وقتی «بوتاکس» خبرساز می شود

همه آنچه که باید در مورد عوارض بوتاکس بدانید, در مصاحبه با دکتر افسانه ثنایی

تزریق بوتاکس یکی از پرطرفدارترین اعمال زیبایی دنیای امروزه به حساب می‌آید. سالانه میلیون‌ها نفر در جهان برای رهایی از چین و چروک‌ها و دیگر مشکلات زیبایی یا موارد درمانی به بوتاکس متوسل می‌شوند. اما مانند هر عمل زیبایی دیگر، خطرات بوتاکس نیز هر چند وقت یک‌بار خبرساز می‌شوند. نگرانی در مورد مرگ و میر بر اثر مصرف درمانی بوتاکس باعث شده است که از آغاز سال جدید میلادی، سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد این روش، هشدار‌هایی را مطرح کند. در این مورد خانم دکتر افسانه ثنایی متخصص جراحی پلاستیک به شما توضیح می‌دهد.

در پزشکی هیچ عمل زیبایی و درمانی وجود ندارد که صد‌درصد

بدون عارضه باشد. برای مثال با خوردن قرص استامینوفن ساده هم ممکن است بدن از خود حساسیت نشان دهد. این موضوع در مورد تزریق آمپول بوتاکس هم صدق می‌کند. در واقع هر دارویی می‌تواند باعث ایجاد حساسیت شود. ممکن است بدن در بار اول و دوم وقتی ماده بوتاکس وارد می‌شود آن را نشناسد و آن را به راحتی بپذیرد اما بار سوم نسبت به آن حساسیت دهد. بنابراین یکی از عوارض بوتاکس حساسیت است به این صورت که اطراف محل تزریق ورم می‌کند و چند روز بعد هم خوب می‌شود. مساله بعدی این است که در بعضی‌ها ممکن است این دارو باعث سردرد شود. این سردردها ممکن است موقتی باشند و در عرض چند روز خوب شوند یا اینکه ممکن است طولانی‌تر باشند. دوبینی یکی دیگر از عوارض بوتاکس است. در واقع چون بوتاکس رفتار عصبی عضلانی پیشانی را به هم می‌زند ممکن است در تعادل دید اثر بگذارد و باعث دوبینی یا کمی افتادگی پلک شود. البته اگر درست تزریق شود احتمالش بسیار کم است اما باز اجتناب‌ناپذیر است یعنی نمی‌توان گفت فرد پس از تزریق صددرصد افتادگی پلک ندارد. افتادگی پلک اگر پیش بیاید یک تا ۵/۱ ماه طول می‌کشد تا از بین رود. این مسایل جزو عوارض شایع بوتاکس هستند اما خطرناک نیستند.

این را هم باید بگویم از آنجایی که عمل بوتاکس زیاد انجام می‌شود عوارض آن نیز زیاد به چشم می‌خورد. برای مثال ممکن است در هر یک‌میلیون نفر، صد نفر دچار عارضه شوند. یعنی یک نفر از هر ۱۰‌هزار نفر. این آمار قابل‌قبول است و نشان می‌دهد که‌ درصد عوارضش بالا نیست. اما اگر فردی پس از تزریق بوتاکس دچار تورم شدید سر و صورت شود باید به پزشک مراجعه کند زیرا ورم در فرم‌های شدیدش می‌تواند خطرناک باشد. هر چقدر آمپول بوتاکس از برند معتبرتری باشد میزان عارضه و حساسیت کمتر خواهد شد. در مقابل آن هر چقدر از بوتاکس‌های تقلبی بیشتر استفاده شود امکان حساسیت نیز بیشتر می‌شود. اثرگذاری ابن بوتاکس‌ها هیچ فرقی با برندهای خوب ندارد فقط میزان آلرژی در آنها خیلی بیشتر است. همچنین اگر فرد احساس کند بلعش دچار مشکل شده یا خشکی دهان پیدا کرده باید فورا خود را به بیمارستان برساند. ممکن است بوتاکس در بدن جابه‌جا شود و به مناطق حیاتی بدن برسد یا اینکه کمی میزان استفاده‌اش اضافه باشد. برای مثال در صورت استفاده نادرست می‌تواند تنفس را مختل و عضلات حلق و عضلات تنفسی را درگیر کند. تمامی این هشدارها روی برچسب‌های برندهای معروف بوتاکس نوشته شده است.

کلا از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۶ میلادی ۱۶ مورد مرگ ناشی از تزریق بوتاکس در جهان گزارش شده است که از این ۱۶ نفر تعدادی کودکانی بوده‌اند که به طور مادرزادی دچار فلج مغزی بودند و عضلات اسپاستیک داشتند و برای درمان علایم فلج مغزی از بوتاکس استفاده می‌کردند. برای مثال گاهی اوقات می‌بینیم که در بچه‌های عقب‌مانده دست و پایشان سفت و کج است و برخی اوقات برای درمان این کودکان مبتلا به فلج از بوتاکس استفاده می‌شود که چهار مورد از این مرگ‌ها بر اثر این موضوع پیش آمده است. دلیلش هم این است که از دوزهای بالا در قسمت‌های حیاتی بدن استفاده می‌شود. در کل باید گفت در ۱۶ مورد گزارش‌شده مرگ، در هیچ کدام هدف از تزریق کاربرد زیبایی نبوده است و تنها در یک مورد خانمی که برای از بین بردن چین‌های پیشانی‌اش بوتاکس تزریق کرده دچار عارضه شده و بعد از آن برای مدتی در بیمارستان بستری بوده و سپس مرخص شده است. تاکنون هیچ مرگی بر اثر بوتاکس در پوست و زیبایی گزارش نشده است اگر هم مشکلی پیش آید، باید ببینیم اشکال کار کجا بوده است. ممکن است پزشک تزریق را به درستی انجام نداده باشد یا دارو مشکل داشته باشد.

مرگ کودکان بر اثر مصرف درمانی بوتاکس باعث شده است نگرانی‌ها درمورد سن تزریق بوتاکس با هدف زیبایی نیز افزایش پیدا کند. اما باید توجه داشت از لحاظ سنی بسیار نادر است که فردی زیر ۲۰ سال بخواهد به دنبال مشکلات پوست و زیبایی بوتاکس بزند. تنها در موارد درمانی ممکن است بوتاکس در افراد زیر ۲۱ سال تزریق شود. برای مثال در انواع گرفتگی‌ها و اسپاسم‌های گردن، گرفتگی‌های عضلانی، گرفتگی یا اسپاسم پلک و موارد درمانی دیگر می‌توان از بوتاکس استفاده کرد. در واقع بوتاکس با هدف زیبایی برای افراد زیر ۲۱سال کاربردی ندارد.

به طور کلی می‌توان گفت تزریق بوتاکس روشی بسیار موثر در درمان چین و چروک‌هاست. از طرفی استفاده از آن بسیار ساده است و نسبت به دیگر اعمال زیبایی هزینه نسبتا کمی دارد. علاوه براین عارضه خطرناکی در پی ندارد و نیازی به بستری شدن بیمار نیست. همچنین دوره نقاهت و میزان ورم آن بسیار ناچیز است. برای مثال فرد پس از تزریق می‌تواند بلافاصله به کارهای روزمره خود برگردد. البته مانند هر عمل زیبایی دیگر تفکرات نادرستی در مورد آن وجود دارد. برای مثال برخی افراد گمان می‌کنند که بوتاکس از سم عقرب یا مار به دست آمده است درحالی که این موضوع حقیقت ندارد و تنها باعث ترس نابجا از بوتاکس می‌شود.

ستاره محمد