مولانا و اهمیت قرآن

مولانا در مثنوی معنوی به حدیثی اشاره داشته و اظهار می‌دارد که قرآن دارای ظاهر است و باطن آن نیز دارای هفت بطن دیگر می باشد. در ابیاتی که ذیل این عنوان آمده است مولانا برای ما حکایت …

مولانا در مثنوی معنوی به حدیثی اشاره داشته و اظهار می‌دارد که قرآن دارای ظاهر است و باطن آن نیز دارای هفت بطن دیگر می باشد. در ابیاتی که ذیل این عنوان آمده است مولانا برای ما حکایت می‌کند که کلمات قرآن دارای معنائی ظاهری است. اما معنی نهفته در بطن آن بسیار پر هیبت است. همچنین او اظهار می دارد در زیر آن بطن نیز بطن سومی قرار دارد که خردهای بی‌شماری در آن نهفته است، او همچنین اظهار می دارد که بطن چهارمی هم در قرآن وجود دارد که جزء آفریدگار عالم کسی را به آن راه نیست.

تو ز قرآن ای پر ظاهر مبین

دید آدم را نبیند جز که طین

ظاهر قرآن چون شخص آدمی است

که نقو شش ظاهر و جانش خفی

مرد را صد سال عم و خال او

یک سر موئی نبیند حال او

قرآن را باید بخوانیم اما باید آن را از روی بینش و درک معانی باطنی آن بخوانیم تا بتوانیم همچنان که مولانا در اواخر مثنوی موجز و مختصر به یاد می‌آورد درمان پلیدی‌های نفس خود را از آن بجوئیم.

جمله قرآن شرح خبث نفس هاست

بنگر اندر مصحف آن چشمت کجاست

مولانا جای دیگر سخن سنائی را نقل می‌کند.

درک معنی باطنی قرآن می‌پردازد. خوش بیان کرد آن حکیم غزنوی بهر محجویان مثال معنوی که ز قرآن گر نبیند غیر قال این عجب نبود ز اصحاب ضلال کز شعاع آفتاب پر ز نور غیر گرمی می نیابد چشم کور برای آن که گرفتار چنین سرنوشتی نشویم باید دفتر دل را بگشائیم و معنی کلام خدا را بر آن نقش کنیم.

در نگر در شرح دل در اندرون

تا نیاید طعنه لایبصرون

همچنان که مولانا در اواخر دفتر پنجم مثنوی به ما می گوید معنی قرآن را تنها با تحقیق در قرآن را تنها با تحقیق در قرآن می‌توانیم بیابیم و از آن که گذشت می‌توانیم معنی قرآن را در شخصی نمایان ببینیم که هوای نفس را کشته و خود را پیش قرآن قربانی کرده و عین روح او قرآن شده است.

چون که موصوفی به اوصاف جلیل ز آتش امراض بگذر چون خلیل گردد آتش بر تو هم برد و سلام ای عناصر مر مزاجت را غلام وقتی آدم زمینه را برای تبدیل خوهای نفسانی فراهم ساخت آن گاه باید دست به دعا بردارد که خداوند او را یاری داده، رحمت خود را بر او فرستد تا منظری نو، روزنی ورای ظواهر مادی پیش چشم جانش گشوده آید. تا روم من سوی خلوت در نماز پرسم این احوال از دانای راز خوی دارم در نماز آن التفات معنی قره عینی فی‌الصلات روزن جانم گشاده‌ست از صفا می رسد بی‌واسطه نام خدا نامه و یاران و نور از روزنم می‌افتد در خانه‌ام از معدنم دوزخ است آن خانه کان بی روزن است اصل دین ای بنده روزن کردن است.

منبع: کتاب مولانا

نویسنده : فرانکیلین دین لوئیس

ترجمه: حسن لاهوتی