زندگی بدون موبایل هرگز

حتما بارها با این صحنه روبه رو شده اید که تلفن همراهتان را گم کرده اید, سرگردان به این طرف و آن طرف می روید تا آن را پیدا کنید

حتما بارها با این صحنه روبه‌رو شده‌اید که تلفن همراهتان را گم کرده‌اید، سرگردان به این طرف و آن طرف می‌روید تا آن را پیدا کنید.

در این شرایط انگار هیچ کار دیگری نمی‌توانید انجام بدهید. آرام نمی‌گیرید. بلافاصله از طریق تلفن ثابت خانه یا محل کارتان یا از طریق گوشی تلفن همراه دیگری که در نزدیکی شماست، شماره همراهتان را می‌گیرید تا آن را پیدا کنید.

به اینترنت هم همین طور وابسته هستید، اگر یک روز خط اینترنت شما قطع باشد یا کامپیوتر شما مشکلی پیدا کرده باشد، تمام برنامه زندگی‌تان به هم می‌ریزد و فکر می‌کنید از هیچ کجا خبری ندارید. فناوری بدجوری زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار داده است.

از نخستین ساعات روز که با صدای ساعت دیجیتال گوشی تلفن همراهتان از خواب بیدار می‌شوید تا واپسین ساعات شب که پس از گشتی در دنیای خبرها به خواب می‌روید، در سایه فناوری‌های مدرن و امروزی، روز خود را به انتها می‌رسانید.

در چند دهه گذشته زندگی از این رو به آن رو شده است و این فناوری‌ها و اختراعات جدید تغییرات قابل توجهی را در سبک زندگی ما ایجاد کرده‌اند.

اگر بخواهیم وضعیت زندگی امروزمان را با وضعیت زندگی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان مقایسه کنیم، تفاوت‌های بسیاری را در آنها می‌یابیم.

این امکانات و ارتباطات مدرن که نبود هر کدامشان برای ما به معنی یک فاجعه بزرگ است، حتی در تصور افرادی که ده‌ها سال پیش زندگی کرده‌اند هم نمی‌گنجد چه برسد به این‌که به اهمیت و نقش آنها در زندگی واقف باشند.

کامپیوتر، اینترنت، تلفن همراه و... از نمادهای اصلی فناوری‌های امروزی هستند که بی‌تردید بیشترین تاثیر را بر روند زندگی کنونی انسان‌ها دارند.

به‌رغم این‌که محققان و دانشمندان بارها درباره پیامد‌های امواج خطرناک این ابزار بر روند سلامت ما انسان‌ها هشدار داده‌اند، ولی هیچ یک از ما حاضر نیستیم حتی به خاطر سلامتی‌مان هم که شده یک روز بدون گوشی تلفن همراهمان در دانشگاه یا محل کارمان حاضر شویم، از کامپیوتر استفاده نکنیم یا به اینترنت دسترسی نداشته باشیم.

● داستان همراه‌های همیشگی

زندگی روزمره ما به قدری به تلفن همراه وابسته شده است که می‌توان گفت اغلب مردم بدون وجود آن قادر به ادامه روند طبیعی زندگی خود نخواهند بود. اگرچه به نظر می‌رسد گروه سنی نوجوان و جوان بیشترین شمار کاربران تلفن همراه را دارند، اما حقیقت این است که این وابستگی میان گروه‌های سنی مختلف همه‌گیر شده است.

در دنیای امروز که مشغله‌های زندگی مانع دید و بازدیدهای خانوادگی و دوستانه می‌شود، چنین ابزارهایی موجب تسهیل روابط اجتماعی افراد می‌شوند، چرا که این فناوری همیشه همراه می‌تواند وسیله ارتباطی مناسبی برای جویا شدن از احوال همدیگر باشد.

اما بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد، همه چیز به این خوبی پیش نمی‌رود، چون عده‌ای دیگر بر این باورند که مانوس شدن بیش از حد با این فناوری‌ها و امکانات، مانع ایجاد رابطه‌ای صمیمانه میان اعضای خانواده می‌شود.

