پنجشنبه, ۱۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 6 February, 2025
چاپ, سرنشین همه پروازها
از زمانی كه نخستین هواپیما در سال ۱۳۰۴ بر فراز ایران به پرواز درآمد، چاپ، جزیی جدایی‌ناپذیر از سفرهای هوایی به شمار آمده است. پس از جنگ جهانی دوم، با نظم گرفتن ارایه خدمات هوایی در ایران، در سال ۱۳۳۳ شركت هواپیمایی پارس توسط بخش خصوصی و با هدف نقل و انتقال زایران‌بیت‌الله‌الحرام و حمل كالا تاسیس شد، تا اینكه در اسفند سال ۱۳۴۰ هواپیمایی ملی ایران (هما) متولد شد و به دنبال آن دیگر خطوط هوایی همچون ماهان، كیش‌ایر، آسمان و كاسپین در بخش خصوصی به ناوگان هوایی كشور پیوستند. چاپ نیز در راستای توسعه خطوط هوایی، قابلیت‌های خود را تنوع بخشیده و در كنار انواع خدمات مسافرتی و هوایی شركت‌های هواپیمایی، جایگاه تعریف شده‌ای را به خود اختصاص داده و مسافران را از مبدا تا مقصد همراهی میكند.
اگر همه ما قصد سفر هوایی داشته باشیم، از ابتدا كه درصدد تهیه بلیت برمی‌آییم، چاپ را به عنوان همسفری در كنار خود می‌‌یابیم. در انتظار سوار شدن به هواپیما و زمانی كه كارت پرواز را در دست داریم، تبلیغات محیطی رنگارنگ محوطه فرودگاه -كه همه توسط چاپ به ظهور رسیده‌اند- توجهمان را جلب می‌‌كنند. پس از آرام گرفتن بر روی صندلی هواپیما و بستن كمربند ایمنی، مجله داخل پرواز را ورق می‌‌زنیم و پس از دقایقی انواع بسته‌های خوراكی را باز میكنیم و ... خلاصه تا زمان تحویل بار و ترك فرودگاه باز هم چاپ با ماست.
برای آشنایی بیشتر با چگونگی همراهی صنعت چاپ با ناوگان هوایی كشور، از میان خطوط هوایی فعال در ایران با آگاهان روند چاپ در شركت‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) و ماهان به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
●هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)
هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۵۰ سال تجربه هوانوردی و بیش از ۴۰ فروند هواپیما در ایران و دارا بودن ۱۹ شعبه در شهرهای داخلی و ۴۰ شعبه خارجی بزرگ‌ترین ناوگان حمل و نقل هوایی ایران به شمار می‌آید. این اعتبار و سابقه چه تأثیری بر تنوع و حساسیت محصولات چاپی دارد؟
با حمید تدینی طراح گرافیك و ناظر روابط عمومی شركت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران كه ۲۸ سال سابقه طراحی گرافیك و نظارت برامور چاپ را در كنار همكارانش طیبه عباسی و محمدباقر فرنگین داراست، در مورد این موضوعات به گفت‌وگو می‌نشینیم.
او با توجه به حرفه اصلی‌اش یعنی طراحی گرافیك، صنعت چاپ و تغییر و تحولات آن را به‌طور مستمر و همچنین از طریق نمایشگاه‌های بین‌المللی چاپ و بسته بندی پیگیری میكند.
تدینی بحث محصولات چاپی را با مجله هما آغاز میكند كه طراحی و صفحه‌آرایی آن را تا شماره ۱۸ بر عهده داشته است: <طراحی گرافیك سه شماره اول مجله داخل پروازی هما توسط مرحوم استاد مرتضی ممیز انجام‌پذیرفت و من نیز به عنوان شاگرد، افتخار همكاری با ایشان را داشتم. آن زمان یعنی سال ۶۹ به دلیل اینكه ارزیابی دقیقی از عملكرد چاپ ایران در دسترس نبود، پس از استعلام از دبی و مالزی، قرارشد كه مجله داخل پروازی هما در مالزی به چاپ برسد و هر شماره یكی از همكاران برای نظارت بر پروسه چاپ به مالزی سفر می‌كرد و مجله‌های چاپ شده با هواپیمای ایران‌ایر به ایران منتقل میشد. از قیمت چاپ آن سال اطلاع دقیقی ندارم، اما آن زمان مجلات با دلار ۶۰ تومان در مالزی به چاپ می‌رسید، اما موضوع اصلی هزینه نبود. وقتی برای نظارت بر چاپ شماره سه مجله به مالزی رفتم، ملاحظه كردم كه هیچ تفاوتی با امكانات چاپی ایران ندارد، با مدیران وقت بسیار صحبت كردم تا موفق شدیم مجله را در ایران و در چاپ صنوبر به تولید برسانیم. طراحی گرافیك و صفحه‌آرایی فصلنامه تا سال ۷۹ در همین مجموعه صورت می‌گرفت ولی در حال حاضر تهیه مطالب، اسلاید، عكس و ویرایش مجله توسط كارشناسان واحد انتشارات روابط عمومی <هما> انجام میشود و امور صفحه‌آرایی آن بیرون از مجموعه <هما> به انجام میرسد.
