یکشنبه, ۲۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 12 May, 2024
اولین درجه تقوا و بندگی خدا
توجه به این موضوع که همه چیز متعلق به خداست اثر تربیتی مهمی در انسانها دارد، زیرا هنگامی که بدانند آنچه دارند از خودشان نیست و چند روزی به عنوان عاریت یا امانت به دست آنها سپرده شده این عقیده به طور مسلم، انسان را از تجاوز به حقوق دیگران و استثمار و استعمار و احتکار و حرص و بخل و طمع باز میدارد. چنانکه امام صادق علیه السلام فرمودند: اوّلین درجه تقوا و بندگی خدا آن است که انسان خودش را مالک نداند. (بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۲۵). (بقره ـ ۲۵۵) هیچ گاه خواب سبک و سنگینی او را فرا نمیگیرد و لحظهای از تدبیر جهان غافل نمیشود (لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ). سنة از ماده وسن به گفته بسیاری از مفسران به معنی سستی مخصوصی است که در آغاز خواب روی میدهد، یا به تعبیر دیگر به معنی خواب سبک است، و نوم به معنی خواب، یعنی حالتی است که قسمت عمده حواس انسان، از کار میافتد، در واقع، سنه خوابی است که به چشم عارض میشود، اما وقتی عمیقتر شد و به قلب عارض شد، نوم گفته میشود.جمله لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ تاکیدی است بر حی و قیوم بودن خداوند زیرا قیام کامل مطلق به تدبیر امور عالم هستی در صورتی است که حتی یک لحظه غفلت در آن نباشد، و لذا هر چیز که با اصل قیومیت خداوند سازگار نباشد، خود به خود از ساحت مقدس او، منتفی است حتی ضعیفترین عاملی که موجب سستی در کار او باشد مانند خواب سبک که در ذات پاک او نیست.اما اینکه چرا سنة بر نوم ، مقدم داشته شده، به خاطر این است که از نظر ترتیب طبیعی نخست سنه (خواب سبک) دست میدهد و سپس عمیقتر شده تبدیل به نوم میگردد.
به هر حال این جمله، اشاره به این حقیقت است که فیض و لطف تدبیر خداوند دائمی است، و لحظهای قطع نمیگردد، و همچون بندگان نیست که بر اثر خوابهای سبک و سنگین، یا عوامل دیگر غافل شود. امام صادق علیه السلام فرمودهاند: «ما من حی الا و هو ینام خلا الله وحده» هیچ زندهای نیست مگر اینکه میخوابد، تنها خداوند از خواب بدور است. (بحارالانوار، ج ۵۹، ص ۱۸۵)خداوند حیّ است و نیازمند خواب و چُرت نیست. (چون در طبع انسان، ابتدا حالت رِخوت و چُرت پیدا میشود، سپس خواب میآید، قرآن هم کلمه «سِنَة» را مقدّم بر «نَوم» بهکار برده است) خواب، زندهها را از خود منقطع میکند تا چه رسد به دیگران، ولی خداوند خواب ندارد و همواره بر همه چیز قیّومیّت دارد.
مالکیت مطلقه خداوند
در ادامه آیه به مالکیت مطلقه خداوند اشاره کرده، میفرماید: برای او است آنچه در آسمانها و زمین است (لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ).و این در واقع پنجمین وصف از اوصاف الهی است که در این آیه آمده، زیرا قبل از آن اشاره به توحید و حی و قیوم بودن، و عدم غلبه خواب بر ذات پاک او شده است.در واقع این مالکیت، نتیجه همان قیومیت است زیرا هنگامی که قیام به امور عالم و تدبیر آنها و همچنین خالقیت مخصوص ذات او باشد، مالکیت همه چیز نیز از آن او است.بنا بر این آنچه انسان در اختیار دارد و از آن استفاده میکند، ملک حقیقی او نیست تنها چند روزی این امانت با شرایطی که از ناحیه مالک حقیقی تعیین شده به دست او سپرده شده و حق تصرف در آنها را دارد و به این ترتیب مالکان معمولی موظفاند شرایطی را که مالک حقیقی تعیین کرده کاملا رعایت کنند و گرنه مالکیت آنها باطل و تصرفاتشان غیر مجاز است، این شرائط همان احکامی است که خداوند برای امور مالی و اقتصادی تعیین کرده است.به عبارت دیگر مالکیّت انسان، چند روزه و با شرایط محدودی است که از طرف مالک حقیقی یعنی خداوند تعیین میشود. حال که همه مملوک او هستند، پس چرا مملوکی مملوک دیگر را بپرستد؟ دیگران نیز بندگانی همچون ما هستند «عِبادٌ أَمْثالُکُمْ» (اعراف، ۱۹۴) طبیعت، ملک خداست و قوانین حاکم بر آن محکوم خداوندند.