در حقیقت زندگی خانوادگی بر اثر استفاده از ابزارهایی مانند رایانه، اینترنت و تلفن همراه به طور مستقیم تحت تاثیر قرار نگرفته است، بلکه این تاثیرات ناشی از برقراری تماس‌های تلفنی متعدد، ارسال و دریافت نامه‌های شخصی از طریق صندوق پست الکترونیک ، ارسال و دریافت پیامک و دیگر اشکال جدید ارتباطی است که بر روابط اعضای خانواده سایه انداخته و روابط واقعی اجتماعی افرا د را زیر سوال برده است؛ روابطی که تنها به ارسال یک پیامک، دیدارهای مجازی یا در بهترین شکل ممکن به برقراری یک تماس تلفنی محدود می‌شود.

● قطع رابطه عاطفی

از سوی دیگر نظرسنجی‌های انجام شده نشان می‌دهد اغلب خانواده‌ها از حضور فناوری‌های نوین ارتباطی در زندگی خانوادگی خشنود هستند، چرا که به کمک آنها می‌توانند در طول روز و در مدت زمانی که از همدیگر دور هستند، بدون هیچ نگرانی از حال هم با خبر باشند و به همدیگر دسترسی داشته باشند.

به عبارت دیگر عدم حضور فیزیکی افراد خانواده منجر به قطع رابطه عاطفی میان اعضای خانواده نمی‌شود.

نکته: گویی همه ما به نوعی شرطی شده‌ایم. به محض این‌که صدای تلفن همراه را می‌شنویم یا صدایی مبنی بر ارسال پیامکی جدید شنیده می‌شود بی‌اختیار به دنبال گوشی تلفن همراهمان می‌گردیم

وقتی ارنی وایز سال ۱۹۸۵ میلادی نخستین مکالمه تلفنی را به نام خود به ثبت رساند تصور نمی‌کرد این پدیده تا این اندازه بر رفتار و سبک زندگی انسان‌ها تاثیرگذار باشد.

به نظر شما چنین رابطه‌ای از نوع مجازی که به سرعت در حال رشد و توسعه است، یک رابطه لازم و ضروری است یا می‌توان بدون وجود فناوری‌های ارتباطی به زندگی در جامعه‌ای که بر مبنای روابط حقیقی انسان‌ها بنا شده است ادامه داد؟

گویی همه ما به نوعی شرطی شده‌ایم. به محض این‌که صدای تلفن همراه را می‌شنویم یا صدایی مبنی بر ارسال پیامکی جدید به صندوق گوشی تلفن همراه شنیده می‌شود بی‌اختیار به دنبال گوشی تلفن همراهمان می‌گردیم.

اگرچه می‌دانیم صدا از گوشی ما نبوده است، اما ناخودآگاه نگاهی به نمایشگر آن می‌اندازیم تا ببینیم تماس ناموفق یا پیامکی داشته‌ایم یا نه. اگر هم یک روز هیچ کس با ما تماس نگیرد یا پیامکی برایمان ارسال نشود، احساس تنهایی می‌کنیم.

به گفته محققان، تاثیر این فناوری بر افکارمان به اندازه‌ای است که حتی ممکن است گاهی دچار توهم شویم و احساس کنیم صدای زنگ گوشی تلفن همراهمان را می‌شنویم.

در واقع این فناوری که به همراه همیشگی انسان‌های امروزی تبدیل شده روابط میان افراد را تسهیل کرده و موجب کاهش روابط اجتماعی آنها در دنیای واقعی شده است.

این در حالی است که در گذشته نبود امکانات ارتباطی بهانه خوبی برای رفت و آمدهای خانوادگی و دوستانه بود، ولی در سایه فناوری‌های جدید این سنت‌های دیرینه رفته‌رفته کمرنگ‌تر شده است.

در همین حال بررسی‌های اجتماعی نشان داده است ارتباط چهره به چهره یا به عبارتی همان روابط اجتماعی به شکل سنتی از تاثیر‌گذاری بیشتری در مقایسه با ارتباطات مجازی برخوردار است.

از این رو کودکان و نوجوانان امروز که به نوعی به ارتباطات آنلاین وابسته شده‌اند در آینده با مشکلات اجتماعی مواجه خواهند شد.

در حقیقت می‌توان گفت نسل جدید رسانه‌های ارتباطی اجتماعی به نوعی ضداجتماعی تلقی می‌شوند.

تصور کنید خانواده شما لحظاتی را کنار هم سپری کنند یا تصمیم گرفته‌اید آخر هفته برای خوردن شام و چند ساعتی دور هم بودن به یک رستوران بروید.

