لعابکاری

کاشیپز یا کوزه گر برای لعاب دادن ظرفی که یک آتش شده ( یک بار پخته شده ) خمیر شیشه را با رنگیزه مخلوط می کند تا رنگی که می خواهد بدست آورد و سپس خاک رس خالص سفید ، قلیا ، دوشاب ( شیره انگور …

کاشیپز یا کوزه گر برای لعاب دادن ظرفی که یک آتش شده ( یک بار پخته شده ) خمیر شیشه را با رنگیزه مخلوط می کند تا رنگی که می خواهد بدست آورد و سپس خاک رس خالص سفید ، قلیا ، دوشاب ( شیره انگور ) و یا سرکه به آن می افزایند . کوزه گران کشورهای غربی ممکن است از کاربرد قلیا و دوشاب و سرکه به شگفتی درآیند اما شومان وقتی که روش رنگ آمیزی گلدانهای یونانی را بررسی می کرد به تجربه فهمید که یونانیها قلیا را به خاک رس و آب اضافه می کردند و قلیا عاملی است که از به هم چسبندگی ودلمه شدن دانه های بسیار ظریف گِل جلوگیری می کند . اضافه کردن شیرهٔ انگور ، سرکه و یا ادرار سبب می شد که بنا به گفته شومان سریشمی محافظ درست شود و تا آنجا که ممکن باشد ذرات ریز را به حال تعلیق نگاه دارد .

تمام مواد لعاب را به دقت وزن می کنند و نسبت آنها در طی قرون و از روی سنتها و تجربه ها شناخته بود . لعاب را با آب در آمیخته و از آسک چندین بار می گذارنند . و سرانجام مقداری کتیرا به آن افزوده می شود که مانند سریش ذرات لعاب نرم را به هم می چسباند . این آمیخته را در قدح می ریزند . کاشیـپز رنگ لـعاب را روی کاشی می ریـزد ( می زند ) و این کار را با یـک پیـاله انجام می دهد . کاشی را با زاویه نگه می دارد و سعی می کند که لعاب روی آن حباب ( جوش ) نداشته باشد . ظرفهای دیگر را به همان طریق لعاب می زنند یا در لعاب فرو می برند .

پس از کاربرد لعاب خام ، اشیاء را در کورهٔ رنگپزی ( کورهٔ رنگ یا کورهٔ لعابی ) و یا در کورهٔ کاشیپزی می گذارند . دیگر سفالکاران کوره های معمولی به کار می برند و ظروف ظریفتر و نازکتر را در قالب سفالین در ( مکعبه ) دار می گذارند . بسیاری از ظروف فقط یک بار پخته می شود بعضی دیگر دوبار و برخی نیز سه بار ، مثلاً کاشیهای تزیینی نخست خام پخت می شوند و سپس با لعاب قلع مصمت مات هـشت ساعت پـخته می شـود و دو روز در کوره می ماند تا خنک شود و بعد به نقاش ( منقش ) داده می شود تا روی آن نقش کند . طرح این نقشها با کاغذ سوراخ شده به نام نقشه منتقل می شود و یک کیسهٔ کوچک که خاک ذغال دارد و خاک ذغال از سوراخهای آن بیرون می آید روی کاغذ نقشه تکان داده شده و زغال به صورت نقطه های کوچک روی کاشی می چسبد . نقاش ، لعاب دو آتیشه یا لیقه دو آتیشه را با قلم موی نازکی می زند و طرح را دنبال می کند پخت سوم در همان کوره ، نقشهای روی لعاب را ثابت می کند .