همدیگر را تیغ نزنید!

‌● به جای مقدمه:
وقتی فهمیدیم که شناسنامه‌ی حقیقی ما چیست و پدر و مادر واقعیه ما کیستند، حالا نوبت آن است که بدانیم چگونه نسبتمان را با اصل و نسب حقیقی خود حفظ کنیم و فرزند خلفی …

‌● به جای مقدمه:

وقتی فهمیدیم که شناسنامه‌ی حقیقی ما چیست و پدر و مادر واقعیه ما کیستند، حالا نوبت آن است که بدانیم چگونه نسبتمان را با اصل و نسب حقیقی خود حفظ کنیم و فرزند خلفی باشیم.

در مطلب "شناسنامه حقیقی" خواندید و فهمیدید که این شناسنامه قرمز رنگ ثبت احوال الکی است و ما در واقع فرزند پیامبر و امیرالمومنین هستیم و شناسنامه واقعی ما را عقاید ما صادر می‌کند. حالا وقت آن است که بدانیم وقتی شناسنامه‌ی واقعیمان را بدست آوردیم چطور آن را حفظ کنیم:

قسمت قبل را حتما بخوانید تا هم این مطلب دستتان بیاید و هم آن از دستتان نرود!

چگونه فرزند پیامبر بمانیم

... ما چه کار کنیم تا عمر فروشی نکرده باشیم؟ یک کسی که کار می‌کند برای یک حقوق، این در حقیقت عمر فروشی کرده است یعنی تمام این عمر، وقت را داده، یک مختصر حقوق می‌گیرد؛ با آن تغذیه می‌کند، لباس و مسکن و خوراک تهیه می‌کند و دیگر هیچ. و چه خسارتی بدتر از این؟! این که فرمود: و العصر انّ الانسان لفی خسر، همین است که آدم سرمایه می‌دهد، و چیزی هم نمی‌گیرد.

وجود مبارک رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود: شما برای اینکه به این مقام وزین بار یابید [فرزندی پیامبر و امیر مومنان] اوّلاً باید شستشو کنید، هر چه غبار هست از صحنه دلتان بیرون کنید. کینه، حسد و عداوت کسی، تکبّر بر کسی، بخل و تهمت بر کسی، اینها را در دلتان راه ندهید. این صحنه را شفاف کنید، لکه گیری کنید؛ بعد بیارائید.

آدم می‌تواند در رأی آزاد باشد، در انتخاب آزاد باشد، امّا مواظب باشد این را آلوده نکند، کینه کسی را در دل نگیرد. فرمود: ایّاکم و البغضاء. کینه و عداوت و اختلاف...آن قسمت مهم اختلاف هم در مسائل عادی است، نه مسائل سیاسی. مسائل سیاسی هم مال گروه‌های خاص است که به تلاشهای سیاسی فکر می‌کنند. همین برای امور جزئی؛ که به من بر خورد، چرا من بالا ننشستم، چرا احترام مرا حفظ نکرد، چرا اوّل خانه ما نیآمد؛ همین بازیهای عادی باعث کینه می‌شود.

حالا این کینه چه می‌کند؟ وجود مبارک حضرت فرمود: ایّاکم و البغضاء فنّها الحالقهٔ و لیست حالقهٔ الشّعر، بل هی حالقهٔ الدّین. این کینه و عداوت نسبت به یکدیگر، این مثل تیغ تیز است؛ می‌تراشد. بعد فرمود: این نظیر تیغی نیست که آرایشگاهها دارند، که مو را می‌تراشد!. این، دین را تیغ می‌زند. فرمود: کینه نسبت به دیگری، اختلاف نسبت به دیگری، مثل این تیغ است.

شما دیدید[حاجیها] روز دهم در منا سرشان را تیغ می‌زنند. این تیغ زدن هم برای آن است که این فخر ظاهری و این جمال ظاهری را انسان به پای دوست بریزد. چون موی سر به عنوان یک زیبائی مطرح است. اما اگر کسی دیگری را وادار کند جایی مثل موی سرش را بتراشند؛ این شرعاً دیه دارد. مثل اینکه گوش کسی را ببرند، دست کسی را ببرند؛ این دیه دارد. برای اینکه این با زیبائی او بازی کرده است.

کینه و عداوت نسبت به یکدیگر، مثل تیغ تیز است که دین را تیغ می‌زند

در احتجاج طبرسی هست که ابن ابی العوجاء گفت: من باید با یکی از این صاحب نظران دینی مناظره فقهی داشته باشم؛ بالأخره وارد مسجد الحرام شد و او را به امام صادق (علیه‌السلام) راهنمائی کردند و او خیال می‌کرد که امام صادق یک روحانی عادی است. با او بحث و مناظره‌ای درباره معارف توحیدی داشتند و بالأخره گفت: من گفتم مرا با یک جمره آشنا کنید، شما مرا به دریا انداختید! مگر من می‌توانم با او مناظره کنم؟! او پسر کسی است که سر همه اینها را تراشید! یعنی مگر عرب سر می‌تراشد، جوان سر می‌تراشد؟ او فرمان داد وقتی که حج می‌روید، سرهایتان را باید تیغ بزنید... او پسر کسی است که سر اینها را تراشید؛ مگر می‌شود با اینها کنار آمد!

حضرت فرمود که: این اختلاف و کینه، حالقهٔ است، می‌تراشد.(۱) اینها که در روز دهم سرشان را تیغ کردند، تا مدّتها مو روئیده نمی‌شود. بعد از یک مدّتی، کم و بیش مویی ظاهر می‌شود و... این کار تیغ زدن است. حالا اگر کسی تیغ تیز دستش باشد، هر روز سرش را تیغ کند، این دیگر موئی روئیده نمی‌شود!

فرمود: این اختلاف و کینه، دین را تیغ می‌زند، نمی‌گذارد دینی بروید! انسان ناچار است دروغ بگوید، ناچار است تهمت بزند، ناچار است صبّ و لعن کند، ناچار است توطئه کند، ناچار است...

فرمود: این صحنه دلتان را از کینه تطهیر کنید. وقتی انسان کینه و عداوت و دشمنی را نسبت به برادر دینی بر طرف کرد، این قلب شفاف می‌شود. حالا که صاف شد، دین روئیده می‌شود. اینجا می‌شود چمن، اینجا می‌شود گلزار، این می‌شود روضهٔ من ر یاض الجنّهٔ. این روضه میوه‌های فراوانی دارد، گلهای فراوانی دارد. از آن به بعد سخن از نثار است و ایثار...

آیت الله جوادی آملی - جلسه درس اخلاق - قم - ۱۳ اسفند ۱۳۸۳

۱) تاء‌ آخر حالقهٔ، تای مبالغه است؛ یعنی خیلی می‌تراشد.