انقلابی به گستردگی شبکه های اجتماعی و به قدرت پهنای باند اینترنتی

در این مقاله که نویسنده آن را در اوایل شکل گیری انقلاب مردم مصر نوشته است , به بررسی ضعف های این انقلاب پرداخته

چند ماه پیش به ناگاه تحرک در کشور های عربی پدید آمد ، هیچ کس نمی دانست که چه شد ، که ناگهان ملت های منطقه علیه حکام مستبد و یکه تاز خود به پا خواستند ! اما شد ، آنچه که شاهد آن هستیم .

بله! خیزش های مقطعی اعراب ظرف اندک مدتی به شورش های فراگیر و پس از آن به قیامی گسترده علیه استبداد دست نشانده غربی تبدیل شد .

ولی وقتی به واکاوی این قیام های منطقه ای می پردازیم ،‌نکات حائز اهمیتی را درک می کنیم :

فقدان رهبری قوی

نبود ایدئولوژی مشخص و مدوّن

تفرقه در بین احزاب و گروه های فکری دخیل در قیام

شایعه ی یک توطئه ی غربی !

هر انقلابی برای آنکه بتواند به مقصدی مشخص دست یابد ، لاجرم نیازمند رهبری مقتدر ، ایدئولوژی روشن و کارا و کادر انقلابی قوی می باشد . و این حقیقت را در بروز انقلاب های معروف دنیا شاهد هستیم . به عنوان مثال ، زمانی که انقلاب اکتبر روسیه روی داد ، از مدتها قبل از آن ، جناح بندی های مختلفی از سوی مخالفین حکومت تزاری ، صورت گرفته بود و رفته رفته قدرت یک حزب یعنی حزب سوسیالیسم فزونی می گرفت ، که شاخص ترین فرد آن ولادیمر ایلیچ اولیانوف ( معروف به لنین) بود . بله ، زمانی که روسیه به سراشیبی سقوط افتاد ،‌و نارضایتی ها شدت گرفت ، حزب سوسیالیسم مدعی جهانی بهتر بود ، و برنامه های خود را به اشکال مختلف به گوش مردم روسیه می رساند و موجب افزایش نارضایتی ها می شد ،‌تا اینکه خاندان تزاری روسیه از قدرت کناره گیری کرد ،‌ و بعد از مدتی دگرگونی های سیاسی و جنگ های قدرت ،‌بالاخره سوسیالیست ها توانستند قدرت را بدست بگیرند و در اندک زمانی هم لنین جای پای خود را محکم کرد و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی پا به عرصه وجود گذاشت .

ولی اینک ما در عصر حاضر ، در کشور های تونس ، مصر ، یمن و لیبی یک قیام مردمی نامنظم را می بینیم !! قیام هایی که نه رهبر مشخص و بارزی دارد و نه ایدئولوژی روش و فراگیری .

اینک تونسی ها پس از آنکه توانستند دیکتاتور خود را بیرون کنند ،‌از این خوشحالند که می توانند نماز بخوانند و آزادانه حجاب داشته باشند ، اما غافل از اینکه افرادی از حکومت سابق در دولت موقت هستند ! و اگر مردم دیر بجنبند و نتوانند سریع تر کادر رهبری مشخص و قوی ای را روی کار آورند ( رهبرانی اسلام خواه ) ، ‌زمینه برای استحلاله ی انقلاب و چرخش آن به سوی ایجاد یک حکومت لیبرال دموکرات ( که در سراسر آن آموزه های غربی به سبکی ملایم به خورد مردم داده می شود ) فراهم خواهد شد .

مصری ها هم خوشحالند که روز قدس را گرامی می دارند و حاکم خود را در پشت قفسی ،‌ محاکمه می کنند ! ولی آیا این همه ی هدف انقلاب است ؟ !!

آنها خوشحالند که رژیم مبارک ساقط شده و نفسی در هوای آزادی می کشند ، اما غفلت کردند اند از دولت موقتی که مملو از سیاسیون زمان مبارک است !

