چگونه از هدف دور می شویم

جشنواره تئاتر بانوان با همه فراز و نشیب هایش روز گذشته طی مراسمی به كار خود پایان داد این جشنواره كه ششمین دوره خود را پشت سر گذاشت در واقع برای نشان دادن توانمندی ها و ارزش های زن و الگو سازی از زنان قدرتمند و نمونه در جامعه بنیان نهاده شده بود

جشنواره تئاتر بانوان با همه فراز و نشیب‌هایش روز گذشته طی مراسمی به كار خود پایان داد. این جشنواره كه ششمین دوره خود را پشت‌سر گذاشت در واقع برای نشان دادن توانمندی‌ها و ارزش‌های زن و الگو‌سازی از زنان قدرتمند و نمونه در جامعه بنیان نهاده شده بود.

اما برخلاف این خواسته عمومی بانیان جشنواره، بیشتر متن‌های ارسالی مشكلات و معضلاتی از زنان را بیان كرده بودند كه علاوه بر همسو نبودن با سیاست‌های جشنواره قابلیت اجرای عمومی هم نداشتند. چنانچه اعظم بروجردی دبیر جشنواره نیز در این خصوص می‌گوید: «متاسفانه هنرمندان ما كمتر به زنان شاخص و قدرتمند پرداخته‌اند و باید در این زمینه بیشتر تحقیق و پژوهش نمود و نباید روی موضوع‌های سهل‌الوصول تمركز كرد». از سوی دیگر این جشنواره نیز مانند بسیاری از جشنواره‌های نوپا با كمبود متون مرتبط با جشنواره روبه‌رو بود تا آنجا كه مدیر امور نمایش معاونت هنری سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری می‌گوید: «در بسیاری از جشنواره‌ها كارهای ارسالی، تناسبی با جشنواره ندارند و با قراردادن بخش‌های كوچك در متون نمایشی خود در جشنواره‌های مختلف شركت می‌كنند كه گاه یك متن در یك سال در سه یا چهار جشنواره حضور دارد». شاید همین عامل در كنار اختصاصی بودن این جشنواره باعث شد كه پس از فراخوان جشنواره ۹۰۰ متن به دبیرخانه ارسال و از آن میان ۸۲ متن برای داوری انتخاب شوند. قطعا جشنواره‌ای با این سابقه، مشكلات عدیده‌ای را برای رسیدن به اهداف خود در پیش رو دارد، مشكلاتی كه با همه برنامه‌ریزی‌ها اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. عدم همكاری ارگان‌ها و نهاد‌هایی كه قول همكاری می‌دهند ولی در میان راه از تعهدات خود شانه خالی كرده و یا به‌خاطر بروز برخی مشكلات درون سازمانی از همكاری باز می‌مانند، خارج شدن گروه‌های نمایشی به دلیل نداشتن امكانات مورد نظر یا كم بودن مبلغ پرداختی به گروه‌ها و یا حتی انصراف یك یا چند بازیگر از حضور در گروه نمایشی، البته كمبود تجربه در برگزاری جشنواره‌های موضوعی را نیز باید به همه این موارد اضافه كرد، شاید برآیند همین اتفاقات باعث شده جشنواره نتواند آنچنانكه باید به اهداف خود برسد. افسر اسدی كه ۲ سال پیاپی بازبینی جشنواره بانوان را بر‌عهده داشته است درباره نمایش‌های بازبینی شده و نزدیكی آن با دنیای زنان در گزارشی از همشهری آنلاین می‌گوید: «نمی‌توانم بگویم كه این نمایش‌ها به دنیای زنان نزدیك بوده است چرا كه مسائلی در كار مطرح می‌شد كه مسائل پیش‌پاافتاده و سطحی زنان بود و زمانی كه این مسائل را مطرح می‌كنیم از ارزش‌ها و اعتبار زنان كم كرده‌ایم». هما روستا نیز كه در این مدت داوری جشنواره را عهده‌دار بود می‌گوید: «گویا این نمایش‌ها، انعكاسی از یك جامعه بیمار است چرا كه همه دارند ناله و گریه می‌كنند. نمی‌دانم كه چه اتفاقی افتاده است كه این دید در زنان رواج پیدا كرده است.»

با توجه به ایام برگزاری جشنواره كه مصادف با روز میلاد حضرت فاطمه(س) و هفته زن است توقع می‌رود بیشتر آثار شركت‌كننده در كرامت زن باشد؛ اما تعداد زیادی از آثار فاقد چنین ویژگی‌ای هستند و این ضعف برگزاری ۵ دوره پیشین را بیش از پیش مشخص می‌كند كه متولیان (سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری) هنوز نتوانسته‌اند چنان تعریفی از تئاتر بانوان ارائه دهند كه شركت‌كنندگان هر طرحی را كه صرفا زنی در آن حضور دارد را به جشنواره ندهند. اعظم بروجردی در حالی از این موضوع گلایه‌مند است كه او و بسیاری از دست‌اندركاران امروز جشنواره مسوول برگزاری دوره پیشین نیز بوده‌اند.

روستا هم معتقد است: «اگر این جشنواره درباره حقوق زنان بود قابل‌قبول بود چرا كه می‌توانست آگاهی‌دهنده باشد اما نمایش‌های شركت‌كننده در این جشنواره از فضاها كاملا دور بودند».اگر قرار است در مورد بانوان حرف بزنیم و جایگاه آنان را در جامعه بالا ببریم باید ارزش‌ها را بالا ببریم و پیرامون آن ارزش‌ها نمایش‌ بسازیم در غیر این صورت ضعیف نشان دادن ارزش‌ها و ساخت تئاترهای ضعیف در مورد بانوان جز لطمه‌زدن حاصل دیگری ندارد. بی شك اطلاع‌رسانی غلط و ناقص از اهداف جشنواره به شدت در پایین آوردن سطح كیفی جشنواره اثرگذاشته است.

همه این موارد باعث نمی‌شود تاثیرات چنین جشنواره‌ای را نادیده گرفت. برگزار‌كنندگان جشنواره پیش از آنكه دیگران را در این امر مقصر بدانند باید بیندیشند كه در راه اشاعه اهداف این جشنواره چگونه عمل كرده‌اند كه چنین حاصلی را در پی داشته است. باید پیش از آنكه مانند بسیاری از جشنواره‌های موضوعی اهداف جشنواره را فراموش كنیم و فقط به برگزاری آن اقدام كنیم؛ اقدامی شایسته در بازآفرینی اهداف جشنواره صورت دهیم و آن را به اطلاع تمام كسانی كه قلبی تپنده در این راه دارند برسانیم. با همه این تعاریف پرونده دیگری از یك فعالیت گروهی با عنوان ششمین جشنواره تئاتر بانوان بسته شد اما برای آنكه این فعالیت‌ها بتوانند در تاریخ تئاتر كشور مثمرثمر باشند اولین اصل تداوم آن است، تداومی كه با بهره‌گیری از تجربه‌های

صورت گرفته روز به روز و سال به سال بر كیفیت آن بیفزاید. حالا كه با گذشت شش دوره هزینه گزافی بابت آزمون و خطاهای این جشنواره داده‌ایم شایسته است دوره بعدی را بی‌عیب و كم‌خطا برگزار كنیم.