سالمندان سری به پروستات خود بزنند

پروستات, ارگان کوچکی به اندازه یک گردوست که زیر مثانه قرار دارد و لوله خروجی مثانه را احاطه کرده است پروستات مایعی تولید می کند منی که بخشی از آن حاوی اسپرم است

پروستات، ارگان کوچکی به اندازه یک گردوست که زیر مثانه قرار دارد و لوله خروجی مثانه را احاطه کرده است. پروستات مایعی تولید می‌کند (منی) که بخشی از آن حاوی اسپرم است.

مشکلات پروستات در مردان ۵۰ ساله یا بالاتر شایع‌تر است. گاهی علائم توسط خود بیمار احساس می‌شود و گاهی پزشکان، مشکلات پروستات را با انجام آزمایش‌های روتین تشخیص می‌دهند (که اغلب اورولوژیست‌ها یا متخصصان بیماری‌های ادراری هستند). انواع مختلفی از بیماری‌های مختص به پروستات وجود دارد.

علائم شایع در بیماری‌های پروستات عبارتند از: میل و فشار مکرر برای ادرار کردن، ادرار کردن دردناک همراه با سوزش، مشکل در خروج ادرار یا منی، درد مکرر یا خشکی در قسمت‌های پایین‌تر از کمر، ناحیه لگن یا بالای ران، چکه کردن ادرار و وجود خون در ادرار یا منی.

یکی از مشکلات پروستات، التهاب حاد پروستات است که بر اثر عفونت ایجاد شده توسط باکتری‌ها بروز می‌کند و به تب، لرز یا درد در ناحیه پایین‌تر از کمر و بین پاها منجر شده یا باعث ایجاد درد هنگام ادرار کردن می‌شود. داروهای آنتی‌بیوتیک معمولا می‌توانند به بهبود عفونت و تسکین علائم کمک کنند. پزشک ممکن است نوشیدن مایعات بیشتر را در این مورد توصیه کند.

در التهاب مزمن پروستات، علائم ممکن است خفیف‌تر باشد، اما می‌تواند مدت زمان بیشتری طول بکشد و درمان آن نیز دشوارتر باشد، ضمن این‌که آنتی‌بیوتیک‌ها در صورتی عمل می‌کنند که باکتری‌ها عامل ایجاد عفونت باشند.

ماساژ دادن پروستات، گاهی به آزاد شدن مایعات کمک می‌کند. حمام‌های گرم نیز ممکن است تسکین‌بخش باشند. التهاب مزمن اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شود.

از دیگر بیماری‌های پروستات، هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) است که به بزرگ شدن پروستات مربوط می‌شود.

این بیماری در مردان مسن‌تر شایع‌تر است که در آن، پروستات بزرگ شده ممکن است مجرای ادرار را مسدود کرده و ادرار کردن را با مشکل مواجه کند و نیز باعث چکه کردن پس از ادرار یا احساس مکرر دفع ادرار بخصوص در شب‌ها شود.

یک آزمایش مقعدی می‌تواند پزشک را به سمت تشخیص BPH سوق دهد، البته توجه به وضعیت پروستات، مثانه و مجرای ادرار نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

سرطان پروستات نیز یکی از شایع‌ترین انواع سرطان بین مردان است و درمان آن در صورتی که بیماری زود تشخیص داده شود، موثرتر خواهد بود.

درمان‌های متنوع برای یک بیماری

یکی از راه‌های درمان پروستات بزرگ شده (هیپرپلازی خوش‌خیم)، جراحی و برداشتن بخشی از غده پروستات یا کل آن است.

برداشتن پروستات در مواردی مانند مشکل تخلیه نشدن مثانه (حبس ادرار)، عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری، خونریزی از پروستات و در مواردی که سنگ‌های مثانه همراه با بزرگ شدن پروستات باعث کند شدن جریان ادرار و آسیب به کلیه‌ها می‌شود، صورت می‌گیرد.