چاپ مجله توسط قسمت انتشارات و تبلیغات پیگیری و در سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌صورت چهار رنگ و با تیراژ ۴۰ هزار نسخه به چاپ میرسد. این مجله شامل ۱۲۰ صفحه و به دو زبان فارسی و انگلیسی بوده و به معرفی جاذبه‌های توریستی و گردشگری ایران و جهان، مشاهیر ادبی و علمی و... می‌‌پردازد. انتشار مجله <هما> و <پیام هما> (مجله درون سازمانی) از قبل از انقلاب آغاز شده است. مجله <هما> در پروازهای داخلی و بین‌المللی و شعبات داخل و خارج كشور، آژانس‌ها، شركت‌های آگهی‌دهنده، كتابخانه‌های دولتی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاده میشود.
تدینی بلیت را دیگر محصول مهم چاپی شركت هواپیمایی هما می‌‌داند و می‌‌گوید: <بلیت سفرهای داخل و خارج ایران در چاپخانه آلمانی به چاپ میرسد تا بلیت‌های چاپ شده مطابق استانداردهای انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) باشد كه به‌طور معمول تیراژ مشخصی دارد. از چند سال پیش یكسری از بلیت پروازهای چارتر و حج در ایران چاپ میشود.
بروشورهای تبلیغاتی كه در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، تورهای مسافرتی و توریستی و... توزیع میشود، انواع كارهای چاپی به مناسبت اعیاد مختلف، كارت‌های پرواز، پوستر، بروشور و مجله داخل سازمانی پیام هما و كاغذ كادو، تایم‌تیبل‌هایی كه هر شش ماه ساعت ورود و خروج پروازها و به همراه آگهی چاپ می‌‌شود‌و ... از دیگر موارد چاپی است كه تیراژ متغیری هم دارند. چاپ لارج‌فرمت كم‌تر مورد سفارش ماست. بزرگ‌ترین ابعاد كار پوسترهای ۵۰*۷۰ سانتی‌متر از مناظر و آثار تاریخی ایران است كه برای آژانس‌های مسافری داخل و خارج كشور فرستاده میشود و به‌خصوص در خارج از كشور طرفدار دارد. از این رو برخی اعتقاد دارند كه این پوسترها ورنی یووی زده شود تا براق باشد، اما اكثر مواقع ترجیح می‌‌دهیم بر روی كاغذ گلاسه مات هم به چاپ برسد، چون در نهایت پوستر درون قاب قرار می‌‌گیرد و جلوه خود را خواهد داشت.
برخی از كارهایی كه امكان چاپ آن در چاپخانه هما وجود دارد مثل تعدادی از كارت‌های پرواز، كارت پستال و ویژه‌نامه‌ها و اوراق اداری در همین مجموعه اجرا میشود و بقیه به دیگر چاپخانهها سفارش داده میشود. منبع تغذیه اصلی محصولات چاپی شعبات شركت هواپیمایی هما از طریق محصولات سفارش داده شده بخش تداركات تأمین میشود، اما به‌خصوص شعبات خارجی، یكسری كارهای چاپی كوچك را به چاپخانه‌هایی كه دسترسی دارند سفارش می‌‌دهند.