اینجاست که به یاد امام خمینی می افتم ، زمانی که هنوز حکومت بختیار صاحب ارتش و گارد بود و ارکان نظام شاه هنوز نسبتا بر قرار بود ، امام اعلام کرد تشکیل دولت موقت را داد !

خوب است مصری هم سریع تر به دنبال خلع کامل همه ی عناصر حکومت قبلی باشند و به دنبال رهبرانی دین دار و قدرمند باشند .

امام خمینی ( ره ) با قدرت کاریزمای الهی – دینی خود ،‌توانست حرکتی شگرف را در قیام علیه استبداد پهلوی به وجود آورد . نهضت آزادی ، حزب توده و ... هم در راه مبارزه با استبداد شاه \‌فعالیت می کردند ، اما آنچه در انقلاب ۱۳۵۷ ایران مشخص است ، همان نکاتی است که در ابتدا بیان کردم : رهبری مقتدرانه و کاریزمای امام خمینی ( ره ) ، ایدئولوژی پویای اسلامی که توسط امام و یاران و شاگران ایشان تدوین و به روز شده بود .

امام خمینی ( ره ) بر خلاف دیگر انقلابیون اهداف مشخصی برای قیام داشت ؛ دیگر احزاب سیاسی مخالف ، هدف از مخالفت با شاه را ، رسیدن به آزادی های بیشتر مدنی و حقوق اجتماعی می دانستند ، اما امام خمینی ( ره ) هدفی جز « نهضت اسلامی » نداشت .

این لفظ ، محتوایی بی کران را در خود جای داده بود : ظلم ستیزی ، نابوی ظالم ، برقراری حکومت اسلامی ، آسایش مسلمین و ...

پس می بینیم که امام ، هدفی بزرگ را در نظر داشت و البته با یاری الهی در راه تحقق آن به پیش رفت . انقلاب مردم ایران پیروز شد و لفظ آن به جهت محتوای غنی آن به « انقلاب اسلامی ایران » تغییر کرد ، چرا که رهبر و ایدئولوژی عمده و فراگیر آن « اسلامی » بود ؛ و امام حکومت اسلامی را بر قرار کرد و شروع به ساماندهی ادامه نهضت اسلامی کرد ، که یکی از شاخه های اصلی آن آزادی و رهایی همه مسلمین جهان از قید ظلم و حکام ظالم بود ؛ و امام برای تحقق این مهم ، حمایتی بی مانند را از جنبش های اسلامی نشان داد .

ولی اینک بعد از چند دهه ، که تفکر اسلامی امام در حال ثمر دادن در کشور های منطقه است ، ‌نواقص چشم گیری این قیام ها را تهدید می کند ، و آن همانا نبود رهبری بارز و ایدئولوژی تدوین شده و مشخص است !

به خاطر دارم زمانی که در یک جلسه ی بحث پیرامون انقلاب مصر ، که یکی از سران احزاب مصری (محی الدین الغندور ) مهمان جلسه بود ، از او پرسیدم که در انقلاب شما کدام رهبر ، شاخص و بارز است ؟

او گفت : در انقلاب ما همه مردم شریک هستند و مردم ما سیاسی و اهل سیاست نیستند که به دنبال احزاب بروند (!)

من که از پاسخ وی متعجب شده بودم ،‌به او گفتم ،‌مردم ایران هم در سال ۵۷ همگی سیاستمدار نبودند ! ولی نباید قاعده ی انقلاب را فراموش کرد که مردم به دنبال رهبری می گردند که که تحت لوای او به مبارزه ادامه دهند و به برقراری آرمان های انقلاب دست یابند ، مردم ایران هم رهبری امام خمینی(ره) را پذیرفتند .

این فرد پاسخ داد : مردم از حکومت «مبارک» ناراضی بودند و چند ماه پیش زمانی که یک جوان کشته شد ، جوانان مصری در شبکه های اجتماعی با هم قرار تظاهرات گذاشتند و وقتی تظاهرات برگذار شد ، در پی آن قرار های دیگری گذاشته شد که این تظاهرات های پی در پی منجر به قیام مردمی شد . این یک تحرک اینترنتی بود .

