۱۸ فروردین ـ ۷ آوریل ـ حق توسل به رئیس كشور و پارلمان(The Right To Petition)

ازسه قرن پیش رسم بر این شده است كه هفتم آوریل هر سال را « روز حق دادن عریضه مستقیم به رئیس كشور و یارئیس پارلمان » بخوانند. در این روز در سال ۱۶۸۹ پارلمان انگلستان حق دادن دادن عریضه …

ازسه قرن پیش رسم بر این شده است كه هفتم آوریل هر سال را « روز حق دادن عریضه مستقیم به رئیس كشور و یارئیس پارلمان » بخوانند. در این روز در سال ۱۶۸۹ پارلمان انگلستان حق دادن دادن عریضه مستقیم به پادشاه انگلستان را برای اتباع این كشور تضمین كرد كه بعدا سایر كشورها آن را اقتباس كردند و در همه جا رعایت می شود.

علت وضع این قانون كه در انگلستان به پارگراف پنجم معروف شد این بود كه پادشاه وقت نسبت به عرایض مردم بی اعتنایی می كرد. دستگاه قضایی هر كشور مرجع رسیدگی به شكایات و حق خواهی است ؛ بنابراین رسم شده است كه « توسل به رئیس كشور و یا رئیس پارلمان » را حق تازه برای اتباع بشمار آورند و The Right To Petition عنوان دهند.

عریضه به رئیس كشور می تواند سرگشاده باشد یعنی به صورت آگهی در روزنامه ها چاپ شود. این عرایض مشمول سلسله مراتب اداری نخواهند بود و ازاین عرایض در محاكم قضایی بر ضد عریضه دهنده نمی توان استفاده كرد. رسیدگی به این عرایض نوعی تكلیف حكومت و پاسخ دادن به آنها قطعی ( الزامی ) است و بعدا پاسخها می تواند مورد استناد قرار گیرد. به همین سبب در جوار دفاتر روسای كشورها یك دفتر ویژه رسیدگی به این عرایض( بازرسی اختصاصی ) و در پارلمانها كمیسیون عرایض( در ایران؛ كمیسیون اصل ۹۰ ) دایر شده استدر انگلستان قرن ۱۷ رئیس مجلس نمایندگان (عوام ) برای اطمینان از رسیدن این نامه ها Speaker به دست رئیس كشور، خود را واسطه این كار قرار داده بود و عنوان« سپیكر یعنی سخنگوی مردم نزد رئیس كشور گرفته است . بعدا هر پارلمان دارای یك كمیسیون عرایض شده است كه مكلف است پس از رسیدگی كامل به شكایات واصله از عمل مقامات دولتی نتایج را اگر عام المنفعه باشد اعلام دارد تاهمگان آگاه شوند.

اگر تاریخ را مرور كنیم خواهیم دید كه پیش از پارلمان انگلستان ، در شهر رم مردم می توانستند عرایض خودرا در « فوروم » مطرح كنند و یا در همانجا مستقیما به امپراتور بدهند .در ایران قدیم هم خسرو انوشیروان و شاه عباس شخصا به عرایض مردم رسیدگی می كردند. طبق خاطرات پزشگ ویژه مائو رهبر فقید چین ، وی هر روز درست نیمی از ساعات كار خود را به خواندن نامه های مردم اختصاص داده بود . به دستور او در میدانهای بزرگ شهر های چین تابلو های سیاه بزرگ نصب كرده بودند تا اگر كسی شكایتی دارد روی آن بنویسد و هر چند ساعت یكبار ماموران ویژه از این شكایات رونوشت بر می داشتند و به دست مائو می رساندند . همچنین وی دستور داده بود كه در روستاها صندوق نامه نصب كنند تا از درد دل روستا نشینان آگاه باشد.