«اشپل» و خواص آن

مرواریدهای کوچک طلایی رنگی را که این روزها در دل انواع ماهی های سفید, کولی, کولمه, کپور و جا خوش کرده اند, اشپل می گویند

مرواریدهای کوچک طلایی‌رنگی را که این روزها در دل انواع ماهی‌های سفید، کولی، کولمه، کپور و... جا خوش کرده‌اند، اشپل می‌گویند. وقتی این نوع ماهی‌ها را می‌خریم و در منزل اقدام به پاک‌کردنشان می‌کنیم، به محض باز‌کردن شکمشان، حجم زیادی از این مرواریدها را می‌بینیم که با نظم خاصی به درازای بدن ماهی درون یک پوسته بسیار نازک و شفاف همراه یک بادکنک سفیدرنگ قرار گرفته‌اند.

برخی خانواده‌ها به این تصور که این مرواریدها جزو امعا و احشای ماهی بوده و غیرخوراکی هستند، آنها را دور می‌ریزند. اما در مقابل، برخی از افراد بخصوص هموطنان شمال کشورمان که بخوبی این فرآورده را می‌شناسند، از آن کوکویی تهیه می‌کنند که طعم آن بی‌مثال و ارزش تغذیه‌ای آن بی‌شمار است. اما این مرواریدها چه هستند و چه ارزشی دارند و آیا مصرف آن توصیه می‌شود؟

این مرواریدها، تخمک‌های بارورنشده حاصل از تخمدان جنس ماده انواعی از ماهی‌ها هستند که به آن «اشپل» گویند. ارزش تغذیه‌ای اشپل با خاویار کمی‌ متفاوت است، اما هر دو تخمک‌های ماهیان خوراکی هستند که قبل از تخم‌ریزی و لقاح از شکم ماهی خارج و در تهیه انواع غذاها استفاده می‌شوند.

● ماهی‌سفید شب عید اشپل دارد

ماهی‌های دریای خزر بخصوص ماهی سفید، در فصل تخم‌ریزی از دریا به رودخانه مهاجرت می‌کنند. در رودخانه آنقدر شنا می‌کنند تا بتوانند مکانی آرام و مطمئن را برای تخم‌ریزی و یافتن جفت پیدا کنند. اما به محض فراهم شدن شرایط، ناگهان صیادان از راه رسیده و آنها را صید می‌کنند. این نوع ماهی‌ها به دلیل شنا و جست و خیز طولانی‌مدت، عضلاتی ضعیف داشته و به علت مصرف پروتئین و ذخایر بدن برای تولید و غنی‌سازی تخمک‌هایشان از نظر تغذیه‌ای ارزش بالایی نداشته و میزان آب بدن آنها در سطح بسیار بالاتری نسبت به سایر فصول قرار دارد. بنابراین بدانید که اکثر ماهی‌های سفید ماده‌ای که به عنوان ماهی‌سفید شب عید انتخاب می‌شود، حاوی اشپل است. براین اساس برای آن‌که از نظر اقتصادی و البته تغذیه‌ای ضرر نکنید حتما اشپل این ماهی را که سرشار از مواد مغذی است، به همراه سبزی پلوماهی شب عید میل کنید.

● اشپل بخورید، اما به اندازه

اشپل سرشار از ویتامین‌های A،E،D،B و املاح معدنی ید و فسفر است. این فرآورده دریایی همچون گوشت ماهی غنی ازپروتئین و اسیدهای چرب غیراشباع امگا ـ ۳ بوده و برای سلامت قلب و عروق مفید و از بروز بیماری‌هایی چون سکته قلبی و مغزی جلوگیری کرده و تقویت‌کننده موثر سیستم عصبی و ایمنی بدن است. اشپل به دلیل آن‌که پرچرب است کالری آن بسیار زیاد بوده و چاق‌کننده است. برای کاهش دریافت انرژی و معطرکردن این غذا بهتر است هنگام تهیه کوکوی اشپل مقداری سبزی پلو و سیر به آن بیفزایید و از روغن کمتری برای طبخ آن استفاده کنید.

● مراقب بوتولیسم باشید

کلستریدیوم بوتولینوم عامل بروز نوعی مسمومیت غذایی است. این باکتری از طریق خاک، آب، رسوبات دریایی و رسوبات آب نمک براحتی وارد دستگاه گوارش آبزی می‌شود و به محض آن‌که ماهی صید و در شرایط نامناسب و غیربهداشتی نگهداری شود، از این باکتری، سمی‌ مهلک ترشح‌شده که ماهی یا اشپل آن را آلوده و مصرف‌کننده را مسموم می‌کند و گاهی نیز خطر مرگ و میر را به دنبال دارد. خوشبختانه این باکتری در برابر حرارت، ناپایدار است.

فاخره بهبهانی