و اینجا بود که من از صحبت های این فعال سیاسی ، انگشت حیرت گزیدم !!

وی ماهیت انقلابشان را بیان کرد و این یک ماهیت تامل بر انگیز بود و به عبارت دیگر : مصریان سنگی پراندند و از روی شانس به هدف خورد !

بله حداقل تکلیف انقلاب مصر برای من روشن شد ،‌و فعلا کاری به لیبی و تونس و یمن ندارم ( شاید وقتی دیگر ) ، بیایید و نگاهی دیگر بیاندازیم :

انقلابی اینترنتی :‌ انقلابی که با قرار های اینترنتی شروع شد و بعد شکل قیام به خود گرفت و بعد از اینکه مردم گروه گروه کشته شدند ، تازه احزاب سیاسی به جمعیت مردم پیوستند ( این حرف را این فعال سیاسی در ادامه بیان کرد ) آن هم زمانی که قیام به اثبات رسیده بود .

بیایید نگاهی به این حرکت اینترنتی داشته باشیم !

مگر نه این است که حکام عربی که اینک یکی بعد از دیگری سقوط می کنند ،‌دست نشانده ی غرب اند ؟! پس چرا فیس بوک و تویتر به راحتی اجازه می دهند که مصریان به راحتی بتوانند بستر مبارزه را فراهم کنند و قرار های خود را در این سایت ها منعقد کنند ؟!

مگر نه این است که هم اینک این شبکه های اجتماعی ،‌به دولت انگلیس اعلام کرده اند که : حاضرند جهت دستگیری شورشیان انگلیسی، همکاری کنند ؟!

آیا این شبکه های اجتماعی نمی توانستند مانع دسترسی جوانان مصری ، تونسی و ... شوند ؟!

در اینجا ۲ نظر به ذهن می رسد :

۱) زمانی که اعترضات به حکام مستبد عرب بالا گرفته بود ،‌و معترضین از طریق شبکه های اجتماعی با هم در تماس بودند ، آمریکا بر آن شد تا این حکومت های مستبد فرو بریزند ،‌چرا که دوران آنها به سر آمده بود و مردم عرب به دنبال آزادی و تحول های اساسی بودند ، پس آمریکا خود را کنار می کشد تا انقلاب ها موفق شوند و بعد در صدد آن بر می آید که انقلاب های پیروز شده را به آن سو که خود می خواهد بکشد . به بیان دیگر آمریکا وجه ای بشر دوستانه به خود میگیرد و پس از تحقق انقلاب در پی چیدن میوه آن در واشنگتن بر می آید !

۲) می توان این فرض را در نظر گرفت که شبکه های اجتماعی آزادانه فعالیت می کنند و هیچ تماسی با نظام سلطه ندارند ! البته این فرض عمیقا باطل است ، چرا که نقیض آن را در ماجرای اعتراضات انگلیس شاهد هستیم و همچنین در ماجرای فتنه ۸۸ ایران ،‌ زمانی که یکی از شبکه های اجتماعی قصد تعمیرات سرور های خود را داشت ( و برای مدتی شبکه اجتماعی غیر فعال می شد ) دولت آمریکا مانع این اقدام شد ، چرا که نمی خواست وقفه ای در جریال سامان دهی فتنه به وجود آید !!

این دو ماجرا ، دلایل محکمی برای رد این فرضیه می باشد .

پس احتمال قوی می دهیم که فرض اول صحیح است ، پس باید به مردم انقلابی مصر ( و نه فقط مصر ،‌بلکه به همه انقلابیون عرب ) گوشزد کنیم که : برادران و خواهران انقلابی ، به هوش باشید و تا کار از کار نگذشته ،‌رهبری دیندار و مقتدر را انتخاب کنید و بر آرمان های اسلامی چنگ بزنید و انقلاب اینترنتی خود را به یک انقلاب اسلامی تبدیل کنید .

سید علیرضا واعظ موسوی

کارشناس جنگ نرم