این روش درمانی نیز مانند هر جراحی دیگری ممکن است با خطراتی مانند ایجاد لخته‌های خون در پاها که در مواردی به ریه‌ها می‌رسد، مشکلات تنفسی، عفونت زخم‌های جراحی، عفونت ریه‌ها (ذات‌الریه)، عفونت مثانه و کلیه‌ها، از دست دادن خون، حمله قلبی یا سکته در حین جراحی و واکنش به داروها همراه باشد.

عوارض دیگر می‌تواند شامل مشکلاتی در رابطه با کنترل ادرار، ناباروری، تنگ شدن مجرای ادراری و آسیب به اندام‌های داخلی باشد که پیش از جراحی باید آزمایش‌های کامل فیزیکی و نیز درمان و کنترل بیماری‌‌هایی مانند دیابت، فشارخون بالا، مشکلات قلبی، ریوی و سایر بیماری‌ها صورت گیرد و سیگار کشیدن نیز باید چند هفته پیش از عمل متوقف شود. پس از جراحی به مدت یک تا سه روز برای خروج ادرار، در مثانه سوند قرار داده می‌شود.

جراحی پروستات با لیزر، روش دیگری برای بهبود علائم ادراری است که توسط یک پروستات بزرگ شده به وجود آمده است.

در این جراحی، یک اسکوپ تصویری همراه لیزر وارد مجرای ادرار می‌شود. پزشک با استفاده از لیزر، بافت پروستات را که به مجرای ادرار فشار وارد کرده و جلوی جاری شدن ادرار را گرفته است،‌ برمی‌دارد و یک مجرای بزرگ‌تر جدید برای عبور ادرار ایجاد می‌کند.

همه لیزرها از نور متمرکز برای ایجاد دقت و گرمای زیاد استفاده می‌کنند. در این رابطه، دو نوع جراحی لیزر برای پروستات وجود دارد. در یک نوع آن قسمتی از بافت پروستات برای بزرگ کردن مجرای ادرار ذوب شده و برداشته می‌شود.

(روش تبخیری حساس به نور) یا درمان با نور سبز و Holap (برداشتن پروستات با لیزر هولمیوم)، نمونه‌هایی از این روش هستند.

در نوع دوم جراحی با لیزر که مشابه جراحی مرسوم باز پروستات است، از لیزر برای برش و برداشتن بافت پروستات استفاده می‌شود.

Holap استفاده از لیزر هولمیوم)، نمونه‌ای از این تکنیک است. انتخاب نوع جراحی لیزری پروستات به عواملی مانند اندازه پروستات، سلامت بیمار و نوع تجهیزات لیزری قابل دسترس بستگی دارد.

در مورد بیماران مبتلا به سرطان پروستات، انواعی از درمان‌ها وجود دارند که برخی استاندارد هستند (به طور معمول استفاده می‌شوند) و برخی در مرحله آزمایش‌های پزشکی قرار دارند.

معمولا در مورد بیمارانی که از وضعیت سلامت خوبی برخوردار هستند، از روش جراحی برای درمان این نوع سرطان استفاده می‌شود.

یکی از انواع جراحی‌های مورد استفاده، برداشتن غدد لنفاوی موجود در لگن است (که در صورت سرطانی شدن این غدد به کار می‌رود). در این جراحی ممکن است غده پروستات برداشته نشود.

در نوع دیگری، موسوم به پروستاکتومی کامل، پروستات و بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شوند که به دو صورت انجام می‌شود.

در یک روش، پروستات با ایجاد شکافی در دیواره شکم، (با برداشتن همزمان غدد لنفاوی اطراف) یا با ایجاد برشی در ناحیه پرینیوم (بین کیسه بیضه و مقعد) برداشته می‌شود. در این روش نیز ممکن است غدد لنفاوی با ایجاد برشی جداگانه روی شکم برداشته شوند.

یک روش جراحی دیگر برای برداشتن بافت پروستات، استفاده از رسکتوسکوپ (یک لوله باریک و نوری همراه با ابزار برش) است که از طریق مجرای ادرار انجام می‌شود.

از این روش گاهی برای بهبود علائم ایجاد شده توسط یک تومور، پیش از سایر درمان‌های سرطان‌ استفاده می‌شود.