درحالی که در رستوران منتظر آماده شدن غذا نشسته‌اید کمی به اطراف خود نگاه کنید، متوجه می‌شوید به جای این که افراد با یکدیگر در حال گفت‌وگو باشند هر کدام گوشی تلفن همراهشان را در دست گرفته‌اند و مشغول صحبت، ارسال پیام کوتاه یا خواندن پیام‌های کوتاه دریافتی یا در صورت دسترسی به اینترنت در حال بررسی نامه‌های صندوق پست الکترونیک خود هستند.

در واقع این افراد به جای این‌که با افرادی که کنار آنها حضور دارند صحبت کنند ترجیح می‌دهند با فردی که از راه دور با او در ارتباط هستند در گفت‌وگو باشند و آن به این معناست که دوستان مجازی ما مهم‌تر ازدوستان واقعی‌مان است.

● دنیای بدون مرز از جنس مجازی

با توسعه همه‌جانبه علم و فناوری در سال‌های اخیر، اینترنت به عنوان یکی از برترین فناوری‌های روز دنیا توانسته است تاثیر چشمگیری بر روند زندگی انسان‌ها داشته باشد.

اگرچه ممکن است اینترنت همچنان برای بسیاری از افراد، ابزاری جانبی باشد، اما بررسی‌ها حاکی از آن است که این روزها مردم بیش از پیش به اینترنت وابسته شده‌اند. بسیاری از کاربران بر این باورند که اینترنت نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های آنها برای حوادث و رویدادهای آینده دارد.

خرید خودرو، انتخاب مدرسه برای فرزندان، معاملات اقتصادی و شرکت در دوره‌های آموزشی مجازی از موضوعات مهمی است که افراد برای تصمیم‌گیری درباره آنها از اینترنت کمک می‌گیرند.

علاوه بر این، نشستن در مقابل کامپیوتر و کار با اینترنت به بخش مهمی از زندگی افراد بدل شده است. اغلب افراد و بویژه گروه‌های سنی جوان و نوجوان علاقه‌مند هستند ارتباطات اجتماعی خود را در دنیای مجازی توسعه دهند و همچنین ترجیح می‌دهند عضو یک گروه یا اجتماع آنلاین باشند.

اگر چه فناوری‌های امروزی از بسیاری جهات موجب بهبود کیفی وضعیت زندگی ما شده‌اند، اما این تنها یک بعد قضیه است.

به کمک این ابزارها می‌توانید زندگی‌تان را به روشی اداره کنید که کمتر مجبور باشید برای انجام کارهای روزمره یا حتی تفریح و سرگرمی از خانه خارج شوید.

همه کارهایتان را از طریق اینترنت انجام می‌دهید. سری به سرویس پست الکترونیک می‌زنید. نامه‌هایی که به صندوق پست الکترونیکی شخصیتان ارسال شده می‌خوانید و در صورت نیاز به آنها پاسخ می‌دهید.

اگر بخواهید به سفر بروید براحتی بلیت هواپیما و هتلی که قصد اقامت در آنجا را دارید رزرو می‌کنید. سری به سرویس اطلاع‌رسانی وضعیت آب و هوا می‌زنید تا براساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی هر آنچه را در این سفر به آن نیاز دارید به همراه خود ببرید. قبوض تلفن، آب، گاز و برق را هم از طریق اینترنت پرداخت می‌کنید.

از آخرین رویدادهای جهان هم از طریق این دنیای بدون مرز مجازی آگاه می‌شوید. همه اینها نشان می‌دهد بدون این‌که به تاثیر فناوری‌های مدرن و امروزی در زندگی روزمره توجه کرده باشید، مسوولیت انجام بسیاری از کارها و امورتان را به فناوری واگذار کرده‌اید.

درست است که فناوری‌های ارتباطی در حال تغییر زندگی ما هستند اما همه این تغییرات ناشی از انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌هایی است که خودمان مسوول آن هستیم.

در واقع ما خودمان زمینه‌ای را برای ورود فناوری‌ها و ابزارهای جدید ایجاد می‌کنیم که می‌توانند روش ما در خرید، سفر، آموزش، برقراری ارتباط با دیگران و در نهایت سبک زندگیمان را تحت تاثیر قرار دهند.

به نظر شما نفوذ فناوری در ابعاد زندگی انسان‌ها تا کجا پیش خواهد رفت و حضور اجتناب‌ناپذیر آن در زندگی چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟

فرانک فراهانی‌جم