صرفه جویی انرژی در بخش ساختمان

كشورهایی كه فاقد سیاست گذاری و برنامه ریزی در زمینه صرفه جویی مصرف انرژی در ساختمان ها هستند,مصرف بخش ساختمان آنها, بیش از یك سوم مصرف كل كشور را تشكیل می دهد

كشورهایی كه فاقد سیاست گذاری و برنامه‌ریزی در زمینه صرفه‌جویی مصرف انرژی در ساختمان‌ها هستند،مصرف بخش ساختمان آنها، بیش از یك سوم مصرف كل كشور را تشكیل می‌دهد.در ساختمان‌های قدیمی به لحاظ استفاده از دیوارهای ضخیم ، نوع مصالح مصرفی، نحوه قرارگیری بنا استفاده مناسب از شرایط پیرامونی و اقلیمی و سایر راهكارهای ممكن صرفه‌جویی مناسبی در مصرف انرژی انجام می‌گرفت.

ایران یكی از بزرگ‌ترین تولیدكنندگان نفت و از كشورهای غنی به لحاظ دستیابی به منابع گاز طبیعی است.

این موضوع باعث ایجاد این ذهنیت ناصواب در بین مردم شده است كه با وجود این منابع، دیگر نیاز به صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیست.

در میان مصرف‌كنندگان انرژی، بخش ساختمان "خانگی ، تجاری" با مصرف حدود ۴۰ درصد از انرژی مصرفی كشور، دارای توان بسیار بالایی برای صرفه‌ جویی در مصرف انرژی است كه موفقیت‌های هر چند كوچك در این بخش منجر به صرفه‌جویی قابل‌توجهی خواهد شد.طبق آمار فعلی ،سالانه صدها هزار واحد مسكونی جدید در سطح كشور ساخته می‌شود و تعداد واحدهای مسكونی فعلی ، دوازده میلیون واحد برآورد شده است.

بنابراین تدوین و تنظیم ضوابط درخصوص مصرف انرژی در ساختمان ضروری به نظر می‌رسد.آثار بناهای قدیمی گویای این واقعیت است كه دست‌اندركاران بخش ساختمان از طبیعت استفاده بهینه را بعمل می‌آوردند.

متاسفانه امروزه با افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش ساخت‌وساز و نیاز به صرفه‌جویی بیشتر در مصرف انرژی، شاهد اتلاف بیش از پیش این نعمت الهی هستیم.

مصرف بالای انرژی در ساختمان همیشه به معنای آسایش و رفاه بیشتر نیست، لذا برای رسیدن به آسایش در ساختمان و تعیین یك الگوی مناسب در مصرف انرژی، باید متوسل به روش‌های نوین شد، زیرا به‌كار بردن برخی روش‌های متداول در ساخت‌و‌ ساز ساختمان‌های قدیمی منسوخ و غیرموجه است.برای مثال استفاده از دیوارهای ضخیم و سنگین به دلیل اشغال قسمت زیادی از زمین و نیز خطر در هنگام زلزله غیرقابل توجیه است.قوانین صرفه‌جویی در مصرف انرژی، نخستین بار در بعضی از كشورهای صنعتی، بعد از شوك نفتی دهه ۷۰تدوین شد.

این قوانین بسیار ساده تنظیم شده بودند و شباهتی با قوانین و استانداردهای امروزی نداشتند.در دو دهه اخیر، روش‌های محاسبه، شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای و تحقیقات در زمینه ساختمان، در اغلب كشورها امكان بازبینی قوانین و استانداردها و بهینه‌سازی آن را فراهم كرده است.درك نحوه مصرف انرژی در ساختمان، چالشی تحلیلی است.مصرف انرژی در ساختمان بستگی به ساختار وشكل هندسی و نحوه طراحی اجزای مختلف آن و همچنین شرایط اقلیمی دارد.

عوامل دیگری همچون نحوه اشغال و استفاده از فضاها، كاركرد تجهیزات و تاسیسات و الگوی نگهداری از آن، در رتبه بعدی اهمیت قرار دارند.بدون استفاده از تجهیزات دقیق نمایشگر و ثبت داده‌های تجهیزات، تفكیك میزان انرژی مصرفی در ساختمان برای گرمایش، سرمایش، تهویه و همچنین تاثیر فعالیت‌ها وتجهیزات انرژی روی یكدیگر امری غیرممكن است.نظر به اینكه درك عمیق مساله مصرف انرژی در ساختمان‌های فعلی ، بسیار اساسی است و با توجه به تعداد عوامل و محدودیت اطلاعات در زمینه ساختمان‌های مسكونی، توجه خاص به این بخش به‌خوبی قابل درك است.

از طرف دیگر، سهولت نسبی مطالعات فنی از جمله محرك‌هایی است كه باعث می‌شود از نظر سیاسی و فنی امكانات روی این بخش متمركز شود.در اغلب كشورها، برنامه‌های ملی مسكن استفاده می شود، كه باعث اجرای ضوابط و قوانین در زمینه انرژی در این بخش با سهولت بیشتری درمقایسه به بخش تجاری صورت گیرد.در كشورهای صنعتی، روند مصرف انرژی در بخش مسكونی، سیر تحول قابل توجیه‌تری درمقایسه با بخش تجاری دارد.به همین علت، اولویت بالاتری برای بخش مسكونی در سال‌های بحران انرژی تعیین شد.

از دید قانونی، استانداردهای صرفه‌جویی انرژی در ساختمان، باید مشابه استاندارد مصالح و لوازم خانگی تلقی شود.اما كارآیی و قابلیت دسترسی به اهداف آن، با عدم اطمینان بیشتری همراه است.

استانداردهای یك كشور، بدون اعمال تغییرات، در كشورهای دیگر نیز قابل استفاده است،اما در خصوص استانداردهای انرژی در ساختمان،عملی نیست.

استانداردی كه در یك كشور كارآیی خوبی دارد، می‌تواند در كشور دیگری نتیجه عكس درپی دارد، زیراعوامل اقلیمی، الگوی مصرف، وضعیت ساختمان‌ها و روش‌های ساخت‌و ساز از یك كشور به كشور دیگر به صورت اساسی تغییر می‌كند.اگرچه پیچیدگی‌ها در بخش ساختمان، تحلیل‌های مقایسه‌ای معنی‌دار و تبادل اطلاعات را دشوار می‌كند، اما مانع از آن نمی‌شود.دستیابی گسترده به ابزارها و اطلاعاتی كه استانداردهایی را شكل داده‌اند، مبنایی در اختیار كشورهای فاقد استاندارد می‌گذارد تا بین بازنگری تحقیقات و انجام مجدد آن، یكی را انتخاب كنند.یك روش در تبادل اطلاعات، استفاده مشترك از روش‌ها و ابزارهای محاسبه مصرف انرژی در ساختمان است.

---