خداحافظی با جنین

یکی از اتفاقاتی که در هر حاملگی می‌تواند رخ دهد، سقط است. سقط به معنی زایمان قبل از بیست هفتگی حاملگی یا خروج جنین با وزن کمتر از ۵۰۰ گرم است. بنابراین به زایمان در پنج شش ماهگی …

یکی از اتفاقاتی که در هر حاملگی می‌تواند رخ دهد، سقط است. سقط به معنی زایمان قبل از بیست هفتگی حاملگی یا خروج جنین با وزن کمتر از ۵۰۰ گرم است. بنابراین به زایمان در پنج شش ماهگی سقط نمی‌گویند، بلکه نام این واقعه زایمان زودرس است.

شیوع سقط بالاست و در ظاهر بیش از ۱۰ درصد است، اما اگر تمام مواردی را که سقط در ماه اول اتفاق می‌افتد و اغلب مادر از حاملگی خود خبر ندارد و آن را به حساب عادت‌ماهانه خود می‌گذارد حساب کنیم، آمار سقط به حدود ۳۰ درصد کل حاملگی‌ها می‌رسد. البته میزان سقط در سنین بالاتر افزایش می‌یابد، به طوری که در یک مادر چهل ساله احتمال سقط به ۲۶ درصد می‌رسد. همین‌طور در کسانی که چندین بار حاملگی داشته‌اند، احتمال سقط بیشتر از کسانی است که تنها یکی دو بار حامله شده‌اند.

۸۰ درصد سقط‌ها قبل از سه ماهگی اتفاق می‌افتد و علت این سقط‌ها در ۵۰ درصد موارد اختلال کروموزومی است، یعنی تعداد کروموزوم‌ها در تخم تشکیل شده، غیرعادی است و جنین تشکیل شده دچار مشکلات تکامل بوده و هرگز نمی‌تواند به یک نوزاد عادی تبدیل شود.

در بیشتر موارد سقط، ابتدا مرگ جنین و بعد (گاهی چند هفته بعد) سقط اتفاق می‌افتد، اما موارد کمتری هم وجود دارد که جنین زنده است و در این حال سقط دیرتر (پس از سه ماهگی) رخ می‌دهد.

برخی از علل سقط قابل پیشگیری است، مثل مشکلات تیروئید و دیابت که در این موارد در صورت درمان بیماری و کنترل تیروئید یا دیابت، قبل از بارداری می‌توان از سقط پیشگیری کرد.

از علل دیگر می‌توان به عفونت‌ها اشاره کرد. هرچند در بیشتر تحقیقات عفونت‌ها جزو علل نادر سقط است، اما هرخانمی که سه بار یا بیشتر سقط داشته باشد باید از نظر وجود عفونت‌های خاص بررسی شود.

داروها از دیگر علل سقط است که باید مصرف آنها مورد توجه و دقت قرار گیرد. مصرف سیگار، الکل و قهوه هم می‌تواند به سقط منجر شود. اشعه ایکس و رادیوتراپی‌هایی که به منظور درمان برخی سرطان‌ها انجام می‌شود، موجب سقط می‌شود، اما انجام کارهای تشخیصی رادیولوژی مثل گرفتن عکس سینه یا ماموگرافی به سقط منجر نمی‌شود.

انواع روش‌های جلوگیری به سقط منجر نمی‌شود، اما وجود آیودی حین بارداری می‌تواند باعث سقط عفونی شود که فوق‌العاده خطرناک است و باید بلافاصله پس از اطلاع از حاملگی اقدام به خروج آیودی کرد.

از بیماری‌های دیگری که به سقط منجر می‌شود، اختلالات ایمونولوژیک است که مشهورترین آن ترومبوفیلی یا مشکلات انعقادی ژنتیکی در مادر است که باعث سقط، زایمان زودرس یا مرگ جنین می‌شود.

اختلالات رحم نیز می‌تواند موجب سقط شود. از این اختلالات می‌توان به اشکال غیرطبیعی رحم یا نارسایی دهانه رحم که می‌تواند ژنتیکی باشد، اشاره کرد.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان