امروز و فردا میکرد. بعد یک روز که معین و کربن سوار درشکه بودند و از خیابان فردوسی عبور میکردند که فردید را می بیند که سوار درشکه دیگری است میخواهد با او صحبت کند که او فرار میکند".

اما برخی میگویند یک جدال لفظی بین آنان درگرفته که منجر به ناتمام رها کردن ترجمه توسط فردیدشده است. بعلاوه برخی دوستداران استاد فردید میگویند مطالب نسبتا سطحی کربن در ترجمه استاد به متن فلسفی-حکمی درخور توجهی تبدیل شده است.

۱۷) هیدگر، مارتین ، ‌خطر و نجات، ‌ترجمه احمد فردید، سالنامه موقف ، سال اول، شماره اول، شهریور ۱۳۸۲، ص ۴۰-۴۱ (این مطلب ترجمه‌ای از صفحه پایانی کتاب Holtswege و عنوان آن انتخابی سالنامه موقف است)

۱۸) نیچه، فردریک ویلهم، مرد شوریده سر، ترجمه احمد فردید، سالنامه موقف، شماره اول، سال اول، شهریور ۱۳۸۲، ص ۱۱-۱۲

۱۹) فولیکه، پل، مقدمه فلسفه عمومی یا مابعدالطبیعه ، ترجمه احمد فردید، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۷، ص ۱- ۴۴ (دکتر یحیی مهدوی مترجم کتاب فلسفه عمومی یا مابعدالطبیعه در پیشگفتار این کتاب ضمن تشکر از دکتر فردید برای تصحیح ترجمه این کتاب اعلام نموده ایشان بعضی از قسمتها منجمله مقدمه را ثانیا تحریر نموده‌اند)

الف – ۳ ) تقریر

۱) اندیشه‌های هدایت، تهران، انتشارات فرزین، بهمن ۱۳۴۹، ص ۳۸۵- ۳۹۹ (این تقریر در کتاب صادق هدایت که به کوشش محمود کتیرائی تدوین شده چاپ شده است ، ظاهرا بین دکتر فردید و محمود کتیرائی درتنظیم متن تقریر اختلاف‌نظر وجود داشته است ، این مصاحبه در کتاب ”صادق هدایت در بوته نقد ونظر “ و در کتاب ” کتاب یاد صادق هدایت “ (علی دهباشی ، نشر ثالث ، ۱۳۸۰ ) تجدید چاپ شده است )

۲) پاسخ به چند پرسش در باب فرهنگ شرق، ماهنامه فرهنگ و زندگی، شماره ۷ ، دی ۱۳۵۰، ص ۳۴-۳۹ ،‌ این تقریر در ماهنامه سوره سال ۱۳۷۴ تجدید چاپ شده است (آقای دکتر داوری این تقریر را تحریر نموده است)

۳) سقوط هدایت در چال هرز ادبیات فرانسه، روزنامه اطلاعات، شماره ۱۴۳۳۷، اسفند۱۳۵۲ ، (تجدید چاپ در سالنامه موقف، سال دوم، شماره دوم، شهریور ۱۳۸۳، ص ۱۰۲-۱۰۶)

۴) پاسخی کوتاه به پرسش” شعر در هزاره سوم“ ، روزنامه رستاخیز، شماره ۴۶۶، ۲۲ آبان ۱۳۵۵

۵) پاسخی کوتاه به پرسش " بهترین کتابی که خوانده اید ؟" ، ماهنامه بنیاد ، تیر ۱۳۵۷ ص ۲۱

۶) دست از سر هیدگر بردارید ، ماهنامه بنیاد ، سال اول ، شماره ۶ ، شهریور ۱۳۵۶ ، ص۶۸

۷) اکنون زدگی فرهنگستان ، ماهنامه بنیاد ، سال اول ، شماره ۴ ، تیرماه ۱۳۵۶ ، ص۵

۸) " توضیح استاد فردید" در مورد جلسات سخنرانی ایشان در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ، روزنامه کیهان ، ۳۰ دی ۱۳۵۸

۹) صورت و معنا در حکمت هنر، سالنامه موقف، سال اول ، شماره اول، شهریور ۱۳۸۲، ص ۵۳-۵۷ (این تقریر را آقای صفری تحریر نموده‌اند)

۱۰) تقریری در باره هیدگر ، چاپ شده در مقاله مهدی صادقی با عنوان " تفکر مارتین هیدگر و احمد فردید" ، نامه فلسفه ، سال چهارم ، شماره یازدهم ، پائیز ۱۳۸۰

۱۱) درروزنامه کیهان مورخ پنج شنبه ۱۳ مرداد ۱۳۶۲ متنی در صفحات ۱۵ و ۱۶ بچاپ رسید با عنوان " مشروطه در رابطه آن با دفع فاسد به افسد" که متعاقبا از توزیع لائی روزنامه که شامل این مقاله میشد جلوگیری و گفته میشود حتی آنچه توزیع شده بود از پیشخوان روزنامه فروشیها جمع آوری و تبدیل به خمیر کاغذ گردید. نام نویسنده مقاله در روزنامه درج نشده بود اما مشخص بود منشائی "فردیدی" دارد.

