سینما و معنویت

بعضی ها می گویند سینما چون با تصویر سروکار دارد و امور معنوی، تجریدی هستند و در عالم معنا سیر می کنند پس با هم نمی توانند ارتباطی داشته باشند. ولی در واقع سینما صورت را نشان نمی …

بعضی ها می گویند سینما چون با تصویر سروکار دارد و امور معنوی، تجریدی هستند و در عالم معنا سیر می کنند پس با هم نمی توانند ارتباطی داشته باشند. ولی در واقع سینما صورت را نشان نمی دهد،‌ فعل آدمها را،‌ کنشها را و واکنشها را نشان می دهد و فعل و رفتار، یک امر معنوی است. ( سخنرانی استاد پناهیان)

سینما ظرفیت بسیار بالایی دارد برای پیام دادن،‌ تربیت کردن و تأثیر فرهنگی گذاشتن. سینما هیچ وقت نمی تواند پیام ندهد،‌ نمی تواند فرهنگ سازی نکند،‌ ولیکن اینکه چه پیامی می دهد و چه فرهنگی درست می کند،‌ بستگی به اهداف تعریف شده آن دارد.‌ سینما یعنی تصویر متحرک و تصویر متحرک کنش و واکنش انسانها را نشان می دهد. در حدیث شریفی از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم داریم که «کونوا دعاهٔ الناس بغیر السنتکم» یعنی با غیر از زبانتان مردم را دعوت کنید؛‌ یعنی با عملتان،‌ با رفتار و کنش و واکنشتان، سینما جای نشان دادن این عمل است،‌ پس جایگاه سینما در فرهنگ و دین، جایگاه بسیار حساسی است.

مقام معظم رهبری مد ظله العالی در دیدارشان با مسئولین صدا و سیما می فرمایند:‌ «ما صدا و سیما را عمده ترین مرکز هدایت فکری می دانیم. (ایشان نفرمودند از عمده ترین، بلکه فرمودند عمده ترین) اینکه امام خمینی رحمت الله علیه فرمودند دانشگاه بزرگ کشور است (صدا و سیما)‌ نخواستند تعارف کنند، حقیقتاً‌ همین جور است. یک دانشگاه بزرگ است. ما می خواهیم از این قله‌، از این سرچشمه،‌ زلال معارف درست الهی و انسانی و سیاسی و درسهای گوناگون زندگی به سمت مردم سرازیر شود.» ( صراط مستقیم،‌ص۷۶۸)

ایشان خطاب به هنرمندان می فرمایند که در آثار هنری خود سیاه نمایی نکنید،‌ یأس پراکنی نکنید. اینکه جهتی نشد برای هنرمند،‌ امتیازی نیست،‌ افتخاری نیست،‌ وقتی زشتی را نشان می دهید اما آن عامل خیری را که بناست بر زشتی غلبه کند یا با آن مبارزه کند نشان نمی دهید، در جامعه یأس پراکنده می شود و نومیدی به وجود می آید. مبارزه و چالش خیر و شر را در (آثار هنری)‌ نشان دهید تا معلوم شود اگر این نقطه زشت و مردود در جامعه هست،‌ اما انگیزه ای برای رفع آن وجود دارد،‌ جریانی برای نابودی وجود دارد و تلاش می کند.

سینمایی که می خواهد در خدمت اسلام و معنویت باشد باید روی خطاب خویش را به فطرت انسان بگرداند. (برای اینکه سینما در خدمت اسلام درآید باید حجاب تکنیک را خرق کند،‌ شرط اصلی همان تقواست که انسان را به اخلاص می رساند و با اخلاص، درهای حکمت نیز برقلب گشوده می شود،‌ تنها راه خروج از ولایت تکنیک و گذشت از متافیزیک غرب،‌ نخست تقواست و آن‌گاه در پرتو نور حکمت متقین،‌ به تمدن غرب و آثار و اجزای‌ آن نگریستن. این در حالی است که اصالت روش و ابزار از خصوصیات ذاتی و ماهوی تمدن غرب است. این صنمی است که روح تمدن غرب بدان گرفتار است.

خدیجه سادات میرنظامی