همچنین در مواردی که بیماران به علت بالا بودن سن یا بیماری نمی‌توانند جراحی پروستاکتومی کامل داشته باشند، کاربرد دارد.

از عوارض جراحی می‌توان به ناتوانی جنسی و چکه کردن ادرار از مثانه یا مدفوع از مقعد اشاره کرد. یکی دیگر از روش‌های درمانی برای سرطان پروستات، اشعه‌درمانی است که در آن از اشعه ایکس با انرژی زیاد یا سایر اشعه‌ها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌کنند.

اشعه‌درمانی ممکن است خارجی یا داخلی باشد و روش آن به نوع و وخامت سرطان بستگی دارد. در افرادی که اشعه‌درمانی می‌شوند، خطر افزایش سرطان مثانه یا مقعد وجود دارد، همچنین ممکن است ناتوانی جنسی و مشکلات ادراری نیز اتفاق بیفتد.

تغییر شیوه زندگی راهی برای جلوگیری از وخیم‌شدن بیماری

هورمون‌درمانی روش دیگری است که در آن هورمون‌های جنسی از میان برداشته شده یا جلوی فعالیت آنها گرفته می‌شود و در نتیجه سلول‌های سرطانی از رشد بازمی‌مانند؛ چراکه هورمون‌های جنسی در مردان می‌توانند باعث رشد سرطان پروستات شوند.

در این روش، داروها، جراحی یا سایر هورمون‌ها برای کاهش تولید هورمون‌های مردانه یا جلوگیری از کار آنها استفاده می‌شوند.

از جمله داروهایی که بدن را از تولید تستسترون بازمی‌دارند، لوپرولید، گازرلین، تریپتورلین و هیسترلین هستند و از داروهایی که جلوی تستسترون را برای رسیدن به سلول‌های سرطانی سد می‌کنند، می‌توان به بیکالوتامید، فلوتامید و نیلوتامید اشاره کرد.

منجمدکردن بافت پروستات، راه دیگری برای مقابله با سرطان پروستات است که در آن سوزن‌های کوچک سرنگ با استفاده از تصاویر سونوگرافی (به عنوان راهنما)‌ وارد پروستات می‌شوند.

در این روش، یک گاز بسیار سرد در داخل سرنگ قرار داده می‌شود که بافت پروستات را برای انجماد احاطه می‌کند و سلول‌های سرطانی و مقداری از بافت سالم اطراف را از بین می‌برد. این روش عوارض زیادی به همراه دارد و می‌تواند در مواردی که اشعه‌درمانی کمکی به بهبود نکرده است، انجام شود.

روش دیگر درمانی، حرارت دادن بافت پروستات با استفاده از امواج صوتی قوی است که باعث از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌شود.

این روش با وارد کردن یک سوند کوچک به داخل مقعد صورت می‌گیرد. برای مشخص شدن مزایا و خطرات این نوع درمان، بررسی‌های بیشتری مورد نیاز است.

شیمی‌درمانی روش درمان دیگری برای از بین بردن سریع سلول‌های سرطانی است و در مواردی که سرطان به نواحی دیگری از بدن سرایت کرده، انجام می‌شود.

گفتنی است با برخی تغییرات در شیوه زندگی می‌توان علائم بزرگ شدن پروستات را کنترل و از وخیم‌تر شدن بیماری جلوگیری کرد.

اجتناب از مصرف کافئین یا الکل زیاد، محدود کردن نوشیدنی‌ها در شب، محدود کردن مصرف داروهای ضداحتقان و آنتی‌هیستامین‌ها (که می‌توانند ماهیچه‌های اطراف مجرای ادرار را تنگ کنند و باعث سخت‌تر شدن جریان ادرار شوند)‌، تخلیه ادرار به محض احساس فشار، چراکه خودداری از ادرار کردن به مدتی طولانی ممکن است باعث کشش بیش از حد ماهیچه‌های مثانه و آسیب به آن شود.

همچنین سعی در تنظیم زمان ادرار کردن، داشتن فعالیت و اجتناب از سرما می‌تواند از احتباس ادرار جلوگیری کند.

فروغ فلاح‌زاده