پس از گذشت بیست و دو سال از این ماجرا آقای علی ابوالحسنی (منذر) که نسخه ای از روزنامه توسط مرحوم فردید بدست ایشان رسیده بود، نسبت بچاپ آن با عنوان " مشروطه، دفع فاسد به افسد" در ماهنامه زمانه شماره مرداد۸۴ ۱۳ اقدام نمود . این مقاله پس ازچاپ در ماهنامه زمانه در سایت خبرگزاری مهر گذاشته شده و در دو شماره روزنامه شرق مورخ ۲۰/۶/۱۳۸۴ با عنوان ” اصالت تاریخ یا دفع فاسد به افسد “ و مورخ ۲۲/۶/۱۳۸۴ با عنوان "آزادی جدید عین استبداد به رای است" تجدید چاپ شده است.

بدرستی مشخص نیست که مقاله تحریر یا تقریر استاد است و یا متنی است که برخی از افراد مورد وثوق زیر نظر ایشان تنظیم کرده اند و نهایتا توسط استاد بازنگری شده است. آقای ابوالحسنی در مقدمه این تقریر نوشته اند که مرحوم فردید در هنگام ارائه این مقاله به ایشان، توضیحاتی در حاشیه روزنامه نوشته اند که در متن چاپ شده این توضیحات آورده نشده است. لازم به یاد آوری است اغلاط چاپی در این متن هم بچشم میخورد.

الف – ۴) مصاحبه

۱) مصاحبه با علیرضا میبدی، روزنامه رستاخیز، شماره ۴۳۹، ۲۰ مهر ۱۳۵۵ و شماره ۴۵۷ ،‌۱۱ آبان ۱۳۵۵ (در شماره دوم این مصاحبه قرار ادامه مصاحبه گذاشته می‌شود ولی ظاهرا مصاحبه ادامه نیافته است، ضمنا استاد فردید در شماره دوم مصاحبه به میبدی در مورد دستکاری مطالب اعتراض داشته است)

۲) مصاحبه با مجله تماشا، مجله تماشا سال هشتم، شماره ۳۵۶، ۲۷ اسفند ۱۳۵۶

۳) مصاحبه با جلال میکانیکی با عنوان " نسبت دیانت حقیقی اسلام با فلسفه و علم" (در بالای همین صفحه قابل مشاهده است)

۴) در سال ۱۳۶۵ از طرف هفته نامه کیهان فرهنگی آقایان حاج سیدجوادی و رخ صفت مصاحبه ای با استاد فردید بعمل می آورند تا به روال معمول این هفته نامه بچاپ برسد چرا که کیهان فرهنگی هر هفته مصاحبه ای را که با یکی از چهره های علمی و ادبی بچاپ میرسانید. اما این مصاحبه بدلایل اعلام نشده ای بچاپ نرسید تا اینکه بعد از بیست سال اکنون متن آن در سایت بنیاد فردید قرار داده شده است.

الف – ۵ ) سخنرانی مکتوب شده

۱) همسخنی با طریقت فکری مارتین هیدگر، سالنامه موقف، شماره دوم، سال دوم، شهریور ۱۳۸۳، ص ۴۹-۵۹ (متن تحریر شده یک جلسه از یک رشته سخنرانی تلویزیونی دکتر فردید در اوائل دهه ۵۰ با عنوان ” درآمدی به حکمت معنوی“، عنوان مقاله انتخابی سالنامه موقف است)

۲) شاهد تو سد روی شاهد است، سالنامه موقف، شماره دوم، سال دوم، شهریور ۱۳۸۳ ص ۹۶-۱۰۱ (متن تحریر شده یک جلسه از یک رشته سخنرانی تلویزیونی دکترفردید در اوائل دهه ۵۰ با عنوان درآمدی به حکمت معنوی، عنوان مقاله انتخابی سالنامه موقف است)

۳) متن تحریر شده یک جلسه از یک رشته سخنرانی تلویزیونی دکترفردید در اوائل دهه ۵۰ با عنوان درآمدی به حکمت معنوی که در سالنامه موقف شماره ۴ شهریور ۱۳۸۵ عنوان " مقدمه" به چاپ رسیده است

۴) ما را به مستی افسانه کردند، سالنامه موقف، شماره دوم، سال دوم، شهریور ۱۳۸۳، ص ۶۰-۶۵ (متن تحریر شده قسمتی از یک جلسه سخنرانی استاد در سال ۱۳۵۸ در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، عنوان مقاله انتخابی سالنامه موقف است)

---