ای کاش انسانها هم از مِلک او و هم از مُلک او بهتر استفاده میکردند. اگر همه چیز از خدا و برای خداست، دیگر بخل و حرص چرا؟ آیا خدای خالق، ما را رها کرده است؟«أَ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ یُتْرَکَ سُدیً» (قیامت، ۳۶) امام کاظم علیه السلام از در خانه شخصی به نام «بُشر» میگذشت، متوجّه سر و صدا و آواز لهو و لعبی شدند که از خانه بلند بود. از کنیزی که از آن خانه بیرون آمده بود پرسیدند صاحبخانه کیست؟ آیا بنده است؟! جواب داد: نه آقا، بنده نیست آزاد است.
امام فرمود: اگر بنده بود این همه نافرمانی نمیکرد. کنیز سخن امام را وقتی وارد منزل شد به صاحبخانه باز گفت. او تکانی خورد و توبه کرد. (تتمة المنتهی، ص ۳۲۹) از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: اوّلین درجه تقوا و بندگی خدا آن است که انسان خودش را مالک نداند. (بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۲۵)ناگفته پیداست توجه به این صفت که همه چیز مال خداست اثر تربیتی مهمی در انسانها دارد، زیرا هنگامی که بدانند آنچه دارند از خودشان نیست و چند روزی به عنوان عاریت یا امانت به دست آنها سپرده شده این عقیده به طور مسلم، انسان را از تجاوز به حقوق دیگران و استثمار و استعمار و احتکار و حرص و بخل و طمع باز میدارد.پیام قسمت بحث شده از آیة الکرسی در این مقاله: ۱ـ هیچ گاه خواب سبک و سنگینی او را فرانمیگیرد و لحظهای از تدبیر جهان غافل نمیشود بنابر این فیض و لطف تدبیر خداوند دائمی است، و لحظهای قطع نمیگردد (لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ).۲ـ همه چیز از اوست. «لَهُ ما فِی السَّماواتِ».
آمنه اسفندیاری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انتخابات انتخابات مجلس مجلس دوازدهم مجلس شورای اسلامی مجلس انتخابات مجلس دوازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی ستاد انتخابات کشور وزارت کشور رئیس جمهور رئیسی رهبر انقلاب
ایران زلزله تهران هواشناسی سیل شهرداری تهران فضای مجازی سازمان هواشناسی پلیس بارش باران قتل آموزش و پرورش
خودرو افغانستان حقوق بازنشستگان قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو گاز ایران خودرو بانک مرکزی نمایشگاه نفت بازار خودرو مالیات
نمایشگاه کتاب رضا عطاران نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون کتاب سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران دفاع مقدس سریال مهران مدیری کتابخوانی تئاتر
فناوری اینترنت
رژیم صهیونیستی فلسطین غزه اسرائیل جنگ غزه آمریکا حماس روسیه سازمان ملل رفح اوکراین نوار غزه
پرسپولیس فوتبال لیگ برتر استقلال هوادار لیگ برتر فوتبال ایران لیگ برتر ایران رئال مادرید سپاهان باشگاه پرسپولیس لیگ قهرمانان اروپا بازی
شفق قطبی ایلان ماسک اپل طوفان خورشیدی ناسا گوگل مایکروسافت هوش مصنوعی فیبرنوری ماهواره
استرس فشار خون بارداری شیر زایمان آسم