انتخاب چاپخانهها بر عهده بخش تداركات سازمان است و این بخش مدتی است كه ترجیح می‌‌دهد بیشتر با چاپخانه‌های دولتی همكاری داشته باشد، زیرا هم به دستگاه‌های پیشرفته‌تری مجهز هستند و هم اینكه از لحاظ كار و برقراری ارتباط میان دو مجموعه سهولت بیشتری وجود دارد.>
تدینی با اشاره به دغدغه‌های حرفه‌اش یعنی طراحی گرافیك، از مرحله چاپ طراحی به عنوان مهم‌ترین بخش پروسه چاپ یاد میكند و البته تأثیر پیشرفت تكنولوژی صنعت چاپ را در اجرای بهتر طراحی گرافیك نادیده نمی‌‌گیرد:<طراح گرافیك به طرحی كه ارایه می‌‌دهد علاقه‌مند و در مورد چگونگی اجرای آن نگران است. سال‌ها قبل من بیشتر درگیر طراحی گرافیك مجله و موارد چاپی شركت هواپیمایی بودم، علاوه بر اینكه پس از طراحی، نظر مدیران دیگر نیز بر روی طرح اعمال میشد، در مرحله چاپ نظارت داشتم. حدود ۲۰ سال پیش كه سیستم كامپیوتری و چاپ پیشرفته نبود، بر روی كاغذ پوستی نمونه رنگ را می‌‌گذاشتیم و درصد رنگ را با مداد رنگی به‌دست می‌‌آوردیم و به چاپخانه مراجعه می‌‌كردیم. یكی از ویژگی‌های اخلاقی برخی چاپخانه‌داران این است كه چندان به پذیرش پیشنهاداتی در مورد رنگ تمایل ندارند. از این رو سعی می‌‌كردیم با همفكری چاپخانه‌دار، رنگ‌ها را تنظیم كنیم. البته گاهی هم رنگ مورد نظر طرح به‌دست نمی‌‌آمد و مجبور بودیم كار چاپ شده را قبول كنیم. ولی امروز چاپ به‌قدری پیشرفت كرده كه تا حدی خیالمان از لحاظ اجرای طرح راحت شده است. من از كار چاپ و تماشای نشستن رنگ بر روی كاغذ لذت می‌‌برم.
برای اجرای لوگوی شركت هما هم یك تكه كاغذ سرمه‌ای رنگ لوگو را به چاپخانه‌دار می‌‌دادیم و عنوان می‌‌كردیم كه این رنگ را می‌‌خواهیم، گاهی می‌‌گفتند اگر بخواهیم رنگ مورد نظر را دربیاوریم، رنگ بخش‌های دیگر طراحی جابه‌جا میشود. خلاصه مجبور بودیم بپذیریم. امروز طرح را بر روی سی‌دی به لیتوگرافی و بخش چاپ تحویل می‌‌دهیم و با همان كیفیت رنگ دلخواه بدون نگرانی تحویل میگیریم.>
در خلال صحبت پیرامون مسایل چاپی، به همراه تدینی از چاپخانه <هما> نیز بازدید میكنیم. او در خصوص برنامه‌های شركت در مورد گسترش امكانات چاپخانه می‌‌گوید: <دستگاه‌های چاپ حاضر در چاپخانه همان‌طور كه می‌‌بینید بسیار قدیمی هستند، سال‌هاست كه بحث نوسازی تجهیزات چاپ و به‌كارگیری نیروهای آموزش‌دیده را مطرح میكنیم، تا بتوانیم كلیه نیازهای چاپی شركت هواپیمایی ایران‌ایر را در چاپخانه خودمان به تولید برسانیم ولی فعالیت‌ها و مشغله‌های شركت به قدری زیاد است كه مسوولان ترجیح می‌‌دهند كه وارد صنعت تخصصی چاپ نشویم و كارهای چاپی به بیرون از سازمان سفارش داده شود. هم اكنون نیز از خصوصی‌سازی این چاپخانه صحبت میشود.>
تدینی به صنعت چاپ اظهار علاقه میكند و در مورد رابطه نزدیك‌‌تر چاپكاران و شركت‌های هواپیمایی پیشنهاد می‌‌دهد: <ما هر سال از نمایشگاه‌های بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران بازدید میكنیم و با معرفی خود، با شركت‌های چاپ و دستاوردهای جدید چاپی آشنا می‌‌شویم. اگر از زمان و مكان نمایشگاه‌های چاپی جهانی هم مطلع شویم، حتما مراجعه خواهیم كرد، اما اكثر مواقع در جریان اخبار مربوط به آن قرار نمی‌‌گیریم!>
مركز مواد غذایی و رفاهی (كیترینگ) یكی از بخش‌های خدمات‌رسانی شركت‌های هواپیمایی محسوب میشود كه چاپ و بسته‌بندی نیز در كنار دیگر تجهیزات صنعت كیترینگ در ارتقا خدمات خطوط هوایی نقش به سزایی دارد. گویا تولید چاپ ظروف بخش كیترینگ در اختیار بخش خصوصی است. تدینی می‌‌گوید: <پیش از بسته‌بندی ظروف مواد غذایی داخل پرواز در همین واحد طراحی و به قسمت كیترینگ ارایه میشد، این بخش نیز اجرای آن را به شركت‌های خصوصی سفارش می‌‌داد، اما امروز پروسه چاپ و تولید این ظروف تفاوت كرده است، شركت‌های تبلیغاتی و تولیدی طرح‌های خود را مانند ظروف ویژه برای كودكان و ... به بخش كیترینگ پیشنهاد می‌‌دهند و همكاران بخش كیترینگ نیز پس از بررسی آن را برای روابط عمومی می‌‌فرستد و در صورت تایید، تولید انبوه آن سفارش داده میشود.>
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست