تازه‌های درمان ام اس‌

بی‌تردید هر دارویی که برای درمان ام‌اس ساخته شود، موج خبری گسترده‌ای را به دنبال خود به راه خواهد انداخت....
تا امروز تمامی داروهایی که برای درمان این بیماری سیستم اعصاب مرکزی …

بی‌تردید هر دارویی که برای درمان ام‌اس ساخته شود، موج خبری گسترده‌ای را به دنبال خود به راه خواهد انداخت....

تا امروز تمامی داروهایی که برای درمان این بیماری سیستم اعصاب مرکزی به کار رفته، به‌صورت تزریق مورد استفاده قرار گرفته‌اند. حال بهتر می‌توان متوجه شد که چرا خبر آزمایش دو داروی خوراکی برای این بیماری تا به این حد برای رسانه‌های جهان جذاب و مهم به حساب آمده‌اند. در روزهای اخیر دو شرکت مستقل داروسازی نتایج پژوهش‌های مستقل دو ساله خود را در مورد قرص‌های ضد‌ام‌اس تولیدی خود منتشر کردند. این نتایج حاکی از آن است که هر دوی این قرص‌ها به طور محسوس شدت و دوره‌های تکرار عود بیماری را کاهش می‌دهند و به احتمال قوی در کند ساختن روند کلی پیشرفت بیماری نیز موثرند. با وجود این آنچه استفاده گسترده از این قرص‌ها را با تردید مواجه می‌سازد عوارض قابل توجهی است که حتی در استفاده کوتاه‌مدت دیده شده است.

در حدود ۵/۲ میلیون نفر در سراسر دنیا به ام‌اس مبتلا هستند، نوعی بیماری دستگاه عصبی که می‌تواند موجب لرزش عضلانی، فلج، اختلال در گفتار و تمرکز و حافظه گردد. مطالعات صورت گرفته در مورد اثربخشی قرص‌های جدید، مستقیما شایع‌ترین تظاهر بیماری یعنی حالت تناوبی بیماری به صورت (عود- بهبود) را نشانه گرفته است. درمان‌هایی که در حال حاضر برای ام‌اس به کار می‌روند هر کدام مدت زمان یا شدت بروز علایم در دوره عود بیماری را کاهش می‌دهند اما نکته مهم آن است که باید به‌صورت تزریق پیوسته و تقریبا در هر روز مورد استفاده قرار گیرند. نتایج تحقیقات جدید حاکی از آن است که درمان‌های خوراکی آزمایش شده تقریبا دو برابر بیشتر از دارونماها موجب کاهش مدت زمان و شدت دوره‌های عود بیماری می‌شوند اما کم و بیش هر دو قرص خوراکی جدید به طور مشخص موجب کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. اتفاقی که می‌تواند بدن انسان را برای دفاع در مقابل عوامل ویروسی همچون ویروس هرپس ناتوان نماید.

کلادریبین و فینگولمید دو دارویی هستند که به ترتیب توسط شرکت داروسازی مرک و نووارتیس تولید شده‌اند. نتایج کارآزمایی‌هایی صورت گرفته در مورد اثربخشی و عوارض این دو قرص به طور مشروح در آخرین شماره مجله نیوانگلند منتشر شده است. تا امروز هیچ درمان قطعی برای ام‌اس یافت نشده است. بر همین مبنا، مقایسه اثربخشی داروهای گوناگون مورد استفاده بر پایه میزان توانایی آنها برای کاهش دوره‌های عود بیماری استوار است. به طور کلی برای کاهش علایم شدید دوره‌های عود بیماری از مقادیر بالای کورتن تزریقی استفاده می‌شود و در فاصله بین دوره‌های عود تا به امروز ۷ داروی تزریقی شناخته شده‌اند. حال سوال مهم اینجاست که آیا درمان‌های خوراکی جدید می‌توانند جایگزین مناسبی برای داروهای تزریقی باشند که حتی دریافت آنها برای افراد سالم هم چندان خوشایند نیست؟

برای یافتن پاسخ این پرسش می‌توان نگاهی به نتایج پژوهش‌ها داشت. در یکی از پژوهش‌های دو ساله روی ۱۳۰۰ بیمار مبتلا به ام‌اس، قرص کلادریبین توانسته است در مقایسه با دارونماها، ۳۰ درصد احتمال عود بیماری را کاهش دهد اما در عوض ۲۰ بیمار به علت ضعف سیستم ایمنی به عفونت هرپس مبتلا شده‌اند. آثار مشابهی از داروی فینگولمید هم در مطالعات دیگری دیده شد با این تفاوت‌ که این دارو به جای عفونت هرپسی احتمال برونشیت را شدیدا افزایش داده است. باتمام این تفاسیر تجربه تلخ داروی تیسابری در سال ۲۰۰۴ که آثار درمانی آن در برابر ام‌اس با عوارض مرگباری نیز همراه بود، سازمان‌های نظارتی را بر آن داشته است که با احتیاط بیشتری در مورد این دو محصول جدید اظهارنظر کنند، چنان که سازمان غذا و داروی آمریکا، تقاضانامه تایید محصول شرکت مرک را در دسامبر سال پیش رسما رد کرد.

ترجمه: نیما سیفی