کوچولوهای معتاد قرن ۲۱

ماهیت بازی های رایانه ای به گونه ای است که لذت بخشی ناشی از آن معمولا با بازی یا فعالیت دیگری قابل مقایسه نیست

صدای اعتراض پدر و مادر به آسمان بلند شده است. بعد از آن همه ملایمتی که از خود نشان دادند و در نهایت هم راه به جایی نبرد، آخرین راه حل تبدیل شد به داد و فریاد که اگرچه شاید خیلی روش مناسبی نباشد اما ظاهرا تنها راهی است که بچه را وادار می کند از پای پلی استیشن بلند شود و به چشمهای خسته اش کمی استراحت بدهد. بازی های اینچنینی طی سالهای اخیر به یکی از معضلات جدی خانواده ها تبدیل شده که البته راه حلی قطعی هم برای مقابله با آنها پیدا نشده است.

● هیجان های منفی

ماهیت بازی‌های رایانه‌ای به گونه‌ای است که لذت‌بخشی ناشی از آن معمولا با بازی یا فعالیت دیگری قابل مقایسه نیست. در واقع این قبیل بازی‌ها طوری طراحی می‌شوند که کودک ناخودآگاه هیجان و استرس زیادی را چه در جهت مثبت و البته اغلب منفی تجربه می‌کند و درست به همین دلیل است که ساعات استفاده از این بازی‌ها روز به روز به شدت افزایش پیدا می‌کند.

● اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای

در خیلی مواقع افزایش ساعات بازی با پلی‌استیشن و پی‌اس‌پی و کامپیوتر باعث می‌شود کودک به این بازی‌ها معتاد شود. در نتیجه وقتی که به هر دلیلی بچه‌ها سراغ این بازی‌ها نمی‌روند علائمی مثل کسالت، خستگی و بی‌حوصلگی در آنها ظاهر می‌شود. شاید به همین دلیل است که تقریبا در یک دهه گذشته در اغلب جوامع انواع و اقسام بازی‌های رایانه‌ای به مشکلات متعددی منجر شده اند.

● چاقی‌های ناخواسته

کم تحرکی ناشی از نشستن پای این بازی‌ها علاوه بر اینکه منجر به اعتیاد به آنها می‌شود به دلیل مدت زمان طولانی چند ساعته و احیانا پرخوری ناشی از هیجان، چاقی را هم به همراه دارد. این اضافه وزن که از جمله معضلات شاخص این بازی‌ها است سازندگان آنها را بر این داشته تا دستگاه‌هایی را طراحی کنند که در حین بازی، به طور همزمان کودک فعالیت حرکتی هم داشته باشد. بنا براین می‌توان مشکل کم‌تحرکی را با استفاده از این دستگاه‌های جدید حل کرد.

● باورهای غلط را دور بریزیم

در خیلی از خانواده‌ها این باور غلط وجود دارد که چنین بازی‌هایی سبب افزایش تمرکز بچه‌ها می‌شود. شاید در کوتاه مدت چنین اتفاقی بیفتد و در اوایل یک بازی، بچه نیاز به بالا بردن تمرکز داشته باشد.

اما وقتی انجام این باز‌ی‌ها مرتب تکرار می‌شود، به صورت یک رفتار کلیشه‌ای در می‌آید که در واقع دیگر نیازی به تمرکز ندارد. بنابراین اصل این باور اشتباه است.

بهتر است فعالیت‌های ورزشی را در برنامه روزانه بچه‌ها بگنجانیم. این فعالیت‌ها وقت بچه‌ها را پر می‌کنند و وقتی فرزند شما وقت اضافی داشته باشد کمتر سراغ بازی‌های کامپیوتری می‌رود.

● وقتی مدرسه‌ها شروع می‌شود

به دلیل ماهیت اعتیادآور این بازی‌ها و زمانی که بچه‌ها صرف آنها می‌کنند شرایط همزمان با شروع سال تحصیلی می‌تواند کم و بیش سخت شود. در واقع والدین باید تا جایی که می‌توانند زمان انجام این بازی‌ها را به حداقل برسانند و یا به طور کلی آن را از برنامه حذف کنند.

هرچند معمولا بچه‌ها زیربار حذف کامل این بازی‌ها از برنامه زندگی‌شان نمی‌روند و والدین تنها موفق می‌شوند زمان انجام این بازی‌ها را به آخر هفته از جمله پنجشنبه و جمعه موکول کنند.

خب طبیعی است که کنترل پدر و مادرها روی زمان کاهش این بازی‌ها بسیار کمک‌کننده است. بهتر است پدر و مادرها در این‌باره خیلی مستقیم و صریح با بچه‌ها صحبت کنند و اگر خود کودک نتوانست ساعات بازی خود را کنترل کند ترجیح بر این است که بازی‌های فوق به طور کامل جمع شود.

● ورزش را جایگزین کنید

بهتر است فعالیت‌های ورزشی را در برنامه روزانه بچه‌ها بگنجانیم. این فعالیت‌ها وقت بچه‌ها را پر می‌کنند و وقتی فرزند شما وقت اضافی داشته باشد کمتر سراغ بازی‌های کامپیوتری می‌رود.

اگر باز هم کودک آنقدر وقت آزاد داشت که سبب می‌شد بیش از حد روی این بازی‌ها زمان بگذارد او را در کلاس‌های دیگری مثل نقاشی، خلاقیت، موسیقی و زبان ثبت‌نام کنید.

در این‌صورت به طور طبیعی بچه‌ها زمان کمتری در اختیار دارند و ناخودآگاه وقت نمی‌کنند پای این بازی‌ها بنشینند اما در جریانی کاملا معکوس، وقتی بچه‌ها وقت آزاد در اختیار داشته باشند طبیعی است که لذت‌بخش‌ترین و در دسترس‌ترین راه سرگرمی می‌تواند همین بازی‌های رایانه‌ای باشد.

● تیک‌های عصبی

اختصاص دادن وقت زیادی به انجام بازی‌های کامپیوتری در کودکان مستعد مشکلات دیگری را هم منجر می‌شود. از جمله این مشکلات که محصول نشستن مستمر پای چنین بازی‌هایی است بروز انواع تیک‌هاست که شایع‌ترین آنها پلک زدن به طور مرتب است و ممکن است این اتفاق تکرار شود و روی کودک باقی بماند.

● پرخاشگری

طبیعی است که در تعطیلات تابستان به دلیل زمان بیشتری که بچه‌ها در منزل هستند خواه ناخواه وقت بیشتری را هم صرف بازی‌های اینچنینی می‌کنند. توصیه می‌شود در چنین شرایطی بچه‌ها بیش از یک‌ساعت و نیم در روز وقت خود را پای این بازی‌ها نگذارند.

در طول سال تحصیلی هم اگر انجام این بازی‌ها به یک روز در هفته یا فقط آخر هفته‌ها موکول شد باز هم تأکید بر این است که زمان بازی در یک‌ساعت و نیم تا دوساعت خلاصه شود.

ضمنا نکته مهم اینجاست که والدین باید حتما روی محتوای این بازی‌ها نظارت داشته باشند چرا که گاهی اوقات ما شاهد مشکلات رفتاری در برخی از بچه‌ها هستیم که ثمره اختصاص دادن زمان زیاد به این دست بازی‌ها است.

عمده‌ترین مشکلات رفتاری موجود در بچه‌ها که حاصل سرگرم شدن با همین بازی‌ها است در پرخاشگری خلاصه می‌شود. خب طبیعی است که وقتی محتوا پرخاشگرانه باشد این مشکل هم نمود بیشتری در رفتار بچه‌ها پیدا می‌کند.